De Peueraar 20, april 1992

Auteur: Eric Krebbers

Modern crimes

De beste Nederlandse filmer is een Argentijn. Alejandro Agresti kreeg onlangs nog de prijs voor de beste Nederlandse film. Hij maakt al jaren films in Nederland, en wat voor films! Ja, je zou mij een fan kunnen noemen. Hij is door en door politiek en tegelijk humoristisch. Hij werd bekend met drie films over het Argentinië van na de fascistische dictatuur, en begon vervolgens aan een drietal films over Nederland. Prachtige films, technisch gezien, maar ook qua inhoud. Door zijn films herken ik in hem een geestverwant. Zijn soms subtiele, soms onverbloemde kritiek op de maatschappij, zeg maar het kapitalisme, is mij uit het hart gegrepen. Waar de meeste Westerse regisseurs net als hun landgenoten door de media gehersenspoeld zijn, en niet meer in staat zijn de harde maatschappelijke tegenstellingen te zien, laat staan geëngageerd te filmen, daar legt Agresti moeiteloos de vinger op de zere plek en koppelt dat net zo makkelijk aan een schitterend verhaal. Zijn vroegere ervaringen in fascistisch Argentinië, tegelijk een Westers en een Derde Wereld-land, zullen daaraan zeker bijgedragen hebben.

"Modern crimes" is zijn zesde en opnieuw zeer persoonlijke en geniale film. Hoofdpersoon Tim is een ogenschijnlijk rustige, uitgebalanceerde monteur in een radio-zaak. Hij staat symbool voor de Westerse samenleving. Zijn vriend (een rol van Agrestie zelf) gaat dood en Tim vermoedt dat het zelfmoord is. De hele film door kijken we terug naar gesprekken tussen Tim en zijn Argentijnse vriend, die een prachtige confrontatie vormen tussen het geestelijk dode Nederland en de melancholie en intense levenslust uit het Zuiden. In de trein naar zijn werk komt Tim een oude man tegen, die overigens weigert de trein te betalen, en die met hem zijn levenswijsheden deelt. Telkens opnieuw ontmoeten ze elkaar en de oude man vertelt hem de essentie van de film: "mensen sterven niet, ze worden gedood"; Volgens Agresti is de consumptiemaatschappij zo beklemmend dat aan iedere dood duizenden mensen hebben meegewerkt: rokers, autorijders, dokters, depressieve vrienden, ouders, fabrieksdirecteuren enzovoorts. Wij zijn eigenlijk allemaal moordenaars en slachtoffers. Ieders leven en dood is slechts te begrijpen in het licht van de hele samenleving en hoe dom is dan ook de politie als ze op zoek gaan naar 1 dader! En Agresti zou Agresti niet zijn als Tim niet gewoon tussendoor ook nog even via zijn eigen radio praat met iemand in Argentinië... over honger, politiek en communisme. Voor Agresti zijn dit alledaagse onderwerpen. Helaas zijn de meeste Nederlanders in hun schijnrealiteit van de consumptiemaatschappij daarop het zicht verloren. Agresti is een verfrissende wind in verstard Nederland.

Ik werd onlangs dringend, doch beleefd, door een van de bonzen ('bonza', zegt ze zelf) van politiek infocentrum De Invalshoek uitgenodigd aandacht te besteden aan hun nieuwe videocyclus. De betreffende bonza is nogal goed van de tongriem gesneden en dus hoefde ik niet lang na te denken voor ik tot het besluit kwam aan haar verzoek gehoor te geven.

Het blijkt voornamelijk te gaan om een flink aantal films van het feministische filmdistributiebedrijf Cinemien. Deze organisatie is ontstaan uit een actiegroep van de tweede feministische golf en tracht nog steeds roldoorbrekende films in de omloop te brengen. Ook willen ze het aandeel van vrouwen in de filmcultuur bevorderen en er voor zorgen dat er een andere, meer 'vrouwelijke' filmtaal ontwikkeld wordt. Cinemien wil bijdragen aan een ander vrouwbeeld en brengt daartoe onder andere jaarlijks 12 speelfilms uit die je voornamelijk kan gaan zien in het alternatieve circuit. Zelf heb ik altijd de ervaring gehad dat als er bij een filmadvertentie "van Cinemien" staat, dat het dan wel goed zit. Veel van de films die ik in deze kolommen geroemd heb waren afkomstig uit de stal van Cinemien. Goed, De Invalshoek organiseert dus video-avonden om de twee weken op zaterdagavond om acht uur. In april kan je er twee gaan zien:

"Getting ready" heb ik zelf nog niet gezien. Ik zal me dan ook beperken tot wat ik van de bonza heb mogen ontvangen.. "Over de druk die de omgeving uitoefent op 2 vriendinnen om zich te richten op jongens in plaats van elkaar. Ze vervreemden van hun lichaam door de manier waarop er gereageerd wordt op hun lichamelijke veranderingen. Toch doen de vriendinnen schuchtere pogingen om hun eigen weg te vinden en zoeken ze toenadering tot elkaars lichaam."

Twee weken later kan je Lizzie Bordens "Working girls" gaan zien. Deze radicale feministische regisseuse heeft voor deze realistische film over vrouwen die in een bordeel werken, voor een documentaire-achtige stijl gekozen. Natuurlijk filmt zij het verhaal door de ogen van de vrouwen. Je bent getuige van de dagelijkse gang van zaken. De mannen komen er vanzelfsprekend niet te best vanaf in hoe ze weergegeven worden. Deze film heeft op mij een enorme indruk gemaakt en laat zich wat dat betreft het beste vergelijken met "Gebroken spiegels", de spraakmakende film van Marleen Gorris.

Terug