De opstand in Turkije groeit met de dag

Demonstrant in Kadiköy.
Demonstrant in Kadiköy.

Een kort verslag over de gebeurtenissen van de afgelopen twee dagen.

Op dinsdag 10 september, precies 33 jaar na de militaire coup, was het verzet in Turkse steden en wijken heviger dan ooit. In meer dan twintig steden gingen demonstranten de straat op, onder meer in de drie grootste steden van Turkije: Ankara, Izmir en Istanboel. Ze protesteerden tegen de moord op de activist Ahmet Atakan in Antakya. Grote groepen mensen die naar stadscentra trokken, werden onderweg door de politie tegengehouden en onder vuur genomen. Demonstranten verspreidden zich in zijstraten en bouwden barricades.

Istanboel

In Istanboel werden het Taksim-plein en het Gezi-park hermetisch voor demonstranten afgesloten. Activisten die zich, zoals aangekondigd was, probeerden te verzamelen op het plein werden meteen door de politie uit elkaar gejaagd. In de wijk Kadıköy was het verzet het hevigst. Daar verzamelden activisten zich in het centrum van de wijk. De menigte werd met het uur groter. Toen de politie ook daar ingreep, ontstonden er flinke gevechten. Er werd onder meer gescandeerd: “Politie, moordenaar van Ahmet, rot op uit onze wijk”, en “Politie, je bent omsingeld, geef je over”, en “De staat zal de verantwoording moeten afleggen”. Mensen bouwden overal in de wijk barricaden op. De gevechten met de politie-eenheden gingen tot middernacht door.

Demonstranten in Kadiköy.
Demonstranten in Kadiköy.

Ankara en Izmir

In Ankara verzamelden de mensen zich in het Guvenpark in de wijk Kizilay. Vanuit andere wijken, zoals Dikmen, Mamak, ODTU/wijk 100 jaar en Eryaman, trokken grote groepen demonstranten richting Kizilay. Onderweg werden ze al tegengehouden door de politie. Vooral in de wijken Dikmen en Tuzlucayir was er hevig verzet tegen de politie dat urenlang doorging. In de zijstraten van Kizilay joeg de politie urenlang op demonstranten.

De traangaswolken boven Kadiköy waren zelfs vanaf de Europese kant van de Bosporus te zien.
De traangaswolken boven Kadiköy waren zelfs vanaf de Europese kant van de Bosporus te zien.

In Izmir werden demonstranten die wilden optrekken richting het kantoor van de AK-partij tegengehouden door de politie en uit elkaar gejaagd. Ook daarbij vonden er weer enorme gevechten plaats. In Eskisehir werd het spoor bezet waardoor er geen treinverkeer mogelijk was tussen Ankara en Istanboel. En tenslotte werd in Antakya, de wijk Armutlu, waar Atakan gedood werd, urenlang door de politie onder vuur genomen om het verzet daar te breken.

Buurtbewoners in Kadiköy zetten emmers water tegen traangas voor hun deuren en lieten hun sleutels in het slot zitten zodat demonstranten op de vlucht snel bij hen naar binnen konden vluchten.
Buurtbewoners in Kadiköy zetten emmers water tegen traangas voor hun deuren en lieten hun sleutels in het slot zitten zodat demonstranten op de vlucht snel bij hen naar binnen konden vluchten.

Woensdag

Ook op woensdag 11 september gingen demonstranten weer massaal de straat op. Vooral in Kadiköy in Istanboel. Daar werd moedig verzet geleverd tegen de politie. De gevechten gingen door tot zes uur ’s ochtends. In de Bahariye-straat en meerdere zijstraten daarvan wierpen mensen barricaden op en hielden ze urenlang stand tegen de politie-aanvallen. Demonstranten uit de wijk Besiktas, die richting Taksim wilden optrekken, werden weer door de politie tegengehouden. Na een zitactie en overleg trok de groep richting Kadiköy om daar het verzet te steunen. Er heerst een enorme solidariteit met de demonstranten. Gewonden en mensen op de vlucht voor de politie werden in omliggende appartementen opgevangen. Sleutels werden in de voordeuren gelaten zodat demonstranten snel naar binnen konden glippen. Er werden vanuit de huizen citroenen naar beneden gegooid voor mensen die wegens traangasaanvallen behandeld moesten worden. Bewoners waarschuwden vanuit hun huizen uit welke richting de politie aan kwam vallen. Instellingen in de omgeving, zoals het Surreya operagebouw en het Nazim Hikmet Cultuur Centrum, deden hun deuren open om eerste medische hulp aan gewonden mogelijk te maken. De politie viel echter zelfs deze gebouwen aan om gewonde demonstranten te kunnen arresteren. Er waren gisteren in de wijk Kadiköy rond middernacht al minstens veertig arrestaties gepleegd, zo gaven advocaten aan. Ze vermeldden daarbij dat het er veel meer waren, maar dat ze daar nog geen bevestiging van konden krijgen.

Inwoners van Kadiköy waren blij met de protesten in hun wijken: "Nu hoeven we tenminste niet meer naar Taksim over te varen om deel te nemen aan het verzet".
Inwoners van Kadiköy waren blij met de protesten in hun wijken: “Nu hoeven we tenminste niet meer naar Taksim over te varen om deel te nemen aan het verzet”.

Ook in omliggende wijken als Umraniye 1 en 1 Mayis waren er fikse demonstraties. Dat gold ook voor elders in Istanboel, in wijken als Nurtepe en Gazi, ook wel SariGazi genoemd. Vanuit die wijk werd gemeld dat de politie er geschoten heeft op mensen. Er zou een aantal gewonden zijn gevallen, waaronder iemand met een ernstige hoofdwond. Er zijn daarnaast ook gisteren weer meerdere mensen gewond geraakt aan hun hoofd of oog door de gascapsules van de politie. Verder zijn er ook weer aanwijzingen dat er groepen extreem-rechtsen actief zijn die met kapmessen en stokken activisten aanvallen.

In Kadiköy riep de politie "jongens het is genoeg geweest zo!", waarop de demonstranten terugriepen: "Goed, ga dan maar, we zullen jullie ongehinderd laten vertrekken!"
In Kadiköy riep de politie “Jongens, het is genoeg geweest zo!”, waarop de demonstranten terugriepen: “Goed, ga dan maar, we zullen jullie ongehinderd laten vertrekken!”

Ankara

In Ankara waren het weer de wijken Tuzlucayir en Dikmen waar het verzet zich gisteravond concentreerde. Tijdens een live tv-uitzending was de arrestatie te zien van zes activisten in Dikmen. In zijstraten van die wijk hadden demonstranten barricaden opgeworpen. “Dit is Dikmen, hier kom je niet meer weg”, werd er door demonstranten tegen de politie geroepen. In Tuzlucayir is men sinds zaterdag vastberaden bezig om het bouwproject met Fethullah Gülen, Izettin Dogan en de AKP tegen te houden. Gisteren was in de hele wijk de stroom afgesneden door de politie. Desondanks gingen de gevechten met de politie gewoon door. Diverse alevitische organisaties hebben inmiddels aangekondigd dat ze komende maand samen demonstraties gaan organiseren. Zelfs binnen de organisatie van Dogan, Cem Vakfi, begint men zich uit te spreken tegen de bouwplannen. Zo is de gehele jongerenafdeling in Ankara opgestapt, en heeft ook een tweetal redacteuren van hun blad Cem Radyo aangegeven ermee te stoppen.

Demonstratie in Kadoköy met kopspandoek met daarop de zes door de politie vermoorde activisten.
Demonstratie in Kadoköy met kopspandoek met daarop de zes door de politie vermoorde activisten.

Met deze opstand is de bevolking, 33 jaar na de militaire coup, definitief opgestaan. Voor alle groeperingen in het land, maar vooral voor de alevieten is dit het moment om met de staat af te rekenen, maar ook met de rechtervleugel van het alevitisme, die onder de naam Cem Vakfi opereert. Alevieten hebben nooit een boodschap gehad aan rechtse politiek of zich onderworpen aan enige machthebber. Ze hebben zich altijd geïdentificeerd met links, en dat heeft de staat met al haar assimilatietactieken nooit kunnen veranderen. Daarom staan de alevieten al vanaf het begin zij aan zij met de opstandelingen om de zolang gemiste vrijheid eindelijk te proeven. Natuurlijk, in essentie gaat het om een opstand tegen een wreed regime dat 33 jaar lang heeft weten stand te houden. Veranderingen van regeringen hebben er nooit voor gezorgd dat de fundamenten van deze coup werden aangetast. Ook de AKP-regering bracht daar geen verandering in. Ze hebben steeds enkel gedaan alsof, om groepen buiten hun aanhang om aan hun zijde te kunnen krijgen. En ze hebben ondertussen hun eigen veiligheidsapparaat en geheime dienst opgericht, hun eigen rechters geïnstalleerd, hun eigen kranten opgezet, en noem maar op. Maar de bevolking, die lang met angst en leugens is gemanipuleerd, onderdrukt en vernederd, wil nu voorgoed afrekenen met het regime. Wat de prijs ook zal zijn.

Bülent Yilmaz

Dit is het tiende stuk al weer in onze reeks artikelen van Doorbraak-auteurs over de actuele gebeurtenissen in Turkije. Eerder schreven Bülent Yilmaz en Emek Egeli:

Meer over de opkomst van het fundamentalisme in Turkije lees je in de artikelen van Mehmet Kirmaci: