Kritiek op Participatiewet laat verzet baanlozen helaas verdwijnen

In zijn artikel “Werkloosheid, vrijwilligheid en vervreemding” presenteert Jeroen van der Starre een scherpe kritische analyse van de economische achtergronden van baanloosheid. Maar wanneer hij het heeft over de sociale gevolgen van het beleid rond werkloosheid redeneert hij plots juist erg systeembevestigend. Hij neemt de framing van beleidsmakers over. Alleen al door te schrijven over werkloosheid in plaats van baanloosheid. Wie baanloos is, is immers niet automatisch ook werkloos: werken is namelijk het aanbrengen van wenselijk en nodig geachte veranderingen in je omgeving. Dat staat er los van of dat werk ook betaald wordt. Critici die baanlozen werkloos noemen, gaan meestal uit van een heel beperkt mensbeeld en blijven vaak hangen in het arbeidsethos-denken dat zo’n belangrijk onderdeel uitmaakt van het kapitalisme. Zo wijten critici als Van der Starre de psychologische druk die baanlozen ervaren aan het gemis aan betaald werk in plaats van aan de repressie en disciplinering waar ze massaal aan blootgesteld worden. De critici kunnen daardoor niet waarnemen dat veel mensen baanloosheid op zich niet als probleem zien, maar als mogelijkheid om een heel andere manier van zelfbepaald leven en wonen te creëren. Sowieso schrijft Van der Starre vooral óver en vóór baanlozen, wat het beste voor hen zou zijn. Bijvoorbeeld dat “iedereen het recht zou moeten hebben op een nuttige baan die werkelijk bijdraagt aan de samenleving”. Dat er al jaren verzet is door baanlozen tegen dwangarbeid, zeker ook in Amsterdam, wordt door Van der Starre bijvoorbeeld niet eens genoemd. Net zoals hij het begrip “dwangarbeid”, dat de activisten zelf heel bewust inzetten, zoveel mogelijk lijkt te vermijden. Deze manier van denken is voor mij kenmerkend voor de autoritaire marxisten die ons willen disciplineren zodat we allemaal samen op de werkvloer de anti-kapitalistische revolutie kunnen doorvoeren. Mijn soort links begint echter hier en nu tégen die disciplinering en het bijbehorende arbeidsethos.

Bart de Baan over Werkloosheid, vrijwilligheid en vervreemding (Socialisme.nu)