De Peueraar 17, januari 1992

Auteur: Eric Krebbers

Tot en met donderdag 16 januari zijn in de Kleine Klup (Nieuwe Rijn 1) twee fotoseries van Kadir van Lokhuizen te zien. Zijn zwart/wit-foto's zijn te vatten onder de noemer sociaal documentaire-fotografie. De twee series zijn begin dit jaar gemaakt in Zuid-Afrika en Mozambique. Over de toestand in Zuid-Afrika is bij de meeste mensen wel een en ander bekend. Over Mozambique is veel minder bekend. Daarom hier een korte beschrijving van de gebeurtenissen in dat land de afgelopen 10 jaar.

De Mozambikaanse bevolking wordt al sinds 1980 geterroriseerd door Renamo, een bende van gedwongen gerekruteerde moordenaars en gesteund door de VS en Zuid-Afrika. Deze twee landen wilden de Mozambikaanse anti-imperialistische regering (Frelimo) dwingen verkiezingen te houden en om een vrije markt in te stellen. Dat wil zeggen kapitalistische eigendoms- en uitbuitingsverhoudingen in te voeren.

Net zoals de Contra's in Nicaragua heef t Renamo door middel van een langdurig voortslepende burgeroorlog de regering gedwongen concessies te doen. De laatste l0 jaar heeft de bende daartoe onvoorstelbare gruweldaden gepleegd. Naast economische sabotage (platbranden van de oogst, het vernielen van waterputten, opblazen van dammen, elektriciteitsmasten en spoorwegen) heeft Renamo massale slachtpartijen aangericht en hele dorpen uitgemoord en met de grond gelijk gemaakt. Resultaat 1 miljoen doden, 2 miljoen vluchtelingen, anderhalf miljoen met de hongerdood bedreigde mensen, een half miljoen wezen en het hoogste sterftecijfer ter wereld. Het regeringsleger kon de oorlog niet winnen omdat Renamo zich na iedere aanslag weer terugtrekt in Zuid-Afrika. Nu de regering alle eisen van Renamo (lees: Zuid-Afrika en de VS) heeft ingewilligd, en zelfs een lening van het IMF heeft aangenomen, gaan de aanvallen van Renamo gewoon door. De steun van de VS en Zuid-Afrika ook. Renamo kan niet meedoen aan de verkiezingen zonder haar gezicht te verliezen. Ze wordt naar schatting door slechts 2 procent van de bevolking gesteund. Bij haar eerste poging om zich in te schrijven voor de verkiezingen lukte het hen niet eens de vereiste 100 handtekeningen bijeen te krijgen.

Kortom, op alle fronten succes voor de VS. Ze hebben een ongewenste regering laten verdwijnen. (De regeringspartij Frelimo heeft zich bekeerd tot de sociaal democratie en staat dus voortaan positief ten opzichte van de imperialistische wereldorde.) Zonder directe militaire interventies, vervelende publiciteit of afkeuring door de VN. Het marktmechanisme zegeviert opnieuw! Ga het allemaal zien in de Kleine Klup.

Na al deze ellende toch nog iets on je maand, nog goed te maken. Ik bespreek deze maand alleen maar prachtige films. Vijf stuks, de een nog beter dan de andere. (Ja, ik heb een kerstpakket gekregen van de bond van bioscoopeigenaren.) Zo is het goed toeven in de LAK-cinema deze maand. Op dinsdagavond 14 januari draaien daar twee bloedje mooie, ontroerende en ontzettend humoristische films. Vol prachtige observaties, mededogen met de mensheid,, romantische liefde en soms heel simpele doeltreffende humor. Verfijnd. De avond begint om 8 uur met "I've heard the mermaids singing", waarin een extreem zenuwachtige vrouw een grote passie heeft: fotograferen. Ik ben nog niemand tegen gekomen die deze film geen juweeltje vond. Daarna "The unbelievable truth". Deze film gaat over een ex-gevangene, die ondanks z'n stigma in een garage aan de slag kan. De dochter van de baas mag hem wel. Ze is van de no-future-generation en denkt dat de wereld ten onder gaat. En dat lijkt ie ook te gaan.

De regisseur van deze film, Hartley is er een die tegen alle Hollywood-regels in gaat en gezien wordt als een echte underground-held. Twee weken later is het tijd voor weer zo'n heerlijk avondje LAK-cinema. "Halfaoeïne" en "Salaam Bombay" laten zien dat er veel meer bestaat dan de Amerikaanse film. Het zijn alle twee heel toegankelijke films uit de zogenaamde Derde Wereld. De eerste geeft een kijkje in de wereld van de Tunesische vrouw, en tweede beschrijft een grote Indiase stad gezien door kinderogen. Meer vertel ik je er niet over wegens ruimtegebrek. Ik garandeer je dat je niet teleurgesteld zal zijn. Tot slot nog even "To sleep with anger" van de regisseur Burnett. Een zwarte Amerikaanse filmmaker die je eigenlijk wel als vader van Spike Lee mag beschouwen. Zijn film speelt echter niet in de jongeren-cultuur, zoals dat bij Lee het geval is, maar in een ouder middenklasse zwart gezin. Het is een ingetogen mooie film.

Terug