Kostendelersnorm in de bijstand behouden: ook veel oudere arbeidsmigranten in diepe armoede
De Centrale Raad van Beroep heeft in dertien rechtszaken uitspraak gedaan waarbij de kostendelersnorm in de bijstand in alle gevallen in stand wordt gelaten. De zaken waren aangebracht door diverse advocaten. De Centrale Raad verwijst naar de wet en de memorie van toelichting daarvan met onder meer het argument dat het sociale zekerheidsstelsel betaalbaar moet worden gehouden. De Centrale Raad stelt verder niet te mogen toetsen aan redelijkheid en billijkheid. Ofwel: de wet is de wet. Maar dat is helemaal niet waar. De Centrale Raad mag wel degelijk toetsen aan artikel 34 van de Algemene Wet Bestuursrecht. De redelijkheidstoets zit in dat artikel verweven.
Het onderscheid tussen een kostendeler en het voeren van een gezamenlijke huishouding is door de uitspraken van de Centrale Raad vaag geworden. Advocaten hadden aangevoerd dat de kostendelersnorm toeziet op het kunnen delen van de kosten van bewoning. Nee, zegt de Centrale Raad, het ziet toe op alle algemene kosten van levensonderhoud. Daarmee is onduidelijk geworden wat het verschil is tussen het voeren van een gezamenlijke huishouding en het van toepassing zijn van de kostendelersnorm.
| Via een petitie roept De Bijstandsbond op om de kostendelersnorm in de bijstand en andere uitkeringen voor iedereen volledig af te schaffen. Teken ook. |
Juridisch gezien heeft de Centrale Raad zich op een hellend vlak begeven waarbij de rechten van bijstandsgerechtigden steeds verder worden uitgehold en de samenlevingsnorm steeds meer van toepassing wordt. Wanneer er sprake is van een gezamenlijke huishouding, heeft de baanloze die nu door de kostendelersnorm twintig procent minder uitkering ontvangt, in sommige gevallen helemaal geen recht meer op een uitkering of alleen nog maar op een nog lagere uitkering dan hij al ontving. Helaas heeft de Centrale Raad nog geen uitleg gegeven over enkele belangrijke begrippen, zoals de kwestie wat onder een “commerciële” prijs moet worden verstaan bij onderhuur van een kamer. Wanneer er sprake is van commerciële onderhuur, is de kostendelersnorm niet van toepassing.
Arbeidsmigranten
Een groep die bijzonder zwaar wordt getroffen door de kostendelersnorm en waarbij de mensen in deze groep beneden het bestaansminimum kelderen, is de groep migranten die ouder zijn dan 65 jaar, die een onvolledige AOW, geen pensioen en een aanvullende AIO-uitkering hebben, en van wie het gezin in het land van herkomst woont. Deze mensen werden tot voor kort beschouwd als alleenstaande, waardoor ze recht hadden op een bestaansminimum van 70 procent van het minimumloon. Hun gezin in het land van herkomst heeft vaak geen eigen inkomen. Door een wetswijziging in de AOW, die bij de invoering weinig stof heeft doen opwaaien, worden deze migranten plotseling beschouwd als samenwonenden. Ook al leven ze duurzaam gescheiden van hun gezin in het land van herkomst.
Dat betekent dat niet de norm van 70 procent wordt gehanteerd bij de bepaling van de AIO-aanvulling, maar de norm van 50 procent. Velen gaan er daardoor sterk op achteruit of verliezen zelfs geheel de AIO-aanvulling. Al op 30 november 2012 hebben het Komitee Marokkaanse Arbeiders Amsterdam samen met de Marokkaanse Raad Oost, stichting Aknarij, SMN, Mobin en de Bijstandsbond een conferentie georganiseerd over het AOW-tekort van migranten met een AIO-aanvulling, waarbij de extreme armoede werd geïnventariseerd waarin mensen uit deze groep soms moeten leven. Samen met onder meer de FNV werden er rechtszaken gevoerd en werd er geprotesteerd bij de parlementaire politiek. Ook andere organisaties hebben door de jaren heen op deze problematiek gewezen.
Nu is dat zelfs tot staatssecretaris Jetta Klijnsma doorgedrongen, die mondjesmaat zeven miljoen euro heeft uitgetrokken om in de meest schrijnende gevallen de gemeente de mogelijkheid te geven om bijstand te verstrekken. Deze druppel op de gloeiende plaat zal de situatie niet veranderen. Want het beleid blijft in stand dat de betrokken groep migranten nog zwaarder door de kostendelersnorm wordt getroffen dan anderen.
Piet van der Lende
Vraag die 50 % ipv. 70 % waar sprake van is in de bijdrage van Piet is in Marokko meer waard dan in Nederland of word er gekort als ze naar Marrokko gaan ?
Dat is een tendentieuze vraag. Wat maakt het uit, waar of waaraan mensen het geld waarop ze recht hebben uitgeven? Het antwoord op je vraag is de ideologische munitie voor rechts om arbeidsmigranten te korten. Precies zoals ze al jaren doen. En die vraag wordt niet gesteld als het gaat om witte Nederlandse gepensioneerden die bijvoorbeeld in Spanje gaan wonen. Waarom niet? Racisme! Gecombineerd dus met een drijfveer om sowieso geld af te pakken van de armen en door te sluizen naar de rijken.
De Bijstandsbond schreef vandaag een persbericht:
De Rijksoverheid hanteerde verkeerde normen bij de berekening van kosten die bij de invoering van de kostendelersnorm werden gehanteerd.
Uit onderzoek van Regioplan blijkt, dat de overheid bij haar motivatie om de kostendelersnorm in te voeren uitgegaan is van verkeerde berekeningen. Alleenstaanden die met anderen de kosten zouden kunnen delen hebben vaal veel minder deelbare kosten dan de Rijksoverheid veronderstelde. Zie hier voor het onderzoek van Regioplan.
https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/college/individuele-paginas/arjan-vlieg/persberichten/persberichten-2016/rekenfout/
Men had het onderzoek uitgevoerd in opdracht van de gemeente Amsterdam. Hieraan kunnen wij toevoegen dat al langer het vermoeden bestond dat de berekeningen verkeerd waren. In verschillende rechtszaken is hierop gewezen. De Memorie van Toelichting op de kostendelersnorm verwijst naar berekeningen van het CBS uit 2009 maar die zijn echter onvoldoende specifiek en gaan voornamelijk over de kosten van levensonderhoud van gezinnen met kinderen en niet om de groep waar het bij de kostendelersnorm om draait. De conclusie is dat de Rijksoverheid op ondeugdelijke gronden de kostendelersnorm heeft ingevoerd.
Hier kan nog aan worden toegevoegd dat gemeenten heel verschillend omgaan met de toepassing van de kostendelersnorm. Wanneer sprake is van een commerciële onderhuur is geen sprake van de kostendelersnorm. Gemeenten interpreteren heel verschillend wat commerciële onderhuur is. Sommige gemeenten hanteren een huurnorm van 400 of 600 euro. Daar beneden is de kostendelersnorm in die gemeente van toepassing. De wetgever heeft veel rechtsonzekerheid geschapen en het erg moeilijk gemaakt.
heb een bijstansuitkering aangevraagd ,had een ww van maar 3mnd .door een flexcontract .verder had ik 2jaar geleden ook al mijn baan verloren ,helaas ,nu zit ik al 5weken te wachten op de gemeente zoetermeer van de sociale dienst of de toetsing door kan gaan om mijn gezin een bijstand te verlenen,nou de huur heb ik alweer moeten betalen en ze laten je gewoon zonder geld zitten hoor ,ze hebben er schijt aan ,heb meer dan 70 copieen gestuurd en persoonlijk afgegeven .helpt je niks hoor,alles komt aan bod ,het is een dagtaak .over de kosten van copieen maar te zwijgen ! x70 minimaal en je tijd op de dag ,het vergalt je leven en van je familieleden ter plekke ,onze dochter heeft nu al een tijdje Wayong uitkering en wordt meegenomen in het verhaal van de bijstandsnorm ,dus KORTEN DIE HANDEL !! heb nog niets op papier gekregen van de gemeente ,en verwacht niets meer ,je moet maar geld lenen denk ik dat ze gaan zeggen ,waar moeten wij dan van leven ?? je schaamt je gewoon dat je nog leeft hier ,mijn trots hebben ze al kapotgemaakt,en straks moet ik weeer naar de werkakademie gaan ,dat gaan ze verplichten ,heb het 2jaar geleden al gedaan ,en heb mijn cv toen daar laten goedkeuren door de coach ,nu zegt die dame van de gemeente dat mijn cv niet goed is en dat ik daarom naar de werkakademie moet jaja ,zo lust ik er nog een paar , zit zonder geld ,heb een VOORSCHOT GEVRAAGD ,GEVEN ZE NIET OMDAT DE TOTSING ER NOG NIET DOOR IS SCHANDELIJK HEB ALTIJD BELASTING BETAALD EN DAN KRIJG JE DIT !! BEDANKT HE ACHTERLIJK NEDERLAND VOOR HET VERZIEKEN VAN DE ALGEHELE WELZIJN VAN UW MEDEMENS .IEMAND NOG SUGGESTIES ?? MIJN EMAILADRES IS ;hendegraaff-59@hotmail.com alvast bedankt namens een verbitterde ex werknemer !!
@ Eric : op zich heb je gelijk Eric vind ik maar van principes kan je niet eten en ik redeneer van uit me zelf als armoezaaier wat zou ik doen als ik van die 50 % wel rond zou kunnen komen in Marokko. Ik denk dat ik bij nader inzien in Nederland zou blijven want voor dat je het weet kom je dan Nederland niet meer in.
@ H de Graaf : binnen 8 weken moet er een besluit worden genomen door de gemeente de gemeente kan dus wachten tot de laatste dag van die 8 weken. Ik neem aan dat je bewijs hebt dat je een aanvraag hebt gedaan. En dan is er ook nog zo iets als een impliciet en een expliciet besluit. Als er geen besluit is op papier dan kan je stellen dat er een impliciet besluit is genomen maar dat is iets voor een advocaat. En dan een klacht en / of bodem procedure of zo. Ik denk dat een Juridisch loket je pas doorverwijst naar een advocaat als die 8 weken voor bij zijn en je hebt een doorverwijzing nodig om voor een ” t oevoeging ” in aanmerking te komen dus subsidie voor een advocaat een die gespecialiseerd is in bestuursrecht en dan met name sociale verzekeringen / uitkeringen dus niet zo een die allerlei zaken doet. Maar mogelijk nu al als je een VOORSCHOT is geweigerd door de sociale dienst. Volgens mij heb je nu al recht op een voorschot voorafgaand aan een beslissing op je aanvraag Bijstand als duidelijk is voor de soos dat je veel reserves hebt dan hebben ze geen haast met een voorschot. Ook niet met een Bijstand uitkering. Zo ’n voorschot is mogelijk een deel van de uitkering 40 % of zo maar mogelijk is het in jou geval meer ? Juridisch loket weet dat wel en hoe lang ze daar nou weer over mogen denken. Niet op maandag naar het Juridisch loket dan is het veel drukker dan op andere dagen. Je kan ook proberen ze s avonds een berichtje met vraag te sturen via hun website maar beter is langs gaan. Je kan je aanmelden bij een plaatselijke voedselbank als je kan bewijzen geen inkomen te hebben afgezien van huur en zorgtoeslag en geen reserve EN GEEN VOORSCHOT VAN DE SOCIALE DIENST pf slechts 40 % of zo. Maar dat staat op de website die ze vaak hebben anders weet het plaatselijke maatschappelijkwerk het wel . Het kan dat de voedselbank een doorverwijzing vraagt van het sociaal werk maar je kan het proberen door je direct rechtstreeks aan te melden. dat scheelt je in ieder geval drie dagen eten en gezinnen worden iets beter bedeeld dan alleenstaanden dus mogelijk meer dan 3 dagen.
Je kan het best de sociale dienst blijven bellen en langs gaan mogelijk ben je toch wat vergeten een vakje niet aangevinkt of zo en hebben ze daarom je aanvraag ” even ” terzijde gelegd.
Opmerking over 1 onderdeeltje van de kostendelersnorm: wat is commerciele onderhuur? Ook bij kamers (onzelfstandige woonruimte) is er een puntenstelsel (Woning Waarderings Stelsel) waarmee je kunt uitrekenen wat de zgn. maximaal redelijke huur is. Dat is alleen maar een begrip en heeft niet zo veel te maken met wat men over het algemeen “redelijk” noemt. Een ander begrip is de zgn. “tenminste redelijke huur”. Deze is 55% van de maximaal redelijke huur en die kun je voor elke kamer uitrekenen. Nu lijkt mij redelijk dat als de huur tenminste 55% is van de maximaal redelijke huur, er sprake is van een commerciele huurprijs.
Vaak is echter sprake van een all-in huur en een eindafrekening voor gas/water/elektra (wat wel verplicht is) ho maar. Hoe dan? Dan ook de maximaal redelijke huur uitrekenen en daarover 55% rekenen. Als je wilt weten wat de kamerverhuurder nu echt vraagt aan kale huur, moet de all-in huur gesplitst worden. Kijk dan bij de huurcommissie hoe zij dan de all-in huur splitsen in kale huur en voorschotten servicekosten. Maar in feite is dat weer een ander verhaal. (En kijk uit dat de verhuurder een huurverhoging in percentages niet geeft over de all-in huur in plaats van over de kale huur!)
@ secretaris vereniging PEL,
De gemeente spreek over de gangbare huurprijs per m2 in de open huurmarkt en er moet ook sprake zijn van een jaarlijkse huurverhoging. Dit verschilt natuurlijk per gemeente en ik zie al prijzen van 200 euro per maand tot 650 euro per maand en betaal je toevallig wat minder dan word direct de kostendelersnorm opgelegd.
Je kunt je beter eens afvragen wie de huur of kostgeld hoogte bepaalt? De overheid of de eigenaar van het huis waar je woont. Schjinbaar mogen mijn ouders, met een eigen huis, niet zelf bepalen wat de hoogte is van de huur of kostgeld voor mijn kamer. Daarmee kun je, je eens afvragen of de overheid hier niet ingrijpt in een persoonlijke levenssfeer en het zelfbeschikkingsrecht.
Je kunt wel argumenteren dat de commerciele huur een manier is om te voorkomen dat men huur contracten opstelt met 50 euro als huur per maand om op die manier de kostendelersnorm te ontlopen. Aan de andere kant heeft de overheid hier niet te bepalen wat de hoogte moet zijn. Dat ligt helemaal bij de verhuurder.
Daarnaast, u spreekt over onderhuur en dat is bij de meeste verhuurders of woning stichtingen verboden. Ik weet dat de rechters hier al op wijzen tijdens de rechtszaak.
Zo staat er in een andere uitspraak weer:
Met deze uitspraken word er een vrijbrief afgegeven aan de overheid om nog verder te snijden in de uitkeringen. De rechters keuren het immers goed. Het laat ook zien dat ook de menselijke maat en redelijkheid bij de rechtspraak is verdwenen en ik begin ook het gevoel te krijgen dat de rechtbanken door de overheid be-invloed worden.
@ Eric,
Ik had dit artikel al geplaatst op Internetwerkt.nl. Goed dat jij hier ook nog op wijst. Ik zal dit onderzoek samen met de cijfers van het Nibud en ook de reacties gebruiken in mijn hoger beroep. Het toont aan dat naast dat men zich baseert op aannames en daar een rechtsvermoeden van maakt, men ook bepaalde stellingen zoals dat familieleden geen commerciele relaties kunnen aangaan (????) niet onderbouwt, men ook nog eens 6 jaar oude cijfer materiaal voor gebruikt om de kostendelersnorm te rechtvaardigen.
Je kunt niet meer zeggen dat de hele kostendelersnorm een grote farce is geworden.
De laatste regel had moeten zijn:
Je kunt alleen maar zeggen dat de hele kostendelersnorm een grote farce is geworden.
Ten koste van de uitkeringsgerechtigden, mensen die al op het sociaal minimum leefde en er nu ver ondergedrukt worden.
Citaat: “De gemeente spreek over de gangbare huurprijs per m2 in de open huurmarkt en er moet ook sprake zijn van een jaarlijkse huurverhoging. Dit verschilt natuurlijk per gemeente en ik zie al prijzen van 200 euro per maand tot 650 euro per maand en betaal je toevallig wat minder dan word direct de kostendelersnorm opgelegd.
Reactie: de gemeente bestaat niet: elke gemeente doet het weer anders.
Citaat 2: Je kunt je beter eens afvragen wie de huur of kostgeld hoogte bepaalt? De overheid of de eigenaar van het huis waar je woont. Schijnbaar mogen mijn ouders, met een eigen huis, niet zelf bepalen wat de hoogte is van de huur of kostgeld voor mijn kamer. Daarmee kun je, je eens afvragen of de overheid hier niet ingrijpt in een persoonlijke levenssfeer en het zelfbeschikkingsrecht.
Reactie: de soos bepaalt helemaal niet de huurhoogte. Het enige probleem is dat de soos vaak vindt: wij vinden dit geen commerciële huurprijs, dus u bent kostendeler. Er zijn legio mensen die in een kamerverhuur pand wonen waar de verhuurder niet zelf woont. En het is maar goed dat de verhuurder niet helemaal de huurprijs mag bepalen, maar dat dit aan regels is gebonden voor wat betreft de maximale huur. Ik moet er niet aan denken dat de verhuurder volkomen vrij zou zijn de huurprijs te bepalen. Dat zou neo-liberaal minister Blok wel willen.
En wat het verbod betreft op kamerverhuur bij een corporatiewoning: als iemand 1 kamer verhuurt doen de corporaties hier niet moeilijk en mochten ze wel moeilijk doen, is nog nooit iemand hier uit de woning gezet door een rechterlijk vonnis omdat hij een kamer huurde.
@ secretaris vereniging PEL,
U heeft gelijk dat iedere gemeente een eigen interpretatie geeft aan de term commerciele huurprijs en aan de regels maar dat zei ik ook al in mijn eerste citaat.
Bij de 2e citaat praat ik over een verhuurder in dit geval familie, zoals ouders die in hun eigen huis aan hun eigen kind een kamer ter beschikking stellen, maar daar opeens zelf geen prijs voor mogen bepalen want de gemeentes gaan uit van een commerciele huurprijs en als de hoogte van de huur te laag is in de ogen van de gemeente vallen de huurders altijd onder de kostendelersnorm.
Die kamer die de ouder(s) ter beschikking stellen zou eigenlijk nooit op de commerciele huurmarkt komen.
Wat uw laatste citaat betreft, ik ben bij een rechtszaak geweest over de kostendelersnorm waarbij een huurder, een kamer onderverhuurde aan een vriendin en die werd door de rechter gelijk op de vingers getikt met de mededeling dat onderverhuur niet mag volgens het regelement van de woningvereniging en hier ook geen toestemming voor was gegeven. Dat de woningvereniging er niks mee doet, dit nu niet ter zake maar de rechter nam dit feit wel mee in zijn zaak.
Citaat: “Bij de 2e citaat praat ik over een verhuurder in dit geval familie, zoals ouders die in hun eigen huis aan hun eigen kind een kamer ter beschikking stellen, maar daar opeens zelf geen prijs voor mogen bepalen want de gemeentes gaan uit van een commerciele huurprijs en als de hoogte van de huur te laag is in de ogen van de gemeente vallen de huurders altijd onder de kostendelersnorm.”
Nogmaals: ze mogen daar best een prijs voor bepalen, alleen trekt de soos uit die prijs haar conclusies. Maar in dit specifieke voorbeeld is er meer aan de hand: de contracteervrijheid wordt aangetast omdat een commercieel huurcontract tussen bijv. ouders en kind of tussen een broer en zuster, gewoon niet wordt erkend. Ook al zou de huurprijs voldoen aan de normen van de soos in de gemeente waar je woont.
Overigens: ik ben het met iedereen eens die vindt dat die kostendelersnorm weg moet en raadt aan de petitie van de Bijstandsbond Amsterdam te tekenen. En vaak valt er niet eens wat te delen. Voorbeeld: man met AOW alleenstaand. Zuster belandt in echtscheiding en in crisis en zwerft over straat. Zuster heeft nog geen recht op AOW. Hij kan dit niet langer aanzien en zegt: kom zolang maar bij mij in wonen en vandaaruit moet weer een woning gezocht worden, wat niet meevalt als het een sociale huurwoning moet zijn. Hij is eerlijk en geeft aan de SVB op dat er nog iemand bij in is komen wonen. Gevolg: AOW terug van 70% naar 50%. Gelukkig heeft hij nog een bedrijfspensioentje zodat hij net nog netto uitkomt op niveau gezinsbijstand. Zijn zuster heeft vervolgens geen recht op bijstand. Hij ging wel van 70% naar 50% AOW alleen omdat hij nu zgn. “de kosten” kon delen met zijn zuster. En zo zijn er wel meer voorbeelden te bedenken.