De Peueraar 22, juni 1992

Auteur: Eric Krebbers

De Peueraar bezocht de afgelopen tijd drie discussie-bijeenkomsten in Leiden. Een over de media, een over het onderwijs en een over armoede. Er kunnen wat mij betreft niet genoeg van deze discussies georganiseerd worden. Helaas hadden deze drie een groot manco! De witte en rijke mensen maakten er de dienst uit. Zij bepaalden waarover er wel en waarover er niet gesproken kon worden. Onderling konden ze driftig discussiëren, maar sloten evenzo snel de rijen als er iemand met een standpunt dat hen niet aanstond op de proppen kwam. Maar zover hoefde het meestal niet eens te komen. Iedereen hield zich netjes aan de ongeschreven fatsoenswetten van wat je wel en niet mag zeggen.

Op donderdag 23 april organiseerde de Vereniging voor Cultureel Werk en De Peueraar samen een forumdiscussie-avond over "allochtonen in de media". De Surinaamse voorzitter opende de avond met een paar mooi geformuleerde openingszetten. Hij stelde zich voor als de heer Surander, kunstenaar, en stak van wal met een verhaal over het kapitalisme en Europacentrisme. De wereld zucht onder deze jukken en de media dragen er hun steentje aan bij dat dat zo blijft. Die dienen immers als doorgeefluik van allerlei instituties (zoals de politie) en verspreiden daarmee de ideeën van de heersende orde, aldus Surander. Die heersende orde was goed vertegenwoordigd in het forum. Een drietal witte rijke mannen van zo rond de veertig. Daar tegenover stond een zwarte vrouw, die helaas ietsje later kwam. Zo zonder haar, in het begin, hadden de drie het prima naar hun zin. De heer Majoor van het Leidsch Dagblad meende vanzelfsprekend dat we geen klagen hadden over de media. Iedere "rechtgeaarde" journalist doet zijn best zo objectief mogelijk te zijn, zo sprak hij. De heer Everaers, van het inmiddels opgeheven Nederlands-Marokkaanse blad Al Mizan, was best een beetje kritisch op het media-systeem en vond dat er bijvoorbeeld niet zo'n goed beeld van de Islam geschetst werd in de kranten. De laatste van de drie, politiewoordvoerder Gravenland, maakte op zijn beurt duidelijk dat de politie ook heel neutraal is in haar berichtgeving aan de kranten. Waarom zijn we hier dan bijeen, zal menig bezoeker zich hebben afgevraagd, als alles zo goed geregeld is? De drie stelden voor het te hebben over hoe we een onsje meer migranten in de media kunnen krijgen.

Maar toen kwam mevrouw Haïfi, ze werkt in een opvangcentrum voor Marokkaanse meisjes, en die stelde me een paar kritische vragen. Ze deed heel het prachtige wat-is-het-toch-goed-geregeld-in-ons-systeem gevoel op zijn grondvesten schudden. Welke vragen stelde ze dan? Ik noem er een paar. Wat is de culturele en klassenachtergrond van de journalisten? Welke doelen hebben de media nog meer behalve informeren? Wat zijn de commerciële doelen van de media? Welke verbanden zijn er tussen politiek en media. En komen alle politieke stromingen aan bod? Ze stelde bovendien dat de media er voor zorgen dat migranten een negatief zelfbeeld krijgen en daarnaast ook een voedingsbodem voor racisme zijn.

De heer Everaers, die zich eerst nog wat kritisch had opgesteld, met onder andere opmerkingen over de berichtgeving over de Islam, de vrouwenbeweging en krakers, besloot halsoverkop de rijen der rijke witten te sluiten. Zo oog in oog met een andere mening restte hem klaarblijkelijk geen andere keuze. Het verhaal van Haïfi was een complottheorie, zo meende hij, en plaatste haar daarmee resoluut buiten de discussie. Wie denkt ze wel dat ze is, leek hij te willen zeggen. Over de macht der rijke witten discussieert men niet! Hooguit over kleine aanpassinkjes in het systeem dat hen in het zadel houdt. En hoe hard Haïfi het ook probeerde, over iets anders wilden de heren het die avond niet hebben. De avond sukkelde dan ook verder met onderwerpen als: hoe krijgen we wat meer zwarte journalisten, en waarom schrijven boze mensen niet wat meer brieven aan de kranten, want daar kan je volgens de drie heren heel wat mee bereiken.

De Majoor van het Leidsch Dagblad sprak ook nog even over de krant als waakhond van de democratie. Een hond die er volgens mij voor moet zorgen dat mensen met andere meningen niet te dicht bij het centrum van de macht kunnen komen. En op aandringen van Haïfi moest hij ook nog toegeven dat de journalisten vanuit hun eigen gezonde principes en culturele achtergrond - wit, dus - hun krant volschrijven. Dat durfde hij nog net toe te geven.

Natuurlijk is er die avond nog veel meer gezegd, maar we moeten verder. Naar 26 april. GroenLinks organiseerde een forumdiscussie over het Leidse ei. Dat is een plan om voor jonge zwarte kinderen aparte scholen te maken opdat ze sneller de Nederlandse taal kunnen leren. Wat werd er als probleem gezien en in welke richting zocht men de oplossingen? De twee aanwezige schoolhoofden, witten, beweerden dat het probleem gevormd wordt door de taalachterstand van migrantenkinderen die daardoor minder kansen krijgen. Hun oplossing ligt in het schuiven met zwarte kinderen, eerst naar de zogenaamde 'zwarte scholen", om ze daarna, op een bepaalde leeftijd aangeland, netjes over de hele stad te verspreiden.

De meest kritische opmerking die er die middag gemaakt werd kwam uit de mond van de GroenLinkster die het forum voorzat. Waarom gaat er alleen met zwarte kinderen geschoven worden? De schoolhoofden konden daarop niets anders antwoorden dan dat de plannen nog maar plannen waren. En uiteindelijk zijn de zwarte kinderen toch het probleem, zeiden ze, maar dan subtieler, zoals de macht dat zo mooi kan. De twee migranten die het forum rijk was, brachten daar tegen in dat de scholen veeleer in het belang van zichzelf dachten dan in het belang van de kinderen. Een beetje in het nauw gebracht begon een van schoolhoofden nogal arrogant en nadrukkelijk articulerend tegen de migranten te praten, op een wijze die vooral voorkomt bij Nederlandse toeristen die in een ver land de plaatselijke bevolking iets duidelijk willen maken maar het tegelijkertijd verrotten iets anders dan Nederlands te spreken. Helemaal moeilijk hadden de schoolhoofden het toen bleek dat een van hen het over witte ouders had, maar deed alsof ze het over alle ouders had. Het racisme van de macht open en bloot op tafel. Toch was dit alles niet meer dan een krasje op de laklaag van de machtsmachine. De discussie bleef ondanks alles toch netjes binnen de door hen bepaalde kaders.

Er werd bijvoorbeeld niet aan de orde gesteld wat nu eigenlijk de zin is van het vergroten van de kansen van slechts een groep kinderen. In het huidige bestel is er toch maar heel beperkt plek op de goedbetaalde en machtige hoogten. En omgekeerd is er altijd veel vraag naar goedkope laaggeschoolde arbeidskrachten. De reden onder andere waarom het bedrijfsleven veel mensen uit zuidelijke landen hierheen gehaald hebben. Accepteer je het systeem dat een relatief kleine elite bevoordeelt dan is het kansrijker maken van het ene kind het benadelen van het andere. Er is nu eenmaal maar beperkt plaats aan de top. Wil je daarentegen alle kinderen een kans op een zinvol bestaan geven dan zal de huidige machts- en inkomensverdeling ter discussie moeten komen te staan. Maar aangezien onder andere witte rijke schoolhoofden floreren bij dit systeem vindt die discussie in hun aanwezigheid niet plaats. 0ok de aanwezige GroenLinksers bleken niet van zins deze nogal voor de hand liggende feiten aan de orde te stellen. Welkom in de rijen der rijke witten.

Tot slot de confrontatie-avond over Leidse armoede op 8 mei, georganiseerd door de club van Boze Buurtbewoners onder leiding van de heren Barendse en Sloos. Hun forum bestond uit een stuk of tien mensen die ik hier niet allemaal ga noemen. Het waren goeddeels Leidse politici en ambtenaren. Heel geslepen begon voorzitter Sloos met de vraag wie van de mensen in de zaal wel eens armoede hadden gekend. Een aanzienlijk deel van de aanwezigen in het publiek beantwoordde deze vraag bevestigend. Het forum bleek bij navraag uit louter rijken te bestaan. Ja, een enkeling had het krap gehad tijdens de studietijd die hem of haar voorbereidde op de huidige hoge maatschappelijke positie. Dat maakte de verhoudingen nog eens duidelijk. En hoewel in de loop van de avond de aanklachten van de mensen in de zaal hard aankwamen, wisten de forumleden, veilig verschanst achter hun tafel, die aanklachten prachtig te pareren en ze zo te bespreken dat de bestaande orde niet ter discussie stond. Er werd driftig geschermd met regeltjes en wetjes. Goh, wat deden ze een hoop voor de armen zeg, die rijken achter de tafel.

Volgens forumlid De la Mar (wethouder namens GroenLinks), is de Leidse Sociale Dienst zowat de gulste van Nederland. Maar als de mensen meer willen moeten ze zich maar organiseren en invloed gaan uitoefenen op "Den Haag", want daar wordt het beleid gemaakt, aldus De la Mar. Dat klinkt positief en links, maar wat hij eigenlijk zegt is dat de mensen van hem niet veel hoeven te verwachten. Hij is maar een radertje in de overheidsmachine en kan ze verder ook niet helpen. Hij voert alleen maar het Haagse beleid uit. De discussie vond die avond haar grenzen in de vraag of het nu nog zin had PvdA te stemmen of niet. Dat je door elke partij, wie er ook in de regering komt, genaaid wordt mag je natuurlijk niet zeggen. We moeten immers blijven geloven in de democratie van de rijken.

En als die rijke piepeltjes achter die tafel het zo goed met al die arme drommels meenden, waarom stelde dan niemand voor om in Leiden een systeem van nivellering te beginnen? Gewoon op vrijwillige basis, er zijn klaarblijkelijk zoveel mensen die het beste met de armen voor hebben. Geld kan nu geen probleem meer zijn, me dunkt. Maar vanzelfsprekend s dat onbestaanbaar. Er kon slechts geprobeerd worden de armen te bereiken, om hen duidelijk te maken dat ze voor een nieuwe bril - maar alleen als ze die echt nodig hebben, hoor - bij de Sociale Dienst een klein bedragje kunnen ophalen. De VVD-meneer in het forum hierover: "ja, en dan geldt dat je iedere cent maar 1 keer kan uitgeven, he?" Inderdaad, lul, iedere cent wordt maar een keer uitgegeven, aan de rijken. En die vormen het probleem, dat bleek uit al deze avonden. Die hielden de rijen netjes gesloten en de rest van de mensen aan het lijntje. Hoe lang is het nou helemaal geleden dat je nog gewoon kon horen zeggen dat de inrichting van de samenleving voor geen meter deugde? Is er dan zoveel ten goede veranderd? Of hebben de rijken gewoon een grotere bek dan een jaartje of tien, twintig geleden? Wie doet daar wat aan? En laten we ze niet meer uitnodigen op avonden die over ons gaan!!

Terug