De Fabel van de illegaal 87/88, najaar 2007

Auteur: Ellen de Waard

Uitbuiting in seksindustrie blijft na opheffing van bordeelverbod

De legalisering van prostitutie heeft volgens recent onderzoek de illegale sekswerkers voor de overheid steeds onzichtbaarder gemaakt. Wegens de striktere controles is raamprostitutie voor hen vrijwel onmogelijk geworden. Escortservice en internet zijn de nieuwe terreinen waar pooiers en mensenhandelaren grof geld verdienen.
Met de opheffing van het bordeelverbod in 2000 en daarmee de legalisering van vrijwillige prostitutie door volwassenen wilde de overheid van sekswerk een normale bedrijfstak maken.(1) Prostitutie als zodanig stond niet ter discussie, laat staan hoerenlopers.(2) In de prostitutie hebben ook altijd veel extra kwetsbare illegalen en minderjarigen gewerkt. De buitenlandse prostituees kwamen de laatste 20 jaar vooral uit Zuid-Amerika, Afrika, Azië en meer recent uit Oost-Europa. Stuk voor stuk gebieden vol armoede en onrecht.

Door legalisering moest de seksindustrie uit de schemerwereld van criminaliteit, dwang en uitbuiting worden getrokken. De overheid streeft er nu naar om prostituees tot kleine zelfstandigen te maken, die hun eigen werk en inkomen kunnen bepalen. Daartegenover staat dat prostituees en exploitanten wel netjes belasting moeten betalen, zich aan de regels moeten houden en met de benodigde vergunningen moeten werken die de gemeenten verstrekken. Ook dient de bedrijfstak regelmatig gecontroleerd te worden op vergunningen, hygiëne en arbeidsomstandigheden. Verder moeten prostituees vrij toegang hebben tot gezondheidsinformatie en -zorg, en moeten ze op hun eigen voorwaarden kunnen werken en dus zonder dwang en macht van anderen over hun eigen inkomen kunnen beschikken.

Escortservice

Het ministerie van Justitie heeft laten onderzoeken hoe het nu staat met de seksindustrie.(3) De nieuwe wetgeving lijkt op bepaalde punten vruchten te hebben afgeworpen. De gemeenten hebben een deel van de prostitutie via het verlenen van vergunningen en via controles redelijk kunnen beheersen en reguleren. Zo blijken minderjarige prostituees steeds minder aangetroffen te worden. En hoewel de overgrote meerderheid van de prostituees van buitenlandse afkomst is, blijkt het aantal prostituees dat illegaal is of zonder vergunning werkt, flink gedaald. Clubeigenaren en raamverhuurders zeggen dat dergelijke vrouwen zich nauwelijks meer aanbieden, of aangeboden worden door pooiers. De wetgeving heeft dan ook de ingrijpendste gevolgen gehad voor vrouwen zonder werk- en verblijfsvergunning, aldus onderzoekers, exploitanten en politie. Steeds meer prostituees van buitenlandse herkomst komen uit andere EU-landen, en hebben dus hooguit een werkvergunning nodig, maar geen verblijfsvergunning. Ook zijn er soms mannen uit Bulgarije en Roemenië die zich illegaal prostitueren, bijvoorbeeld omdat ze geen legaal werk kunnen vinden.

Prostitutie die niet aan een vaste plaats is gebonden, valt voor de overheid minder goed te reguleren en te controleren, zoals escortservices en thuis- en hotelwerkers. Die krijgen van nogal wat gemeenten daarom sowieso geen vergunningen, voorzover ze er al om vragen. Andere gemeenten, waaronder Eindhoven en regio, steken juist veel energie in die niet-plaatsgebonden prostitutie. Men bestelt dan bijvoorbeeld escortdames om hen vervolgens te controleren op papieren en navraag te doen naar de werkomstandigheden. Bij misstanden worden waarschuwingen uitgedeeld, vergunningen ingetrokken en wordt soms tot vervolging overgegaan.

Loverboys

Aan de ene kant is voor gemeenten en politie de controle en beheersbaarheid vooruitgegaan. Aan de andere kant is het juist moeilijker geworden om het voor de politie minder zichtbare deel van de prostitutiewereld te reguleren. Juist degenen die geen vergunningen aanvragen, willen de regelgeving ontduiken en vaak ook de dwang en uitbuiting vergroten. Het aantal pooiers en hun negatieve invloed op prostituees blijkt nog steeds flink groot. Vooral raam-, escort- en thuisprostituees hebben een pooier. Volgens de Nationale Recherche is 70 tot 80 procent van de raamprostituees slachtoffer van mensenhandel. Men komt tot deze conclusie door getuigenverklaringen, telefoontaps en observatie. De exploitanten van peeskamertjes werken allemaal met vergunningen, maar het zijn juist de pooiers die de dwang en bedreiging toepassen en dat valt buiten het gezichtsveld van de overheid. Het wordt zorgwekkend genoemd dat pooiers nog steeds zo kunnen profiteren van onvrijwillige seks. Een aparte en groeiende categorie pooiers zijn de loverboys, die zich richten op jonge en vaak kwetsbare vrouwen. Zij onderkennen veelal niet dat ze worden misleid, uitgebuit en gedwongen, omdat ze een emotionele band met de pooier hebben. Over de hele linie meldt het onderzoek dat in vergelijking met 2001 veel prostituees er emotioneel slechter aan toe zijn. Ook gebruiken ze meer kalmeringsmiddelen.

Erotisering van de samenleving: strings voor meisjes (Foto: Ellen de Waard).
Volgens het onderzoek zou de vraag naar en het aanbod van klassieke prostitutie zijn afgenomen. Dat zou komen door economische malaise, gebrek aan vernieuwingen in de bedrijfstak, en verscherpte controle. Ook kunnen mannen op andere manieren in hun geile behoeften voorzien, zoals via pornowebsites, webcams, en dvd’s. Die zijn ook een stuk goedkoper. Verder geeft het onderzoek aan dat een deel van de seksuele behoeften bevredigd wordt door de sterke erotisering van de uitgaanswereld, waar lapdances en paaldansen voorbeelden van zijn, en ook parenclubs, sauna’s en massagesalons. Diezelfde erotisering vindt eveneens plaats in de reclame, de kleding, de cosmetische industrie, de chirurgie en de videoclips. Gedrag, uiterlijk en beelden die vroeger met ordinaire porno werden geassocieerd, zijn nu gemeengoed geworden. De vrouw in de westerse samenleving mag dan juridisch, maatschappelijk en intellectueel gelijkwaardig worden geacht aan de man, maar toch gaat het seksualiseren en tot lustobject maken van vrouwenlichamen onverminderd door. Vrouwen werken daar zelf vaak aan mee. En prostitutie is maar een van de vele uitingsvormen daarvan.

Noten

Terug