De Fabel van de illegaal 34, mei/juni 1999
Auteur: Petra Schultz
Schoolasiel, kerkbezettingen en het doorknippen van de hekken rond vluchtelingengevangenissen. In België hebben mensen zonder verblijfsvergunning en solidaire organisaties de laatste tijd voortdurend actie gevoerd tegen de uitzettingen. De reactie van de Belgische regering leek op die van de Nederlandse. Er werd een commissie gevormd. Een verslag van de Belgische acties.
Op 22 september 1998 werd de afgewezen vluchtelinge Sémira door de rijkswacht vermoord tijdens een poging om haar uit te zetten. Om haar stil te houden werd ze gesmoord in een kussen. Duizenden mensen gingen daarna de straat op om tegen de moord te protesteren. Een maand later stierf John Madu. Omdat hij illegaal was, werd hij kort na een zware operatie op straat gezet. Kort daarop hebben mensen zonder papieren kerken bezet in onder meer Antwerpen, Brussel, Luik, Charleroi en Verviers. Het kerkasiel van Marokkaanse en Algerijnse mannen in Brussel loopt nog steeds.
Sans Papiers
De mensen zonder papieren zijn georganiseerd in de Nationale Coördinatie van Sans Papiers. Deze organisatie bestaat vooral uit Kongolezen, maar plaatselijk doen ook Koerden, Marokkanen en Algerijnen mee. De Sans Papiers eisen legalisering van alle illegalen en worden daarin gesteund door de organisaties Open Grenzen en het Collectief tegen Uitwijzingen.
De Sans Papiers werken ook samen met de "Nationale Beweging voor Regularisatie van mensen zonder papieren en voor Vluchtelingen". Daarin werken zo'n 110 organisaties samen, waaronder Artsen Zonder Grenzen en OCIV Steunpunt Mensen zonder Papieren. De Nationale Beweging heeft minder vergaande eisen dan de Sans Papiers zelf. Men streeft naar legalisering van mensen die 5 jaar in België wonen of 3 jaar in de asielprocedure zitten. De Nationale Beweging weigert daarom acties te steunen van Sans Papiers waarbij een verblijfsrecht voor iedereen wordt geëist. Dat overkwam de Sans Papiers die in Gent een kerk hadden bezet. In heel België werden de Sans Papiers vanaf het begin van de acties "ondersteund door NGO's die hielpen met de financiën en met het contact met de media. Inmiddels kunnen ze veel meer zelf", aldus Piere de Gryse van de Nationale Beweging.
Buurthuisasiel
Vanaf januari 1999 werden universiteiten bezet door studenten om daar een lokaal te eisen voor de Sans Papiers. Ook hebben scholen en universiteiten vrijwillig asiel verleend aan voormalige kerkbezetters. De Sans Papiers blijven daar steeds een week om jongeren, ouders en buurtbewoners bewust te maken van de situatie van illegalen. Zij vertellen hun verhaal, discussiëren met de klas over immigratie en asiel, en over aardrijkskunde, geschiedenis en literatuur. Ook worden er thema-avonden georganiseerd om het draagvlak te verbreden in steden waar geen kerkbezetting was. De minister van Onderwijs heeft gezegd het schoolasiel te zullen gedogen. Het aantal plekken waar asiel kan worden gegeven, is nog lang niet uitgeput. Sinds half april is er bijvoorbeeld ook buurthuisasiel in Antwerpen. Begin mei zullen de vakbonden ruimte beschikbaar stellen voor vakbondsasiel.
De politie zit ondertussen ook niet stil. Het politiecommissariaat van Verviers nodigde op 26 januari 2 kerkbezetters uit om langs te komen "voor hun regularisatie". Het ging om een Pakistaan die al 14 jaar in België woont en een Turkse Koerd. Bij aankomst werden ze onmiddellijk gearresteerd en de Koerd zit nog steeds vast. In februari viel de politie het Maison de la Cité in Verviers binnen, waar Sans Papiers verbleven. Drie van hen werden voor enkele uren vastgehouden. Ook radicaal-linkse sympathisanten zijn het mikpunt van de politie. Er vonden huiszoekingen plaats bij individuen en bij het Collectief tegen Uitwijzingen. Ook tegen demonstraties wordt hard opgetreden. Desondanks is het vorig jaar gelukt om tijdens enkele acties bij gevangenissen daadwerkelijk vluchtelingen te bevrijden via het doorknippen van hekken.
Regeringscommissie
In reactie op de kerkbezettingen en de maatschappelijke druk die daardoor ontstond bood de regering aan om de dossiers van Sans Papiers nog eens individueel te toetsen. Een regeringscommissie zal kijken of Sans Papiers die 4 jaar (gezinnen) of 5 jaar (alleenstaanden) in een asielprocedure zitten, in aanmerking kunnen komen voor regularisatie. Ook het hebben van schoolgaande kinderen, het perspectief op werk of een lidmaatschap van een Belgische vereniging speelt daarbij een rol. De commissie is een farce. De Dienst Vreemdelingen Zaken (DVZ), de Belgische IND, bepaalt welke dossiers de commissie zal inzien. De dienst neemt zelf ook deel aan die commissie, die op zijn beurt advies uitbrengt aan... de DVZ, die de uiteindelijke beslissing neemt.
De Nationale Beweging wil dat er een onafhankelijke commissie komt. Men volgt de commissie kritisch en brengt iedere maand een evaluatie naar buiten. 96 van de 131 adviezen van de commissie bleken negatief. Dat wil zeggen dat 73% van de Sans Papiers werd afgewezen, een percentage dat zonder tussenkomst van de commissie gemiddeld op 30 ligt. Daarbij moet wel worden aangetekend dat de commissie de moeilijkste zaken krijgt voorgelegd.
Politiecordon
Op 18 januari wilden de Sans Papiers gezamenlijk hun dossiers afgeven aan de minister van Binnenlandse Zaken Van den Bosche. Hij had gezegd dat hij de dossiers wilde hebben. De Sans Papiers en de Nationale Beweging stuitten echter op een cordon rijkswachters. De dossiers werden daardoor niet in ontvangst genomen. Later heeft de DVZ de dossiers wel in ontvangst genomen en aan de commissie gegeven. Die wees op zijn eerste werkdag meteen de regularisatie van 2 woordvoerders van het kerkasiel af.