De Peueraar 11/12, juli/augustus 1991

Auteur: Ellen de Waard

Het Leidse buurthuis Winnie Mandela in de Stevenshof heeft sinds 6 juni een nieuwe naam. Wij gaan kort in op de reden voor naamsverandering en zetten enige kanttekeningen bij de nieuw gekozen naam.

Achtergrond

In 1988 werd besloten het buurthuis in de nieuwbouwwijk de Stevenshof de naam Winnie Mandela te geven. Het bestuur van het buurthuis wilde met deze naam (zoals uit hun persbericht blijkt) aansluiten bij de straatnamen in de Stevenshof, die allen naar vrouwen vernoemd zijn; en duidelijk maken dat het buurthuis open staat voor iedereen, met name de sociaal zwakkeren. Een duidelijke politieke keuze dus van het buurthuis.

De naam van het buurthuis riep naast enthousiasme (het waren de dagen dat anti-apartheidsstrijd nog in was) ook weerstand op. Het buurthuis kreeg racistische dreigbrieven. Het buurthuis liet zich daar niet door intimideren en de naam burgerde gewoon in.

Toen de afgelopen 2 jaar de berichten over de mogelijke betrokkenheid van Winnie Mandela bij mishandeling toenamen, besloot het buurthuis, onder toenemende kritiek van buurtbewoners en bezoekers, en vanwege nieuwe racistische dreigbrieven, daarom de naam te veranderen. Hiervoor werd een werkgroep ingesteld die een lijst met ongeveer 50 namen maakte.

Kan het nog fantasie- en risicolozer?

En wat is die nieuwe naam dan geworden? Houd je vast: Buurthuis Stevenshof. Laat het even tot je doordringen... Buurthuis Stevenshof... Het is waarlijk een prestatie om uit 50 namen juist deze naam te kiezen. Het is zo volstrekt fantasie- en risicoloos dat het alleen maar ergernis of lachkrampen oplevert. Wekt de naam Winnie Mandela de suggestie dat er in het buurthuis iets gaande is, iets leeft van enig politiek benul, de naam Stevenshof doet je in slaap vallen!

Hoezo neutraal?

Het buurthuis wilde nu een neutrale naam. Als we dan kijken naar de oorspronkelijke criteria voor de naam Winnie Mandela (vrouwennaam en open staan voor sociaal zwakkeren) dan is daar nu niets meer van overgebleven.

Een van de argumenten is dat er geen andere vrouwennaam gevonden kon worden die zo'n sterke symbolische betekenis heeft als die van Winnie, Mandela. Dit lijkt ons onzin. Er zijn echt wel beroemde vrouwen die een belangrijke politieke strijd geleverd hebben. En als ze niet beroemd zijn, dan is het juist een reden te meer om ze beroemd te maken. In het buurthuis zijn ze blijkbaar gespeend van enig politiek en historisch besef. De straatnamenverzinners van de Leidse Koppelsteinwijk hebben hun geheugen beter laten werken. Daar zijn de straten vernoemd naar onafhankelijkheidsstrijders, helaas allemaal mannen en ook niet allemaal even fris. Zo waren M.L. King en M. Ghandhi thuis ook grote klootzakken die hun vrouw belazerden en/of hun gezin lieten lijden onder hun politieke strijd en eigenwaan. Maar ja, dat is nu eenmaal het risico van het op een voetstuk zetten van mensen: ze zijn nu eenmaal nooit perfect. Trouwens, zullen we dan maar meteen al die straten die naar moordenaars, zoals Karel Doorman en Piet Hein, vernoemd zijn veranderen?

Maar ja, als er dan geen vrouw gevonden kan worden die symbolisch genoeg is waarom dan geen politieke keuze gemaakt om een dergelijke man te kiezen? In de Amandla van juni/juli 1991 staat dat het buurthuis wellicht een andere "Zuid-Afrikaanse held" zal kiezen "maar dan wel een die al dood is". Nou, wat ligt er meer voor de hand dan bijvoorbeeld Steve Biko te kiezen? Blijkbaar is er iets anders aan de hand. Het buurthuis is bang zich te profileren, te laf om een politieke keuze te maken en bevestigt daarmee dat anti-apartheidsstrijd of welke andere emancipatie, bevrijdings- of anti-racismestrijd dan ook uit is. Nou niet echt een opsteker voor al die sociaal zwakkeren in onze maatschappij waar buurthuis Stevenshof het over heeft!

We doen in Leiden of er niets aan de hand is, ondanks de racistische dreigbrieven of misschien juist wel dankzij de racistische gevoelens in de wijk. Slappe hap dus, dat buurthuis Stevenshof en politiek fout!

"Whatever they do to me, they do to the people in this country. When they send me into exile, its not me as an individual they are sending. They think that with me they can also ban the political ideas. But that is a historical impossibility". (Winnie Mandela in "Part of my soul")

Terug