#metoo, Aziz Ansari en ruis op de lijn, of: waar we het éigenlijk over moeten hebben

#MeToo
#MeToo

(Waarschuwing vooraf: dit stuk bevat een plastische beschrijving van ongewenste seksuele handelingen. NB: dit stuk focust zich op de heterowereld. Het is echter niet mijn bedoeling om andere seksualiteiten uit te sluiten van dit gespreksonderwerp, dat zich natuurlijk geenszins beperkt tot die heterowereld.)

Een week geleden werd er een stuk gepubliceerd waarin een vrouw onder een schuilnaam (“Grace”) haar verhaal deed over een date die ze had gehad met cabaretier Aziz Ansari. Ik kende Ansari niet en heb me een beetje ingelezen. Wat in elk geval van belang is om te weten, is dat hij zich al jaren nadrukkelijk profileert als bondgenoot van feministen en dat hij bij de Golden Globes een Time’s Up-pin droeg. Dat laatste dreef Grace ertoe om haar verhaal te doen, omdat hetgeen ze met Ansari had meegemaakt voor haar niet strookte met zijn publieke persona.

Voor wie geen Engels leest of geen zin of tijd heeft om het hele artikel op Babe.net te lezen een samenvatting:

Grace ontmoet Ansari bij de Emmy Awards afterparty in september 2017. Ze is een liefhebber van zijn werk. Omdat ze allebei met een soortgelijke ongebruikelijke camera aan het fotograferen zijn, knoopt ze een gesprekje aan. Er wordt gedurende de avond wat over en weer geflirt en bij vertrek geeft Grace haar nummer aan Ansari. Bij thuiskomst heeft ze al een berichtje van hem. Een week lang appen ze over en weer. Ansari vraagt haar vervolgens mee uit. Ze drinken eerst een wijntje bij Ansari thuis en gaan vervolgens naar een restaurant.

Nog voordat de bestelde fles wijn leeg is, lijkt Ansari ineens haast te hebben om te vertrekken en vraagt hij de rekening. Ze lopen terug naar zijn huis. Al heel snel zit hij aan haar borsten en begint hij haar en zichzelf uit te kleden. Hij kondigt aan dat hij een condoom gaat halen. Ze vindt het te snel gaan en zegt dat ook. Hij begint haar te beffen en zegt dat hij gepijpt wil worden. Ze doet dat, maar voelt zich er niet prettig bij, het gaat allemaal te snel. Hij duwt meerdere keren zijn vingers in haar mond en wil haar vervolgens vingeren. Hij duwt vijf tot zeven keer haar hand naar zijn penis. Ze probeert steeds opnieuw afstand te creëren, maar dat laat hij niet gebeuren.

Grace weet niet of Ansari haar terughoudendheid simpelweg niet opmerkt of dat hij het negeert. Hij blijft herhaaldelijk vragen: “Waar wil je dat ik je neuk?”. Grace antwoordt: “Misschien een andere keer”. Hij vraagt of ze misschien een volgende date bedoelt en als ze dat terughoudend beaamt, suggereert hij dat als hij haar nog een glas wijn geeft, het als een tweede date telt. Ze gaat naar de wc om tot bedaren te komen en plenst water op haar gezicht. Als ze terugkomt, vraagt hij of alles goed is. Ze zegt dat ze zich niet gedwongen wil voelen en dat ze hem misschien zal haten als dat wel zo is en dat ze hem niet wil haten. Hij reageert schijnbaar zorgzaam en nodigt haar uit weer op de bank te gaan zitten. Ze voelt zich opgelucht en denkt dat het voorbij is.

In plaats daarvan gebaart hij dat ze hem moet pijpen. Ze doet het. Hij neemt haar mee naar een grote spiegel, laat haar voorover buigen en vraagt weer: “Waar wil je dat ik je neuk?”. Hij duwt zijn penis tegen haar kont in een ‘droogneuk’-beweging. Ze zegt dat ze echt niet wil. Hij stelt voor om met kleren aan op de bank te gaan zitten. Hij zet een aflevering van Seinfeld op.

Terwijl ze tv kijken, begint hij haar weer te zoenen en steekt hij weer zijn vingers in haar mond. Ze zegt tegen hem: “Jullie zijn ook allemaal hetzelfde, jullie zijn allemaal hetzelfde, godverdomme!”. Hij vraagt haar wat ze bedoelt, maar nog voordat ze kan antwoorden, begint hij haar ruw te zoenen. Ze zegt dat ze weg wil. Hij belt een taxi en zoent haar opnieuw ruw bij vertrek. Al in de lift barst ze in huilen uit en ze huilt de hele weg naar huis.

Grace omschrijft het gedrag van Ansari als dat van een “geile, ruwe achttienjarige die denkt dat hij iets mag opeisen”.

Toen Grace Ansari confronteerde met zijn gedrag en met het effect dat dit op haar had gehad, gaf hij aan dat het verdrietig was dit te horen, dat hij dingen duidelijk verkeerd had begrepen en dat het hem speet.

Ansari heeft een publieke verklaring gegeven waarin hij onder andere stelt dat hij niet beter wist of alles wat er die avond gebeurde was met wederzijds goedvinden.

Een greep uit de reacties op dit verhaal:

“Grace is niet aangerand, ze heeft hooguit slechte seks gehad.”

“Je kunt toch niet verwachten dat iemand gedachten kan lezen?”

“Wat hier is gebeurd, is niet strafbaar.”

“Je kunt niet iemands carrière willen vernietigen omdat hij een kluns is.”

“Dit is normaal gedrag en er valt Ansari niets te verwijten. Grace had duidelijker moeten zijn.”

Vrijwel alle reacties missen de kern van waar het gesprek over zou moeten gaan.

Niemand beweert dat hier iets strafbaars is gebeurd, dat Ansari vervolgd zou moeten worden of dat zijn carrière zou moeten worden vernietigd. Niemand beweert dat dit incident vergelijkbaar is met de gruweldaden van Weinstein.

Dat het hierboven beschreven gedrag als normaal geldt, is precies het hele probleem en het is precies dát waar we het over zouden moeten hebben. Vrijwel elke vrouw (mezelf incluis, vaker dan ik kan tellen) heeft wel eens toegegeven aan seks omdat het alternatief een boel gezeik zou opleveren, omdat het alternatief gevaar zou opleveren, omdat hij maar niet ophield met zeuren en pushen, omdat ze denken dat hun partner er recht op heeft en omdat hem is ingeprent dat ze hem dat recht niet al te vaak kunnen ontzeggen.

Wat ook onderbelicht blijft in de discussie rondom deze specifieke gebeurtenis is dat je in zo’n situatie doet wat je denkt dat het veiligst voor je is. Als een man ‘zachte’ afwijzingen negeert, weet je niet hoe hij gaat reageren op een ‘harde’ afwijzing. Grace zou bepaald de eerste niet zijn die bij een date met geweld te maken krijgt. Vanaf de zijlijn is het makkelijk lullen.

Het gaat er in deze discussie niet om dat er een zondebok wordt gezocht, het gaat erom dat we met elkaar een gesprek voeren over consent. Het gaat erom dat we onze ronduit giftige seksuele cultuur bevragen. Het gaat erom dat we met zijn allen komen tot een seksuele cultuur waarin “enthousiaste instemming” de norm wordt. Waarin seks niet iets is wat een man van een vrouw gedaan moet krijgen. Waarin seks niet iets is waar mensen recht op denken te hebben. Waarin het normaal is om bij je partner aan te geven wat je wel en niet wilt en waarin het normaal is om aan je partner te vragen wat die wel en niet wil.

Ik kan niet beoordelen of Ansari niet ópmerkte dat Grace eigenlijk helemaal niet wilde en dat op allerlei manieren duidelijk trachtte te maken, of dat hij het negéérde. Ik weet ook niet of het veel uitmaakt voor het effect dat deze ontmoeting had op Grace. Wat ik wel weet, is dat niemand zou moeten willen dat een date eindigt met iemand die de hele weg naar huis in tranen is. En dat dat relatief makkelijk te voorkomen is, maar dat we dan een ongemakkelijk gesprek moeten gaan voeren met elkaar over de seksuele normen en waarden die in onze cultuur verweven zijn en waarmee we onze kinderen grootbrengen.

Twee stukken over de Ansari-zaak wil ik jullie niet onthouden. “Aziz, we tried to warn you”, van Lindy West in de New York Times en op Facebook:

Boosvrouw
(Verscheen eerder op haar weblog Boosvrouw.)