Gebladerte-reeks 2
Auteur: Harry Westerink
Het politiek hellende vlak van de New Age
Aura, karma, chakra, mantra. Jomanda, Kryananda, Sai Baba. Het eerste huis, de zeven sferen, het tiende inzicht. Spiritualiteit, synchroniciteit. Doodgegooid word je vandaag de dag met de zogeheten New Age, de Nieuwe Tijd. Mensen zijn massaal in de ban geraakt van zweverigheid. Ook (voormalige) progressievelingen staren naar hun navel, verwachten helende werking van stenen en graancirkels, trekken horoscopen, lezen handpalmen en Tarot-kaarten. Ze vluchten maar al te vaak voor de rauwe "materiële" werkelijkheid en gaan op zoek naar een of ander mystiek en metafysisch onderdak. Een griezelige ontwikkeling, want de Nieuwe Tijd heeft een politiek conservatief karakter.
Laat ik vooropstellen dat de brede en zeer diverse New Age-beweging niet gelijk gesteld mag worden aan fascisme. De meeste aanhangers van occulte stromingen zijn geen fascisten. Zo simpel, zo clichématig mag een New Age-criticus niet zijn. Wel kleeft aan de New Age-beweging het permanente en inherente gevaar van afglijden naar politiek uiterst dubieuze opvattingen en gedragingen. Occulte stromingen bevinden zich op een hellend vlak in de richting van extreem-rechtse standpunten.
Binnen de New Age-beweging bestaan er een hoop verschillen. Natuurlijk denken niet alle aanhangers van alle New Age-groeperingen over alles hetzelfde. Toch kan men in de New Age-wereld op veel overeenkomsten stuiten. Dat mag men ook verwachten, want veel New Age-ideeën komen voort uit een gemeenschappelijke bron: de theosofie die de Russin Helena Blavatsky in de negentiende eeuw heeft ontwikkeld. De theosofie wordt veelal beschouwd als de bakermat van de huidige New Age-beweging. Niet zo verwonderlijk, want evenals het New Age-gedachtegoed kenmerkt de theosofie zich door een mengeling van elementen uit diverse westerse en oosterse religies.
Laat ik eens een aantal kenmerken van occulte stromingen op een rijtje zetten. Die zijn niet bij alle stromingen in even grote mate aanwezig. Het gaat om tendensen die hun invloed soms meer, soms minder doen gelden. Deze opsomming is natuurlijk niet uitputtend bedoeld. Ik stip wat zaken aan en toon daarbij wat voorbeelden, zonder naar volledigheid te streven. Het gaat me in de eerste plaats om de grote lijn van mijn kritiek op het Nieuwe Tijds-denken.
Aquarius-tijdperk: er komt een betere wereld
Zo rond het jaar 2000 gaat het gebeuren. Of misschien een tijd later. Hoe dan ook, volgens New Age-aanhangers ontwikkelt de mensheid zich de komende generaties tot iets hogers, mooiers, beters, vredigers. De New Age, de Nieuwe Tijd komt eraan, zeggen de aanhangers, en ze verwachten daarvan dat het leven op aarde veel "positiever" zal worden. Het New Age-tijdperk, het Waterman-tijdperk, gaat volgens hen ongeveer 2000 jaar duren, net als de 2000 jaar van het Vissen-tijdperk, dat is begonnen met de komst van Jezus en binnenkort dus afloopt.
Volgens New Age-aanhangers zijn de grote lijnen van de toekomst al vastgesteld. Volgens mij leidt die opvatting tot politieke passiviteit en soms zelfs tot fatalisme. Men raakt zo al snel ervan overtuigd dat de ontwikkelingen op aarde vanzelf gaan, dat alles toch al vaststaat, dat een of ander bovenzintuiglijk principe bepaalt wat er met de mensheid en met de hele aarde gaat gebeuren. Men zou dan ook niet meer hoeven te strijden voor een betere wereld, want de mensheid zou het lot niet meer in eigen handen hebben. Aan de loop van de geschiedenis zou niet meer zijn te tornen. Progressieve mensen zouden er daarentegen naar mijn mening vanuit moeten gaan dat de samenleving door mensen wordt gemaakt, niet door goden, engelen of wat voor metafysische verschijningen of verschijnselen dan ook. De samenleving kan dus ook door mensen worden verbeterd. We moeten de toekomst en een betere wereld niet willen voorspellen, maar mogelijk maken!
Er heerst vandaag de dag overal ter wereld onrechtvaardigheid, ongelijkwaardigheid, oorlog, armoede. Dat is al lang zo en dat zal helaas ook nog wel enige tijd zo blijven. Er is geen enkel steekhoudend argument om aan te nemen dat het na het jaar 2000 met de mensheid en de aarde ineens de goede kant op zal gaan en op zal blijven gaan. Dat is puur een kwestie van geloof, van blind vertrouwen in de goede afloop. Het gevolg daarvan is dat mensen de ogen dreigen te gaan sluiten voor hedendaagse en mogelijke toekomstige ellende. Deze houding lijkt op een soort self-fulfilling prophecy: "ik zeg en ik wil dat het goed gaat, dus gaat het goed". Op zich leidt zo'n stellingname niet meteen tot een extreem-rechts wereldbeeld. Maar in combinatie met de volgende kenmerken van het Nieuwe Tijds-denken krijgt het esoterische gedachtegoed al snel engere trekjes.
Natuurlijke ordening van de samenleving
In de New Age-beweging zien we voortdurend het denkbeeld opduiken dat de samenleving niet in de eerste plaats door mensen wordt gemaakt, maar integendeel wordt gestuurd of beïnvloed door buiten de mens liggende krachten, door natuurlijke en bovennatuurlijke wetmatigheden. In de astrologie gaat het daarbij om de stand van de planeten. New Age-aanhangers ondersteunen hun zienswijzen door een beroep te doen op 'de' natuur of 'de' natuurlijke orde.
Vergelijkingen van de menselijke samenleving met de natuur gaan maar al te vaak mank. Voor elk menselijk gedrag kun je in de natuur, bij dieren, bij planten of bij wat dan ook, vergelijkbaar handelen vinden. Daar heerst zowel het recht van de sterkste als wederzijdse ondersteuning. De mens heeft geen onveranderlijke natuur. Machthebbers hebben het idee van een natuurlijke orde vaak misbruikt om bestaand onrecht te rechtvaardigen. Ook nu gebeurt dat nog. "Het is nu eenmaal zo, dus accepteer het maar", zo spiegelt men zichzelf en anderen voor. Soms spreekt men een dergelijke visie openlijk uit, maar vaker is die verhullend en versluierend aanwezig.
Ideeën over natuurlijkheid, mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn vaak conservatief. Homoseksualiteit bijvoorbeeld zou tegennatuurlijk zijn. De natuurlijke plaats van de vrouw zou de keuken zijn. Mannen zouden van nature agressiever zijn dan vrouwen. Een kind zou van nature opgevoed behoren te worden door één moeder en één vader. Dergelijke gedachtegangen bevestigen de bestaande maatschappelijke orde als de natuurlijke en enig mogelijke orde.
Dwang van het positieve denken
In het New Age-denken heerst het dogma van het "positieve" denken. New Age-aanhangers beweren vaak dat ze open staan voor allerlei soorten meningen. Ze gaan prat op een op het eerste gezicht ontwapenend soort tolerantie. Iedereen zou z'n eigen persoonlijke waarheid hebben, iedereen zou een beetje gelijk hebben.
Helaas gaat het hier om een gevaarlijke, want verborgen schijntolerantie. Want alleen meningen die uitgaan van "het positieve", van een "positieve" werkelijkheidsbeleving, passen in het straatje van het Nieuwe Tijds-denken. Alles dat daarbuiten valt, wordt angstvallig vermeden of argwanend bejegend. Door de dwangmatigheid van het "positieve" denken nemen New Agers vaak niet meer de objectieve uitbuiting en onderdrukking waar in de kapitalistische en patriarchale samenleving. Soms leidt dat tot regelrechte censuur in het Nieuwe Tijds-denken en -handelen.
New Agers nemen in het algemeen een middenklasse-positie in: wereldwijde honger, armoede en vervolging zijn voor hen hooguit wat randproblemen ver weg. Belangrijker wordt "de individuele ontplooiing" geacht. Dit schrijnende gebrek aan realiteitszin leidt ertoe dat veel New Agers nauwelijks acht slaan op de "negatieve" kanten van de "materiële" werkelijkheid. Voorzover ze zich in politiek-ideologisch opzicht bekommeren om het "grofstoffelijke" bestaan, doen ze dat maar al te vaak ook weer vanuit "een positieve grondhouding". Want volgens het New Age-denken heeft de loop van de geschiedenis en de ontwikkeling van de mensheid een bovennatuurlijke verklaring, ook als het gaat om de holocaust in de Tweede Wereldoorlog, om de eeuwenlange knechting van inheemse volken, om de milieuvernietiging, of om welke ziekte, welk leed van welk mens dan ook. Niet alleen een bovennatuurlijke verklaring, maar tegelijk ook een verklaring die afdoende is, die geruststelt, die het geweten sust. Immers, wat er ook gebeurt in de wereld, het is "positief". Het is goed, enkel en alleen al omdat het plaatsvindt.
Een voorbeeld. Het bekende "medium" Jomanda is naar eigen zeggen beïnvloed door haar "spiritueel leraar" Jozef Rulof. Tijdens haar openbare bijeenkomsten heeft ze boeken van het occult-christelijke "medium" Rulof verkocht. Die boeken, geschreven in en rond de Tweede Wereldoorlog, zijn de weergave van de boodschappen die Rulof zegt te hebben ontvangen van "Gene Zijde", van de "Meesters". Ze vormen een aaneenschakeling van volstrekt immorele en gewetenloze spiritualiteit.
Wat citaten uit zijn in 1941 geschreven boek "De volkeren der aarde door gene zijde bezien": "maar de meesters van gene zijde weten beter. Hun doel is Adolf Hitler de ene overwinning na de andere te laten behalen." (1) De Meesters trekken namelijk aan de marionetpop Hitler: "Achter de schermen, onzichtbaar voor iedereen, doen de Meesters zet na zet en ze zien, dat alles goed gaat." (1) En voor wie nu mocht wanhopen: "Al lijkt het, dat de winst aan Hitler is, de geschiedschrijvers zullen eens vaststellen, dat de winst aan God en daardoor aan de mensheid is." (1) Volgens Rulof bracht Hitler niet alleen onzin: "Bij alle ellende bracht hij tevens het goede, hij bracht het stoffelijk ontwaken op aarde. Hij bracht door zijn revolutie: evolutie! Hij bracht het ontwaken in de geest voor de enkeling, de massa en de mensheid! Dat wilt u van hem niet aanvaarden, maar de Eeuw van Christus dwingt u ertoe." (2) En zo gaat het maar verder, het hele boek door.
Alles hangt samen
Het Nieuwe Tijds-denken gaat uit van een holistisch wereldbeeld. Populair gezegd betekent dat dat alles samenhangt en met elkaar in verbinding staat. Toeval bestaat niet in de New Age-wereld. Radicaal-links denken gaat ook uit van samenhangen. De welvaart in het Noorden van de wereld bijvoorbeeld leidt tot armoede in het Zuiden van de wereld (en omgekeerd). Dergelijke onrechtvaardige machts- en eigendomsverhoudingen moeten worden bestreden en fundamenteel op de helling worden gezet.
Zo "negatief" bedoelen New Agers het "natuurlijk" niet. Het Nieuwe Tijds-denken probeert op een nogal neurotische manier conflicten en confrontaties te vermijden. Men gaat uit van een maatschappelijk harmoniemodel: samen komen we er wel uit. In de New Age-wereld lijkt iedereen dezelfde belangen te hebben. Of je nu baas of knecht bent, man of vrouw, wit of zwart, hetero of homo, allemaal zou men naar hetzelfde ideaal streven. Deze laakbare goedgelovigheid voert tot een soort spiritueel corporatisme, een variant op het aardse corporatisme van "sociale partners" onder leiding van de staat.
Het spiritueel corporatisme houdt in zijn extreemste vorm in dat elk individu schuld heeft aan alle ontwikkelingen, alle ellende op de hele wereld, ook al heeft hij er materialistisch gezien part noch deel aan. In het New Age-denken zijn ook de slachtoffers een soort daders. "Beschuldig daarom uzelf voor wat er op het ogenblik plaats grijpt (de Tweede Wereldoorlog, HW) en tracht niet aan de verantwoording te ontkomen door die op de schouders te schuiven van opvallende mensen of van een of andere staatsman, dictator of een of andere groep" (3), aldus de theosofe Alice Ann Bailey.
Irrationaliteit
Veel New Age-mensen hebben kritiek op het materialisme en de consumptiedwang in de samenleving. Ze leggen de nadruk op immateriële, geestelijke waarden. Op zich kan ik me vinden in kritiek op de keiharde en kille rationaliteit die heerst in onze samenleving. Emoties worden daarbij onderdrukt, en dat is geen goede zaak. Maar ik ben bang dat met het badwater ook het kind wordt weggegooid. Veel New Agers stappen over van een eenzijdig rationele benadering naar een eenzijdig irrationele en intuïtieve benadering. De Verlichting van de achttiende eeuw was een reactie op het bijgeloof van de Middeleeuwen. Het bracht een gezond stuk rationalisme in de wereld. Een hoop New Age-denkbeelden herbergen het gevaar in zich dat vormen van ongezond irrationalisme weer gevaarlijk dichterbij komen.
Drie voorbeelden hiervan. James Redfield is de gevierde auteur van de boeken "De Celestijnse belofte", "Het Celestijns werkboek" en "Het tiende inzicht". Honderdduizenden Nederlanders hebben die boeken gelezen. Redfield acht het experimenteel bewezen dat planten weten wat mensen denken. Een kamerplant zou zelfs de tragische dood kunnen aanvoelen van yoghurtbacillen die sterven als er jam met conserveermiddel door een schaaltje yoghurt wordt geroerd. (4) Men zou verwachten dat geestelijk gezonde mensen hier afhaken. Redfield beveelt zijn lezers liever aan om de ogen letterlijk te sluiten voor de realiteit: "Blijf wazig kijken tot je een blauwige band licht waarneemt", zo raadt hij degenen aan die geen aura's kunnen zien," en als je die niet echt ziet, doe dan even alsof". (5)
De beruchte astrologe Mellie Uyldert, die in de jaren 70 en 80 in Nederland erg actief was en ook nu nog openbare lezingen geeft, kan er ook wat van: "Een baarmoeder is een zelfstandig wezen met 'n eigen ziel. Het is haar opdracht een kind op te bouwen en als haar dat wordt onthouden, neigt zij tot protest en gaat in wanhoop soms zelf maar wat bouwen: een vleesboom. Maar als telkens weer door sexueel kontakt als coïtus interruptus haar hoop wordt opgewekt en dan teleurgesteld, begint haar ontgoocheling de ziel te vergiftigen." (6)
Ronald-Jan Heijn, zoon van de ontvoerde Heijn en oprichter van New Age-centrum Oibibio in Amsterdam, lust ook wel pap van dwaze irrationaliteit. "Wat ik zeg is vanuit mijn werkelijkheid waar", aldus Heijn, die zich hierbij niet afvroeg hoe het zou zijn als Adolf Hitler zoiets zou opmerken. Volgens Heijn beschouwen veel mensen zich als de letter c, half rond dus. Ze zouden vinden dat ze een cirkel moeten worden om gelukkig te zijn. (7) Ik kan me door dit soort uitspraken tamelijk ongelukkig gaan voelen.
Eigen schuld, dikke bult
Volgens de karmaleer hebben daden uit een vorig leven hun nasleep in het huidige leven. Alle onafgemaakte en niet-verwerkte goede en slechte zaken uit een vorig leven komen zo weer terug. De karmaleer wordt in het Nieuwe Tijds-denken vaak aangegrepen om onrecht te vergoelijken of te ontkennen.
Wat voorbeelden hiervan. De joden die zijn vergast, zouden dat te danken hebben aan hun volkskarma. Zij hebben Jezus aan het kruis gehangen en moeten nu anderen verlossen door hun eigen ondergang. Antroposofie-criticus Toos Jeurissen vroeg eens aan een ouder met kinderen op een antroposofische Vrije School wat de "karmische noodzaak" kan zijn van het verbranden van levende baby's in de ovens van Auschwitz. Die ouder antwoordde: "Door de schok kunnen ze misschien kiezen voor het licht".
En zo valt alles recht te praten. Als een vrouw te maken krijgt met seksueel geweld, dan zou dat komen door haar vorige leven. Als een gezin een kind met het Down-syndroom krijgt (met een racistische benaming heet zo'n kind een mongooltje), dan zou dat komen omdat het kind in een vorig leven een wetenschapper is geweest die zich te eenzijdig heeft beziggehouden met de intellectuele kant van het mens-zijn. Met een Down-syndroom zou hij de kans krijgen om meer de emotionele kant van het mens-zijn te ontwikkelen. Er zijn bosjes New Age-aanhangers die dit soort opmerkingen zonder blikken of blozen durven te maken.
Hang naar autoriteit en hiërarchie
Veel New Age-stromingen kennen "zieners" en "ingewijden". Een minder ophemelende benaming voor hen is goeroes. Voor hen lijken andere maatstaven te gelden dan voor gewone stervelingen. Aanhangers nemen vaak klakkeloos over wat de helderziende goeroe heeft "gezien" in een of andere hogere en buitenaardse wereld. Dat leidt tot een hiërarchische relatie tussen goeroe en volgeling. Discussie en kritiek op de ingewijde is vrijwel onmogelijk. Aanbidding en verafgoding des te meer. Dit slaafse gedrag kan men onder meer waarnemen bij theosofen en antroposofen. Een hiërarchische relatie verhindert een vrije uitwisseling van gedachten.
Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, vindt van zichzelf dat hij door zijn gave van helderziendheid niet meer wordt benvloed door het land, de cultuur en het milieu waaruit hij afkomstig is. Hij lijkt bijna boven de mensen te staan en de hele menselijke en niet-menselijke geschiedenis en toekomst te kunnen overzien. Die pretenties ziet men bij meer goeroes. Net als Steiner zelf zijn leraren op de antroposofische Vrije Scholen vaak ook boven kritiek verheven. Hebben ouders kritiek op hen, dan lopen ze het risico te worden verbannen uit de antroposofische wereld.
In de wereld van de sekten, zoals de Orde van de Zonnetempel en Heaven's Gate, is de verering en blinde gehoorzaamheid nog schrijnender. Daar plegen de aanhangers collectieve zelfmoord, omdat de leider dat beveelt.
Stereotyperingen en racisme
In het New Age-denken treft men vaak stereotyperingen aan. In de astrologie is het de gewoonste zaak van de wereld om iemands persoonlijkheid vast te pinnen aan de hand van hemellichamen. Staat "je zon" bijvoorbeeld in "schorpioen" en "je ascendant" in "kreeft", dan ben je "een waterig" type, gevoelig, huiselijk, wat schuchter naar buiten, maar agressief van binnen. Dat soort huis-tuin-en-keuken-psychologie dient niet enkel als conversatiespelletje, maar wordt ook gehanteerd als basis voor serieuze therapieën en soms zelfs bij sollicitatieprocedures.
Ook in andere occulte levensbeschouwingen komen gevaarlijke clichés en vooroordelen voor. In de antroposofie en de theosofie is sprake van een dubieuze rassenleer. Veel aanhangers bestrijden dat die leer racistisch is. Opvallend is dat er ook antroposofen zijn die toegeven dat antroposofie-goeroe Rudolf Steiner zich in zijn boeken wel degelijk racistisch opstelt. Jaap de Boer van de Begeleidingsdienst voor Vrije Scholen bijvoorbeeld heeft gezegd dat er in het werk van Steiner meer dan 50 racistische uitspraken zijn te vinden. En de Duitse antroposoof Arfst Wagner meent dat de opvatting dat Hitler een ingewijde was in spirituele kringen, ook binnen antroposofische kringen voorkomt, in enigszins gecultiveerde vorm. De Duitse antroposofische onderzoekers Wolfgang Schad en Klaus-Peter Endres denken dat Steiner een complete rassenleer heeft overgenomen van de niet-occulte racist Carl Gustav Carus.
Hoe ziet die rassenleer van Steiner eruit? In de antroposofie worden volken en rassen verbonden met bepaalde hemellichamen. Het karakter en de werking van die hemellichamen zouden een beslissende invloed hebben op het functioneren van de "rassen". Zo worden de Indianen gezien als een "Saturnusras". Hun kliersysteem, aldus Steiner, ondergaat onder invloed van Saturnus een "verbeningsproces", met als gevolg het collectieve uitsterven van de Indianen. Dat uitsterven zag Steiner als een "kosmische noodzaak". Vandaag de dag vinden veel antroposofen en theosofen dat nog steeds.
De mensheid wordt in de rassenleer van Steiner ingedeeld volgens de delen van een etmaal. De huidskleur van de mens is gerelateerd aan de zon, de nacht of de schemering. Volgens Steiner zijn er dagvolken, nachtvolken, en schemervolken. Die indeling naar diverse lichtfasen hangt samen met de vorm van de schedels van de rassen, aldus Steiner en ook Carus. De schedel van de blonde Arische dagvolken zou de ideale vorm en de grootste herseninhoud hebben. De schedels van de nacht- en schemeringsvolken zouden van veel mindere kwaliteit zijn. De nachtvolken, de zwarte mensen, zouden het dichtst bij de dieren staan. Nergens in zijn omvangrijke werk zegt Steiner iets "positiefs" over zwarte mensen.
Het mag geen verwondering wekken dat ook bekende nazi's als Himmler, Göring en Hitler zich aangetrokken voelden tot dit soort occulte waandenkbeelden. Hun ideeën over rassen vertonen overeenkomst met sommige esoterische denkbeelden. De ariosofie, een soort zijtak van de theosofie, was een inspiratiebron voor het nationaal-socialisme. De ariosofie gaat ervan uit dat Ariërs en niet-Ariërs in het hele heelal een strijd op leven en dood aan het uitvechten zijn.
Dat stereotyperingen niet tot het verleden behoren, bewijst een tekening die ongeveer 2 jaar geleden is gemaakt op een Vrije School. Die tekening laat 2 blonde kinderen zien die fel worden beschenen door de zon, terwijl een zwart kind in een duister hoekje aan de zijkant van de tekening wordt weggedrukt. In het algemeen gesproken vindt men bij de antroposofie denkbeelden die men kan omschrijven als kosmisch of metafysisch racisme. Dat komt ook bij andere occulte stromingen voor. Het gaat om een vorm van racisme die niet zo opvalt, die niet zo banaal is als het racisme van bijvoorbeeld de CD. Occult racisme is veel subtieler, en daardoor ook veel ongrijpbaarder.
Hoe subtiel, dat toont het volgende voorval aan. Een tijd geleden verscheen het uiterst succesvolle New Age-boek "Australië op blote voeten" van Marlo Morgan. De auteur doet alsof het boek gaat over een echt gebeurde reis door gebieden van de Aborigines, de inheemse bevolking van Australië. Maar het boek is puur bedrog. Dat heeft de auteur zelf toegegeven. Niemand van de ondervraagde Aborigines-gemeenschappen kent de auteur. Toch laat de auteur in het boek Aborigines de boodschap verspreiden dat de blanken het ras van de toekomst zijn. Aborigines vinden het boek beledigend en noemen het een voortzetting van het proces van culturele genocide. Een antroposoof greep het boek aan als bewijs voor het gelijk van Steiner dat blanken het ras van de toekomst zijn.
Antisemitisme
Een ander schokkend voorbeeld van vooroordelen betreft de antroposofische visie op joden. Joden krijgen van de "ingewijde" Steiner de maan toebedeeld. Dat is volgens hem het hemellichaam dat van nature bij joden past. Waarom? De maan is het symbool voor de reflecterende geest. De maan geeft zelf geen licht, maar spiegelt alleen licht. Dat geldt volgens Steiner ook voor joden: die hebben een reflecterend, sterk rationeel en intellectueel bewustzijn. Hieruit blijkt dat Steiner de joden een volk van parasieten vindt. Net zoals de maan als "parasitair hemellichaam" het licht voor reflectie ontleent aan de zon, ontlenen de joden als "parasitair volk" hun levenskracht aan hun zogenaamde gastvolk. In allerlei duistere antisemitische en fascistische groeperingen in de jaren 20 en 30 was deze visie op joden een vertrouwd onderdeel.
Ook vandaag de dag gaat men binnen de antroposofie eigenaardig om met stereotyperingen. In het antroposofische blad Vrije Opvoedkunst stond enige tijd geleden: "Als ik mijn kinderen een sprookje van Grimm voorlees, waarin de jood steevast wordt afgeschilderd als een onbetrouwbaar, diefachtig persoon, voel ik mij van binnen wat onbehaaglijk. Toch sla ik deze passages niet over en ik denk ook niet dat mijn kinderen er antisemitisch van worden." (8) Een laakbaar gebrek aan morele stellingname, vind ik. Onverschilligheid met betrekking tot mogelijk stereotyperende en discriminerende uitspraken en gedragingen is niet alleen kenmerkend voor Steiner zelf, maar ook voor een hoop anderen die in het occulte zijn geïnteresseerd.
Communisten- en homohaat
De sekte The Summit Lighthouse is een voorbeeld van een occulte groepering die expliciet aan extreem-rechtse politiek doet. Daarom even wat meer daarover. The Summit Lighthouse gaat uit van een "internationale kapitalistisch-communistische samenzwering". Kapitalisten en communisten zouden een complot smeden en stiekem fluoride in het drinkwater stoppen. In het complot zouden onder meer zitten Prins Berhard, Rockefeller, Bush en andere politieke en economische kopstukken. Complete paranoia, als je het mij vraagt.
De sekte is volgens mij gewoon een fervent aanhanger van het kapitalisme. Toen president Reagan met de Russen ging praten over wapenvermindering, vond sekteleidster Elisabeth Clare Prophet hem de grootste verrader van de Verenigde Staten. Waarom? Met de Russen mocht Reagan van haar niet onderhandelen. Dat waren aartsvijanden. Prophet ontvangt boodschappen van "Ten Hemel Gevaren Meesters" en geeft die door. De sekte ziet de VS als het beloofde land. Aanhangers in de VS stemmen op de Republikeinen en in Nederland op de VVD.
The Summit Lighthouse is verder tegen praktizerende homo's en tegen sex buiten het huwelijk. En zelfs in geval van verkrachting en incest is de sekte tegen abortus. Dat beschouwt men als iets dat erger is dan een nucleaire holocaust.
Slotwoord
Ik hoop dat ik in vogelvlucht enigszins duidelijk heb kunnen maken dat occulte stromingen niet apolitiek zijn, ook zegt men zelf van wel. Ze zijn eerder politiek conservatief. Het gevaar ligt steeds op de loer dat occulte stromingen afglijden naar uiterst dubieuze wereldbeschouwingen.
Laat ik eindigen met de woorden van Bram Moerland uit zijn boek "Racisme met charisma". Hij geeft goed aan waarom de denkbeelden van "zieners" en "ingewijden" zo'n aantrekkingskracht hebben: "Je hebt een theorie nodig waarmee je jezelf buiten schot kunt stellen. Je moet een gedachtenconstructie maken waarmee je het lijden van de medemens 'verklaart'. Je kunt zelfs een alles overkoepelende leer opstellen waarmee je precies kunt uitleggen waarom het zo hoort dat die medemens slachtoffer is. Dan kun je je handen in onschuld wassen en langs de zijlijn onaangedaan toekijken." Dat slaat volgens mij de spijker op de kop.
Noten: