Noisejob: De poppenkast van de Iraanse presidentsverkiezing
Iran heeft een nieuwe president. De recente verkiezing heeft het gebruikelijke spektakelstuk opgeleverd dat al vaker en tot vervelens toe in de politieke schouwburgen van Iran is vertoond. Het verkiezingstheater geeft een open podium aan alle Iraniërs die zich kandidaat wensen te stellen voor het presidentschap. Omdat Iran een ongelooflijk democratisch land is, mag iedereen president worden. Iedereen, dat wil zeggen: alleen patriarchale oudere mannen die in hart en ziel moslimfundamentalist zijn, zich voldoende corrupt en doortrapt kunnen gedragen en de touwtjes in handen willen nemen van een bewind dat vrouwen onderdrukt, armen uitbuit, homoseksuelen ophangt, overspeligen stenigt en ongelovigen geselt. De kandidaten mogen de onrechtvaardige regels van de Iraanse staat nooit hebben overtreden. Pas als ze zich akkoord verklaren met het onrecht waarvan de Iraanse staat is doordrenkt, en pas als ze zich met dat onrecht ook voldoende vereenzelvigen, maken ze een kans op het presidentschap.
De kandidaten voor het presidentschap nemen deel aan de opvoering van een afgezaagd toneelstuk. Nadat ze zich hebben aangemeld, stelt de regisseur van het toneelstuk, de ayatollah met de meeste macht, een lijst van acteurs samen die mogen oefenen voor de rol van president. Die geestelijk leider bepaalt de tekst en de strekking van het toneelstuk. Hij zoekt een acteur die als president het beste de spreekbuis van hemzelf en zijn collega-ayatollahs zou kunnen gaan vormen. De toekomstige president behoort dus een soort buikspreekpop te zijn. En de presidentsverkiezing is een poppenkast.
Omdat Iran zo bizar democratisch is, mogen de Iraniërs uit een lijst van zes kandidaten de acteur kiezen die de rol van president mag gaan vertolken. De bevolking mag in volle vrijheid bepalen welke patriarchale oudere heer deze keer leiding gaat geven aan een regime dat vrouwen onderdrukt, armen uitbuit, homoseksuelen ophangt, overspeligen stenigt en ongelovigen geselt. De presidentsverkiezing draait om de spannende vraag of de Iraniërs de voorkeur zullen geven aan een vreselijke, een strenge, een zware, een opvallende, een behoorlijke of een gewone moslimfundamentalist. De gewone moslimfundamentalist moet de verkiezingen rechtvaardigen. Zijn aanwezigheid dient de Iraniërs de indruk te geven dat hun keuzevrijheid is uitgebreid. Vanzelfsprekend blonk het Iraanse bewind al uit in democratie, maar deze keer hebben de ayatollahs de stoutste verwachtingen overtroffen door ook een hele gewone moslimfundamentalist verkiesbaar te stellen.
Deze wat minder strenge patriarchale oudere man blijkt nu de verkiezingen te hebben gewonnen. Veel van de Iraniërs die op hem hebben gestemd, beseffen ook wel dat hij niet de langverwachte verlosser is die eindelijk vrijheid en welvaart gaat brengen. Ze stemmen alleen maar op hem omdat de andere kandidaten vreselijk, streng, zwaar, opvallend of behoorlijk fundamentalistisch zijn. Die kandidaten zijn immers nog erger. Veel andere Iraniërs daarentegen hebben de verkiezingen ronduit geboycot. Ze willen niet langer voor de gek worden gehouden door de poppenkast van de verkiezingen, maar eisen de afschaffing van religieus fundamentalisme op alle gebieden van het leven. Ze verlangen naar democratie. Maar daarin moet het regime hen teleurstellen. Want de Iraanse staat is zo verschrikkelijk democratisch dat de bevolking wordt uitgesloten van de mogelijkheid om te kiezen voor democratie.
Lili Irani