Nieuwsbrief voor de Leidse regio 4, december 1990

Auteur: Eric Krebbers

Het collectieve geheugen

"Daar waar een wetenschappelijke traditie geen kans heeft gehad, daar waar de geschiedenis wordt geknecht om de status quo te handhaven en de bibliotheken vol leugens staan, daar is de literatuur het waarheidsserum." Dit citaat vat kernachtig het belang van de literatuur in de Derde Wereld samen (ook van

de Westerse literatuur?). Om de onderdrukking van de mensen in de Derde Wereld te rechtvaardigen hebben de (neo-)kolonisatoren een verleden bedacht dat absoluut niet met het werkelijke verleden van deze landen overeenstemt. Door dit proces van kleineren of domweg ontkennen van culturen uit zelfs het recente verleden van deze landen is de identiteit van menig volk vervaagd. De mensen kennen hun wortels niet meer en hebben daarmee iedere basis verloren samen tegen de uitbuiting en het racisme te strijden.

Een hele reeks schrijvers uit de Derde Wereld, waaronder Eduardo Galeano, Nuruddin Farah en André Brink beschrijven in autobiografietjes hun strijd om de eigenheid van hun volken boven water te krijgen. Ze borduren daarbij vooral voort op de mondelinge vertel-traditie die er door de eeuwen heen heeft bestaan. Vooral vrouwen hebben deze traditie behouden. Er zijn dan ook de laatste tijd veel romans van zwarte vrouwen verschenen. Het is jammer dat er in dit boek slechts één vrouw aan het woord komt. Afgezien van dit kritiekpuntje een goed boek dat maar weer eens aantoont dat macht meer is dan iemand fysiek tot iets dwingen. Nee, macht heb je ook als je iemands identiteit kunt afnemen en naar eigen goeddunken weer invullen. Een proces dat deze schrijvers ongedaan proberen te maken.

Het collectieve geheugen. Uitgeverij: De Balie, ƒ 22,50.

Terug