Erdoğan komt in het nauw en maakt rare sprongen

De Turkse president Recep Erdoğan heeft de druk op de oppositie, minderheidsgroepen en de media weer verder opgevoerd. Hij verklaarde onlangs dat de plannen rondom het Taksim-plein en het Gezi-park, waar in 2013 zoveel verzet tegen was, toch voortgezet zullen worden. En meteen daarna kwam er een heksenjacht op gang tegen journalisten, linksen, vrouwen en leden van LHBT-communities.

Zo zijn er 37 journalisten aangeklaagd die hadden meegedaan aan een steuncampagne voor de Koerdisch georiënteerde krant Özgür Gündem. Drie van hen, Ahmet Nesin, Şebnem Fincancı en Erol Önderoğlu, de vertegenwoordiger in Turkije van Reporters without Borders, zijn opgepakt en vastgezet omdat ze uit solidariteit als gastauteur in Özgür Gündem hadden geschreven. Ook de journalist Razi Canikligil van Hürriyet, hun correspondent in New York, is opgepakt. Dat gebeurde op de luchthaven van Istanboel, nadat hij een bericht had geplaatst op de sociale media. En ook journalisten die met gevaar voor hun leven in Koerdistan verslag proberen te doen van de verwoestende oorlog die Erdoğan daar voert, worden zonder enige reden opgepakt en vastgezet. Dat overkwam Mürsel Çoban. Hij is gisteren in Diyarbakır gearresteerd en inmiddels weer vrijgelaten.

Ook Koerdische politici en activisten moeten vrezen voor hun vrijheid en hun leven. Van Hurşit Kunter is bijvoorbeeld sinds een maand niets meer vernomen, nadat hij is ontvoerd door een speciale politie-eenheid. Dat zijn repressieve praktijken die sterk doen denken aan de oorlog in Koerdistan in de jaren negentig. Toen verdwenen talloze Koerdische activisten, schrijvers en politici onder verdachte omstandigheden nadat ze waren opgepakt door zulke speciale politie-eenheden. De lichamen van bekende schrijvers en politici als Musa Anter en Savaş Buldan werden na verloop van tijd teruggevonden, vermoord door de Turkse staat. Ook toen voerde de Turkse staat een meedogenloze oorlog tegen de Koerden waarbij honderden dorpen werden platgebrand en hun inwoners werden gedwongen te verhuizen.

Gay-parade

Ook in het westen van Turkije is Erdoğan de repressie verder aan het opvoeren. Zo werd de Gay-parade van afgelopen zondag in Istanboel afgelast omdat de politie de veiligheid van de deelnemers niet zou kunnen garanderen. De afgelopen jaren heeft die parade steeds zonder enige problemen plaatsgevonden. Deze keer werden er echter bedreigingen geuit door de fascistische organisatie Alperen Ocakları en de moslimfundamentalistische organisatie Müslüman Anadolu Gençliği (MAG). Maar in plaats van de leden van deze groepen op te pakken, verbood de AKP-burgemeester de optocht. Toen de LHBT-activisten alsnog de straat wilden opgaan, werden ze uiteengejaagd door de politie en ook nog eens aangevallen door de moslimfundamentalisten.

Ook werd vrijdagavond een kleine bijeenkomst van fans van de band Radiohead in de wijk Cihangir in Istanboel belaagd door een groep fundamentalistische mannen. De deelnemers werden in elkaar geslagen. De fundamentalisten zouden zich hebben gestoord aan het drinken van alcohol door de Radiohead-fans tijdens de ramadan. Nadat er beelden van de overval naar buiten waren gekomen, probeerden Erdoğan en de burgemeester de slachtoffers de schuld te geven, omdat ze buiten zouden hebben gedronken en gefeest zonder rekening te houden met gevoeligheden van gelovige moslims. In Turkije is het bij wet (nog) niet verboden om tijdens de ramadan alcohol te drinken of te feesten. De aanval lijkt georganiseerd door organisaties die zijn gelieerd aan de regeringspartij AKP, die het geweld wel vaker zo uitbesteedt aan zogenaamde onafhankelijke groeperingen.

En Erdoğan gaat maar door. Maandag deed politie een inval bij twee anarchistische centra in Istanboel, KYD en Infial, waar onder andere veel mensen van de LHBT-community komen. Bij Infial zou net een bijeenkomst plaatsvinden waarbij gesproken zou worden over hoe men zich kon verdedigen tegen repressie en de aanvallen op de LHBT-community door de politie en de moslimfundamentalisten.

Er is momenteel overigens ook veel verzet van vrouwen tegen plannen om in het openbaar vervoer een rigide scheiding aan te brengen tussen mannen en vrouwen, zogenaamd om vrouwen te beschermen tegen seksuele intimidatie en aanranding door mannen.

In het nauw

Het lijkt erop dat Erdoğan zijn aanvallen op de oppositie opvoert, nu hij in binnen- en buitenland steeds meer in het nauw gedreven wordt en zijn speelruimte kwijt raakt. Het gaat immers niet goed met de Turkse economie en het land raakt meer en meer geïsoleerd door de slechte verstandhoudingen met de buren Rusland, Irak, Iran en niet te vergeten: de Koerden. Ook Erdoğans Europese beleid lijkt te hebben gefaald, nu de EU-landen genoeg hebben van zijn dreigementen. Wat zijn paradepaardje had moeten worden, het afschaffen van de visumplicht, lijkt inmiddels van de baan. En het Turkse asielbeleid wordt steeds inhumaner, zoals blijkt uit het doodschieten van een vluchtelingengezin met kinderen aan de Syrische grens. De Turkse media besteedden er niet eens meer aandacht aan. Net zoals ook de intimidatie en het seksuele misbruik van vrouwen en kinderen in de vluchtelingenopvangkampen onder het tapijt werden geveegd.

Daarnaast zit Erdoğan in zijn maag met de jihadisten in Syrië die hij eerder nog steunde, maar nu de rug heeft toe gekeerd. Onlangs was er nog een noodkreet van jihadisten toen hun gebied in het Turkmen-gebergte met steun van Rusland veroverd werd door het Syrische leger. Ze voelden zich in de steek gelaten door “Reis” (“hoofdman”) Erdoğan en vroegen hem waarom de stroom wapens was opgedroogd. Steeds meer mensen uit die streek vluchten naar Turkije. Steeds meer inwoners van Hatay, aan de grens met Syrië, waarschuwen dat hun stad een tikkende tijdbom is geworden die elk moment kan ontploffen. Erdoğan steunde de jihadi vanuit de gok dat het regime van de Syrische dictator Bashar al-Assad snel zou vallen, maar moet nu erkennen dat hij mis zat.

Ook zijn dreigementen richting de Koerdische strijders dat ze de Eufraat niet mochten oversteken, hebben niets uitgehaald. Een coalitie van in meerderheid Koerden is de rivier toch overgestoken en heeft inmiddels zelfs de strategische stad Minbic, die nog in handen is van de IS, omsingeld. Als ook die stad valt, is het een kwestie van tijd voordat de gehele Syrisch-Turkse grens in handen is van de Syrisch-Koerdische strijdkrachten YPG. De afgelopen weken heeft Erdoğan naar verluidt weer toenadering gezocht tot Rusland en Israël. Wat daarvan waar is, weten we niet. Wat we wel weten, is dat Erdoğan tot werkelijk alles in staat is om zijn macht maar te behouden. Hij wil koste wat kost een alleenheersende president worden. Achter hem staan zijn AKP-leden, het leger en de politie. En ook de fascistische Grijze Wolven (MHP) staan achter hem, zeker als het gaat om de oorlog tegen de Koerden. De ‘rest’ van het land is tegen hem. En er staat voor deze ‘rest’ heel veel op het spel: secularisme, vrouwenrechten, rechten van de minderheden, arbeidsrechten. Of Erdoğans fascisme gaat winnen, zal afhangen van de vrijheidsstrijd die ertegen wordt gevoerd.

Bülent Yilmaz