Parool-journalist slikt propaganda van dwangarbeidmanagers voor zoete koek

Toespraakje van Herstelling-directeur Yoeri van der Lugt.
Toespraakje van Herstelling-directeur Yoeri van der Lugt.

Gisteren verscheen in dagblad Het Parool een juichend artikel, getiteld “Hakken, harken en herintreden”, over het project De Vinkebrug van stichting Herstelling, Werk en Uitvoering in Amsterdam. Die club houdt zich bezig met disciplineringstrajecten waar uitkeringsgerechtigden jarenlang met behoud van uitkering moeten werken en waar de laatste drie jaar veel klachten over zijn geweest. Daarbij kwam ook de mensonterende behandeling waarmee ze te maken hebben volop in de publiciteit.

Het Parool-artikel gaat over een traject waarbij “criminelen uit de Top 600” (nee, daar zitten geen frauderende bankiers en vastgoedondernemers bij) onder het schrikbewind van oud-mariniers “hun leven op de rit” proberen te krijgen. “Het is dinsdagmorgen, tien uur”, schrijft journalist Martin Kuiper. “Een straffe wind giert over de blubberige boomgaard in de Houtrakpolder, tussen Amsterdam en Haarlem. Houtsnippers vliegen in de rondte. Boomtakken zwiepen tegen de groene bouwkeet. Daarbinnen ontvangt Nico Kemper – voormalige bouwvakker en ‘geschoold door de ervaringen van het leven’ – de moeilijkste draaideurcriminelen van Amsterdam. Van moordenaars tot straatrovers, inbrekers, drugsdealers en loverboys, ze komen allen met één doel: een betere toekomst.” Op hijgerige toon maakt het artikel meteen duidelijk wie ‘de goeden’ en wie ‘de slechten’ zijn. ‘De goeden’, dat zijn de oud-mariniers en de reïntegratieconsulenten die ‘de slechten’ achter de broek zitten en hen gratis laten werken, zogenaamd voor hun eigen bestwil. ‘De slechten’ moeten zich laten welgevallen dat ‘de goeden’ commando’s geven, de boel opjagen en ook nog eens dreigen om het inkomen van ‘de slechten’ af te pakken zodra ze gaan dwarsliggen.

Koek en ei

Het valt me op hoe geraffineerd die Yoeri van der Lugt, directeur van stichting Herstelling, altijd weer de media voor zijn karretje weet te spannen. Het actiecomité Dwangarbeid Nee, waarin ook Doorbraak meedoet, heeft van diverse dwangarbeiders in het dwangarbeidcentrum aan de Laarderhoogtweg gehoord dat als media of gemeenteraadsleden het centrum bezoeken, bepaalde geschikt geachte bijstandsgerechtigden naar voren worden geschoven en anderen die moeite met de dwangarbeid hebben en er kritiek op leveren, naar huis worden gestuurd of plotseling de opdracht krijgen om op een andere plek te gaan werken. Zo probeert Herstelling te voorkomen dat de bezwaren tegen dwangarbeid naar buiten worden gebracht. De Herstelling-managers doen dat ook als de verantwoordelijke wethouder langskomt. Zo voert men in feite steeds een toneelstukje op en lijkt alles koek en ei te zijn.

De vorige wethouder, Andrée van Es, verkeerde in de veronderstelling dat ze met baanlozen sprak en zelfs met taakgestraften in het Amsterdamse Bos, die blij waren dat ze er met een taakstraf vanaf kwamen en die haar op de mouw speldden hoe prachtig ze de disciplineringstrajecten vonden. De Herstelling-managers zijn er werkelijk heel bedreven in om een vals beeld neer te zetten. “De statistieken zijn goed: minder overlast op straat (het aantal delicten daalde aanzienlijk), vijftig procent blijft na deelname uit de criminaliteit, en een deel van de mannen vindt een geschikte baan, opleiding of dagbesteding”, valt in het artikel te lezen. Dat soort nauwelijks verifieerbare uitstroomverhalen zuigen de managers uit hun duim, zo is ons gebleken. Maar de Parool-journalist hangt aan de lippen van de managers en schrijft het braaf op, zonder kritische vragen te stellen en zonder de verhalen te controleren. Want als het om “criminelen uit de Top 600” gaat, dan hebben ‘de goeden’ toch altijd gelijk?

Onbewezen algemeenheden

Van der Lugt weigert om cijfers beschikbaar te stellen over de aantallen mensen die op de diverse Herstelling-projecten werken, wat hun kenmerken zijn, tot welke categorie ze qua leeftijd en opleiding behoren, waar degenen die uitstromen naartoe gaan en hoeveel mensen afhaken, ziek worden of om andere redenen niet meer aan de trajecten deelnemen, bijvoorbeeld omdat ze worden uitgesloten van de uitkering. Dwangarbeid Nee kreeg onlangs iemand op bezoek die helemaal niet tot die Top 600 behoort en nog nooit een vlieg kwaad heeft gedaan. Het gaat om een grote, sterke en donkere kerel van even in de twintig, met zware schoenen. Nou, zo ziet een criminele jongere eruit, begrijp je? Je ziet het de Herstelling-managers en de oud-mariniers denken. De man heeft eerst gratis op de Laarderhoogtweg gewerkt en moest daarna naar De Vinkebrug. Het artikel meldt ook nog dat op De Vinkebrug naast “de Top-600 klanten” ook “enkele andere herintreders werken”. “Enkele”? De journalist vraagt het niet na. Waarschijnlijk heeft Kuiper er bij toeval een paar ontmoet of heeft stichting Herstelling erop geanticipeerd door de journalist toch vooral op het hart te drukken dat de deelnemers aan het traject zware criminelen zijn.

De redenering dat er een verband bestaat tussen de statistische gegevens over criminaliteit in Amsterdam en het project De Vinkebrug is flinterdun. Dat verband is nooit aangetoond. Maar de Parool-journalist slikt het voor zoete koek. De Herstelling-directeur ventileert wel allerlei vage veronderstellingen over verbanden die er misschien zouden kunnen zijn, maar harde cijfers noemt hij niet. Het lijkt me bovendien niet waarschijnlijk dat de werkelijke Top-600 van Amsterdam tot de geselecteerden voor De Vinkebrug behoort. Want het stopzetten van de uitkering wordt gebruikt als stok achter de deur om iemand te dwingen om aan het Vinkebrug-project deel te nemen. En de echte Top-600 loopt met geld op straat zonder een uitkering te hebben. Die gaan niet naar De Vinkebrug. Tenzij ze onder druk worden gezet, zoals uit het artikel blijkt, omdat de geselecteerden strafvermindering krijgen op voorwaarde dat ze het Vinkebrug-traject gaan volgen. Als ze dat traject niet afmaken, dan moeten ze weer de gevangenis in. Maar hoeveel dat er zijn? We tasten volledig in het duister. En daarmee is dit een vaag en nietszeggend artikel waarin voor de zoveelste maal de feiten niet voor het voetlicht worden gebracht en de voorstanders van onbewezen algemeenheden in de beleidsdoelstellingen van de Amsterdamse gemeentebureaucratie door kunnen gaan met hun ongecontroleerde praktijken.

Piet van der Lende