Nieuwsbrief voor de Leidse regio 3, november 1990

Auteur: Eric Krebbers

De forumdiscussie over het thema internationale solidariteit, die gehouden werd op 13 oktober in De Invalshoek, is wat de organisatoren betreft gedeeltelijk een succes geworden. Aan de ene kant was het verfrissend eens een uitwisseling te hebben van ideeën over dit thema vanuit de verschillende visies zoals die leven bij een aantal groepen in de (Leidse) solidariteitsbeweging. Anderzijds zijn er helaas te weinig concrete, nieuwe of hoopgevende ideeën naar voren gebracht.

Nu moet natuurlijk realistisch gesteld worden dat een onderlinge discussie tussen de vele kleine groepen die ons land, en ook de Leidse regio, cent al heel wat is. De versnippering in de solidariteitswereld is enorm. Er bestaan vele landencomités zoals van bijvoorbeeld landen als Vietnam, Angola, Palestina, Colombia, Nicaragua, El Salvador, Chili en ga zo maar door. Landencomités die allemaal hun bloeitijd gekend hebben en daarna weer sterk gekrompen zijn en soms zoals het Vietnam Comité in de anonimiteit verdwenen zijn.

Een eerste opgave voor het forum was dan ook de vraag te beantwoorden "Hoe komt deze golfbeweging tot stand?" en daaraan vastgeplakt "Waarom is er tegenwoordig zo'n gebrek aan belangstelling voor de Internationale solidariteit?". Na de pauze werd er voornamelijk gesproken over de toekomstperspectieven, in het bijzonder voor de Leidse groepen. We willen hier proberen de naar voren gebrachte analyses, argumenten en oorzaken te schetsen. We wagen geen poging de discussie precies chronologisch of volledig weer te geven. Dit vanwege de lengte ervan, maar ook omdat we nu eenmaal bepaalde dingen belangrijker vinden dan andere. Een puntsgewijze beschrijving van het resultaat van een avondje bomen net Esau du Plessis (BOA), Ricardo Rementeria Troncoso (Chili-front) en Kees (Ultimatum).

Een nogal voor de hand liggende oorzaak voor de beperktheid van de Internationale solidariteit is het gebrek aan succes van deze beweging. Het werd al vrij snel naar voren gebracht: mensen zouden afhaken nadat een jarenlange worsteling niets of bitter weinig oplevert. Veel verklaart dit natuurlijk niet, want hoe komt het dat er zo weinig succes is? Hoe komt het dat er zo weinig mensen meedoen dat succes uitgesloten is?

Ricardo meende dat dit kwam doordat er een laag politiek bewustzijn is in Nederland. In een "politieke" Internationale solidariteitscampagne zal je dus weinig mensen mee krijgen. En dat is precies wat er volgens hem altijd gebeurd. Er wordt erg veel gepraat over socialisme en dergelijke en dat stoot mensen af. Enerzijds doordat elk splintergroepje haar eigen versie van het socialisme, zowel voor hier als in de Derde Wereld, nastreeft hetgeen leidt tot een demotiverende strijd tussen die vele visies, waardoor er niets van de grond komt. Anderzijds doordat het socialisme, en politiek in zijn algemeen, 'uit' lijken te zijn. Je kan volgens hem alleen nog maar steun vinden voor zogenaamde a-politieke projecten, zoals scholen en dergelijken.

Esau beweerde dat de Internationale solidariteit niet klein is. De rechtse solidariteit is niet gering: vele Derde Wereld-dictators worden intensief door rechts in Nederland gesteund. Linkse solidariteit is erg klein, naar groeit nog wel. Hij heeft nog voor zalen gestaan waar de mensen allemaal voor apartheid waren. Dat was in de zestiger jaren. Er is dus toch wel enige vooruitgang, hoewel hij wel beweert dat ook nu nog 90 procent van de mensen niet nadenkt en racistisch is. Kees haakt daarop in en stelt dat de solidariteitsbeweging altijd klein is geweest. Er is altijd een kleine kern actieven geweest en een grote groep volgers. Daar komt volgens hem nog bij dat het gewoon een ander onderwerp is wat nu in de mode is, namelijk het milieu.

Tot slot werd nog genoemd dat Internationale solidariteit sowieso een moeilijk onderwerp is omdat het zo'n ver- van-mijn-bed-show is. Het is voor mensen heel moeilijk een goed beeld te vormen van wat daar aan de hand is, en als je dan ook nog eens geen verband can leggen net de situatie hier dan is wellicht een bij voorbaat verloren strijd. Esau hamerde daarom keer op keer op racisme als mondiaal verschijnsel. Anti-apartheidstrijd hier can je niet gaan voeren zonder de racistische tendensen en structuren in onze eigen samenleving te bestrijden.

Kortom, een heel scala aan oorzaken van de beperktheid van de Internationale solidariteit. Oorzaken die niet snel zullen veranderen. Het eerste deel van de discussie mondde eigenlijk uit in een vrij troosteloze constatering: het ziet er niet naar uit dat er de komende tijd weer een grote swingende beweging ontstaat. Toch zagen in ieder geval de forumleden wel enig perspectief. Nu ja, je can de strijd toch niet gewoon opgeven? Esau zag de anti-racistische strijd gewoon als een levenstaak die zeker nooit voltooid zal zijn.

Ricardo blijft informatie geven over de situatie in Chili en geld ophalen voor concrete dingen zoals scholen daar. Hier aan de basis werken voor solidariteit met de basis daar. Grote filosofieën of ideologieën ziet hij niet meer als nuttig. Esau daarentegen pleit juist voor een visie waarin racisme als wereldomvattend verschijnsel de spil is. Een visie van waar uit zowel hier als daar met behulp van basisgroepen het racisme bestreden wordt. Dit is een discussie waarin hopelijk het laatste woord nog niet gesproken is: is ideologisering of politisering van de Internationale solidariteit nu juist een nieuw alternatief of een valkuil die ten koste van alles vermeden moet worden?

Ander toekomstplannen hadden betrekking op de samenwerking tussen de verschillende steeds kleiner wordende groepjes om überhaupt nog enige kracht te kunnen ontwikkelen. Je can dan denken aan samenwerking tussen verschillende solidariteitsgroepen onder een koepelorganisatie waardoor mogelijk ook enige kwaliteitsverbetering zou kunnen plaatsvinden. Maar het is ook mogelijk samen te werken met andere actiegroepen zoals dat gebeurd is ten tijde van de acties tegen Shell. Anti-apartheidsgroepen, anti-racismegroepen, milieugroepen, vakbonden en verschillende solidariteitscomités (Indonesië) werkten toen samen. Er werden toen bredere verbanden gelegd en de strijd werd naar Nederland gehaald. Het werd allemaal concreter en de mensen raakten meer betrokken. Esau vreest echter dat deze samenwerking niet tot een groter draagvlak zal leiden, en dat de specialisaties verloren zullen gaan waardoor de kwaliteit juist zal afnemen. Ook een interessante discussie, die nog een vervolg verdiend.

Bij deze schets wilden we het laten. Er blijven nog vele vragen. Wat gaan we nu concreet verder doen? Alleen geld ophalen? Informatie geven? Verdergaande acties? Bewust consumeren?

Tot slot dan nog een oproep. We hopen deze discussie gaande te houden, en wel in deze nieuwsbrief. Wij zouden het erg leuk vinden als de discussie verder zou gaan, en behalve leuk een bemoedigend stapje in de richting van een blijvende Leidse discussie over Internationale solidariteit. We willen dan ook aan alle Leidse solidariteitsgroepen zoals BOA, het Chili-front, Leiden Steunt Zuid Afrikaans Verzet, het Nicaragua-comité, enzovoorts, maar ook aan geïnteresseerde individuen vragen te reageren op de volgende vragen (en op het voorgaande natuurlijk).

• 1. Is samenwerking tussen de verschillende groepen in Leiden wenselijk en noodzakelijk of onnodig dan wel onmogelijk?

• 2. Is ideologisering of politisering van de solidariteit wenselijk of contra-produktief? Met andere woorden pakken we juist politieke onderwerpen aan, en leggen we verbanden of houden we het bij het steunen van allerlei projecten in de Derde Wereld?

• 3. Wat kan er binnen Leiden nog concreet gebeuren om de Internationale solidariteit te steunen?

(N.B. meer informatie over dit onderwerp vind je in het artikel hierover in de vorige nieuwsbrief en in de speciaal voor de forumdiscussie gemaakte knipselmap die nog te koop is in De Invalshoek.

Terug