Het Zwitserleven… dat is van ons!
De rechts-populistische Zwitserse Volkspartei eist per referendum dat Zwitserland de toestroom van buitenlanders voortaan zelfstandig regelt. Het is niet het enige xenofobe wetsvoorstel dat het EU-akkoord over het vrije verkeer van personen zou ondermijnen.
| Dit is een vertaling van het artikel “Schöner leben unter sich” uit het Duitse weekblad Jungle World nummer 6, van 6 februari 2014. Het is vertaald door Sjaak Platzak. Op 9 februari stemde een kleine meerderheid van 50,34 procent in met het referendum “tegen massa-immigratie”. Extreem-rechtse partijen in heel Europa toonden zich enthousiast en voelden zich gesterkt door het resultaat van hun collega’s van de SVP. Wilders via Twitter: “Wat de Zwitsers kunnen, dat kunnen wij ook: immigratie beperken en uit de EU! Quotum voor immigranten. Fantastisch.” |
Ondanks de wereldwijde crisis groeit in Zwitserland de economie. Veel buitenlandse arbeiders werken in de bouw, in de landbouw, in de gezondheidszorg en in de horeca. De bedrijven zijn afhankelijk van die arbeidskrachten. Die mobiliteit wordt mogelijk gemaakt door het akkoord over het vrije verkeer van personen uit 1999 tussen Zwitserland, de Europese Unie (EU) en de Staten van de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA), dat met de uitbreiding van de EU ook op de nieuwe EU-lidstaten van toepassing werd. Voor Bulgaarse en Roemeense staatsburgers gelden alleen nog tot eind mei 2016 toelatingsbeperkingen. De rechts-populistische Zwitserse Volkspartei (SVP) wil echter het vrije verkeer voor alle buitenlanders weer gaan beperken. “De enorme massa-immigratie verplettert het kleine Zwitserland”, volgens de plaatsvervangende SVP-voorzitter Christoph Blocher. De lonen worden verlaagd doordat er te veel werkzoekenden zijn, door de toestroom wordt landbouwgrond volgebouwd en de criminaliteit door buitenlanders neemt toe omdat er niet alleen hooggekwalificeerde EU-immigranten komen, zo beweren de rechts-populisten.
Quota
Of Zwitserland de toestroom van buitenlanders in de toekomst zelf gaat regelen, daarover stemmen de Zwitsers op 9 februari bij het door de SVP voorgestelde referendum “tegen de massa-immigratie”. Het aantal verblijfsvergunningen moet volgens het referendum jaarlijks via verplichte quota worden beperkt, waarbij ook grensoverschrijdende werknemers, vluchtelingen en familieleden meegeteld dienen te worden. Bij de verplichte quota voor verblijfsvergunningen moet rekening worden gehouden met het maatschappelijk belang voor Zwitserland, en bij het toekennen van werkvergunningen moeten Zwitsers voorrang krijgen. Bovendien mag Zwitserland geen internationale verdragen meer afsluiten die beperkingen opleggen voor wat betreft de controle op de toestroom van migranten.
Dit gaat echter allemaal in tegen het vrije verkeer van personen, een van de diverse bilaterale afspraken met de EU: de Bilaterale Overeenkomsten I en II. Deze overeenkomsten geven Zwitserse bedrijven toegang tot de EU-markt op voorwaarde dat ze technische handelsbelemmeringen afbouwen en de handel met agrarische producten gemakkelijker maken. Als een van de handelspartners een van de afspraken van de overeenkomst overtreedt, dan vervallen meteen ook alle afspraken over het openstellen van de markt. De Zwitserse economische verenigingen en vakbonden hadden daarom kritiek op het “referendum voor afscherming”. Valentin Vogt, president van de Zwitserse vereniging van werkgevers, zei dat men vakmensen uit Europa die in eigen land ontbreken, moet kunnen blijven rekruteren. En het zou geen eenrichtingsverkeer kunnen zijn, want Zwitserse werknemers zouden ook in Europa moeten kunnen werken. Pepo Hofstetter van de vakbond Unia bracht daar tegenin dat er ook werkgevers zijn die aan loondumping doen. Dat is alleen mogelijk doordat er onvoldoende flankerende maatregelen zijn ter bescherming van arbeidsomstandigheden en looneisen, volgens Vania Alleva, co-president van de vakbond Unia.
Minaretten
Bij het referendum van de SVP gaat het er niet in eerste instantie om de immigratie te verminderen. Geïmmigreerde arbeidskrachten zouden volgens Alleva onder een quotumregel eerder in de categorie “rechteloze flexwerkers” gaan vallen. Dergelijke toestanden heersten er in de jaren zestig in Zwitserland toen buitenlandse arbeiders als seizoenskrachten werk zochten. SVP-voorzitter Toni Brunner wil die vorm van arbeid juist weer terug: “Dat was een heel goed systeem.”
Omdat ook vluchtelingen meegeteld gaan worden bij de instroom-quota, is het SVP-voorstel ook wat betreft de asielpolitiek erg problematisch. Als vluchtelingen onder dezelfde regelingen vallen als arbeiders, kan het recht op asiel voor mensen in nood in de knel komen. Het Zwitserse weekblad Woz merkte kortgeleden op dat Zwitserland de afgelopen jaren in de buitenlandse politiek bijna niets goed heeft gedaan – behalve dan voor wat betreft het vrij verkeer van personen. Daardoor werden in ieder geval EU-burgers, die twee derde van de buitenlanders in Zwitserland uitmaken, niet gediscrimineerd. Bij een ja voor het referendum zou dat veranderen. Voor werkzoekenden van buiten de EU/EVA-landen geldt de quotumregeling immers al. Ondernemers moeten de noodzaak bewijzen van niet-Europese arbeidskrachten om hun aanstelling mogelijk te maken.
Ook het idee dat Zwitserland beschermd moet worden tegen vreemde overheersing is niet nieuw. In 1970 stelde de Zwitserse nationalist James Schwarzenbach een wetsontwerp op dat voorschreef dat het aandeel van buitenlanders in elk kanton de tien procent niet mocht overstijgen, met uitzondering van Genève waar vijfentwintig procent werd toegestaan. Al aan het eind van 2009 stemde bij een door de SVP in gang gezet referendum zevenenvijftig procent voor het verbod op de bouw van minaretten in Zwitserland. Krap drieënvijftig procent stemde in 2010 voor het SVP-referendum “voor de uitzetting van criminele buitenlanders”. Er worden door de SVP ook hernieuwde pogingen gedaan om het aanleunen van Zwitserland bij de EU ongedaan te maken.
Bevolkingstoename
Door de crisis is de EU voor Zwitserland tamelijk onaantrekkelijk geworden. De EU probeert, zoals de sociale wetenschappers Karl Heinz Roth en Zissis Papadimitriou lieten zien, om via strategieën als vergroting van het economisch reserveleger, optimalisering van arbeidsprocessen, verlaging van de lonen, privatisering van nutsbedrijven en de instelling van keiharde schuldsanering voortgang te boeken. Het resultaat daarvan is echter dat de verpaupering nieuwe hoogten bereikt. De SVP probeert Zwitserland daarvan te redden door er een hek omheen te zetten. Ook al bezweert de voormalige SVP-voorzitter Blocher dat hij alleen een aanpassing van het verdrag met de EU wil en geen beëindiging ervan. EU-commissaris Viviane Reding houdt daarentegen vol dat er niet te onderhandelen valt over het vrije verkeer van personen.
Momenteel is ongeveer drieënveertig procent van de geënquêteerde Zwitsers voor het referendum van de SVP, en vijftig procent is tegen. Als het referendum “tegen de massa-immigratie” het zondag toch niet haalt, dan zal waarschijnlijk ook het Ecopop-referendum weggestemd worden. Sinds 1970 houdt de milieubeweging Ecopop zich bezig met de druk op grondstoffen door bevolkingstoename. Met het referendum wil de beweging de bevolkingstoename een halt toeroepen en tegelijkertijd gezinsplanning in ontwikkelingslanden toepassen. Men eist dat de huidige Zwitserse bevolking, door gebruik te maken van een driejaarlijks gemiddelde, per jaar niet meer dan 0,2 procent zou mogen toenemen, om “de kwaliteit van leven” te behouden. Daarnaast moet ontwikkelingshulp de bevolkingstoename in de periferie reguleren. De kritiek richt zich niet tegen “buitenlanders die in ons land wonen”. Vanwege de vermenging met “eisen die niet bij de zaak horen” zou het referendum alsnog ongeldig verklaard kunnen worden. Wanneer dit referendum het haalt, zouden de bilaterale verdragen nogmaals in gevaar kunnen komen.
In eerste instantie gaat het bij het Ecopop-referendum erom de privileges van de middenklasse te beschermen tegen de migranten en de onderklasse, bekritiseerden activisten van het infocentrum Kasama in Zürich. In onzekere tijden ontkent men zijn medeplichtigheid aan de crisis en geeft men liever anderen de schuld: “Hier worden migratie-vijandige argumenten zelfs nog overstemd door racistische”.
Sabine Hunziker
De Zwitserse kapitalisten klasse zit met een dilemma, 50,3% stemde voor strengere beperking van immigranten. Helaas zouden ook veel Nederlanders zo stemmen, want de afkeer tegenover buitenlandse arbeidskrachten is ook in Nederland de laatste jaren gegroeid. Het is ook altijd hetzelfde liedje; ”Buitenlandse stelen onze banen” wat een onzin. Het zijn de kapitalisten die buitenlandse arbeiders voor minimumloon laten werken en hierdoor Nederlandse arbeidskrachten ontslaan. Want Nederlanders zijn te duur en eisen fatsoenlijk loon. 1100 euro netto per maand is veel geld voor Poolse, Roemeense en Bulgaarse arbeiders, zeker als je bedenkt dat het modaal inkomen in die landen vaak net 500 euro netto is!
Het kapitalisme in Zwitserland is echt niet nationalistisch. De Zwitserse economie draait op buitenlandse arbeidskrachten, waarvan de meeste trouwens wel goed opgeleid zijn. Want anders kom je de Zwitserse Confederatie toch niet binnen. Ben benieuwd hoe de lakeien van het kapitalisme dit gaan oplossen!
Je zegt het verkeerd, Het zijn de kapitalisten die buitenlandse arbeiders, via diverse constructies, voor het land van herkomst geldende loon laten werken en hierdoor Nederlandse arbeidskrachten ontslaan omdat dit buitenlands loon veel lager is dan het Nederlands minimum (CAO) loon.
En dan hebben we een regering die niet ingrijpt, maar dit zijn gang laat gaan. Het verhaal is heel gemakkelijk op te lossen door te eisen dat voor ieder gewerkt uur in Nederland, ook een Nederlands minimum (CAO) loon word betaald, inclusief de belastingen en premies, ongeacht de herkomst van opdrachtgever of het land waar de in Nederland gewerkte uren worden uitbetaald.
Op dat moment is de buitenlandse werknemer of ZZP’er even duur als een Nederlander en heeft het financieel gezien geen nut meer om buitenlanders naar Nederland te halen.
Landen zoals Belgie of Frankrijk hebben al een soortgelijke regelgeving om deze vorm van verdringing door buitenlandse arbeidskrachten tegen te gaan.