28 augustus, Amsterdam: demonstratie tegen houding van burgemeester in Zwarte Piet-strijd

Op 3 juli besliste de Amsterdamse rechtbank dat de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan de verleende vergunning voor de Sinterklaasintocht van vorig jaar opnieuw moet gaan beoordelen. Daarbij moet hij rekening houden met het kwetsende racistische karakter van de Zwarte Piet-figuur. De burgemeester heeft onlangs aangekondigd dat hij bij de Raad van State in beroep gaat tegen de uitspraak. Tegen die botte halsstarrigheid organiseert het actiecomité D’HERO op 28 augustus een demonstratie.

Demonstratie
Donderdag 28 augustus
Van 11:00 tot 13:00 uur
Stopera
Waterlooplein 22 (langs het water)
Amsterdam
Facebook

Het actiecomité pikt het gedrag van Van der Laan niet, die in plaats van het Zwarte Piet-racisme te bestrijden dat juist aanmoedigt door hoger beroep in te stellen. Zo gaat hij respectloos om met zwarte mensen die worden vernederd door de racistische karikatuur. Terwijl uit de daden van de burgemeester blijkt dat hij de Zwarte Piet-figuur koste wat het kost wil handhaven, gaat hij zich met woorden te buiten aan huichelachtig kontdraaien. Van der Laan liet tijdens een recente persconferentie weten dat het Sinterklaasfeest van iedereen is en dat er rekening moet worden gehouden met mensen die Zwarte Piet als kwetsend ervaren. Ongetwijfeld zei hij dat onder druk van de beslissing van de rechtbank. De gemeente Amsterdam gaat Zwarte Piet in vier jaar tijd van “alle negroïde stereotypen” ontdoen, zo werd bekend gemaakt. Maar dat betekent ook weer niet dat Zwarte Piet gaat verdwijnen, zo voegde een gemeentelijke woordvoerder er haastig aan toe.

(artikel gaat onder plaatje verder)

Hoongelach

In 2013 bleek al hoe minimaal de gemeente het uiterlijk van Zwarte Piet wenst te veranderen. Met een hoop poeha gaf men toen te kennen dat de knecht van Sint geen oorbellen meer zou dragen, alsof daarmee het racistische karakter van de figuur zou zijn verdwenen. Deze gemeentelijke omgang met de kritiek op het blackface-racisme leidde tot veel ergernis en hoongelach in kringen van activisten tegen Zwarte Piet. Ook zonder oorbellen blijft die figuur immers een racistische karikatuur. Binnen vier jaar wil de gemeente naar eigen zeggen de “negroïde stereotypering” van Zwarte Piet gaan afbouwen. Dat de gemeente zichzelf daar zoveel tijd voor geeft, zegt veel over de laksheid en traagheid waarmee de overheid het Zwarte Piet-racisme op de eigen agenda zet. Van der Laan wil nog geen nadere details geven over de andere verschijningsvorm die Zwarte Piet over enige tijd zou moeten gaan aannemen. Zwarte Piet zou blijkbaar wel moeten blijven bestaan en hij zou ook zijn naam moeten blijven houden, als het aan de gemeente ligt. “Ik denk dat Piet wel een bepaalde vorm van een geschminkt zwart gezicht zal houden, omdat hij door de schoorsteen is geklommen”, meldde de burgervader ook nog doodleuk.

Met andere woorden: Van der Laan wenst niet principieel te breken met de blackface-traditie en slaat de plank volledig mis door star vast te houden aan de mythe van de schoorsteenveger. Zwarte Piet is namelijk geen schoorsteenveger. Kijk maar naar zijn kleding, zijn kroeshaar en zijn dikke rode lippen. Zwarte Piet is een huisslaaf die zo is weggelopen uit de achttiende eeuw. Nu die koloniale tijd achter ons ligt en de slavernij is afgeschaft, moet ook Zwarte Piet worden afgeschaft. Een andere oplossing is er niet. Maar de burgemeester wil volgens de bekende bestuurlijke poldergewoonten de principiële kritiek op de Zwarte Piet-figuur op een dood spoor brengen door die figuur zo minimaal mogelijk aan te passen. “Sint en Piet, daar komen we samen wel uit”, zo probeerde hij op 1 juni de menigte wijs te maken die de aftrap bijwoonde van de jaarlijkse keti koti-activiteiten ter herdenking van de afschaffing van de slavernij. Uiteraard komen “we” er samen juist niet uit, want de voorstanders van Zwarte Piet houden krampachtig vast aan de nationale blackface-folklore, terwijl de tegenstanders de karikatuur liever gisteren dan vandaag van de aardbodem zien verdwijnen.

Irritatie

Van der Laan gaf tijdens de persconferentie aan dat hij in hoger beroep is gegaan, omdat hij meent dat burgemeesters zich niet met de inhoud van evenementen moeten bemoeien. “Dan kom je in de rol van zedenmeester terecht”, zei hij zelfs. Veel zwarte mensen irriteren zich aan de houding van de burgemeester, reden waarom het comité volgende week donderdag een demonstratie tegen hem heeft georganiseerd. Racisme is geen mening, maar een misdaad. Het Zwarte Piet-racisme is een misdaad die elk jaar vanaf oktober het hele openbare leven in zijn greep houdt. Van der Laan ondergraaft de broodnodige strijd tegen dat racisme door de van oudsher conservatieve en autoriteitsgevoelige Raad van State de kans te geven om de beslissing van de rechtbank weer terug te draaien. Inmiddels heeft de Raad van State laten weten dat de zitting van het hoger beroep plaatsvindt op 16 oktober. Gewoonlijk doet de hoogste bestuursrechter zo’n negen maanden over een uitspraak. Maar in dit geval wil men de zaak “met voortvarendheid” oppakken, vanwege “het grote maatschappelijke belang” van het Zwarte Piet-debat. Het is de bedoeling dat de Raad van State in november met een uitspraak komt, ruim op tijd voor 5 december.

Harry Westerink