Proefballon van Groningse wethouder Gijsbertsen lek geprikt
Mattias Gijsbertsen, GroenLinks-wethouder in de stad Groningen, kwam eind september met een proefballonnetje op de proppen: laat uitkeringsgerechtigden hun bijverdiensten houden en die investeren in hun eigen ontwikkeling en reïntegratie. Weg met sommige voorwaarden en regeltjes. Weg met de hoge uitvoeringskosten van de controle op voorwaarden en regeltjes.
Uitkeringsontvangers moeten nu al hun inkomsten opgeven die zijn verkregen uit arbeid of op een andere manier. Die inkomsten worden dan worden verrekend met hun bijstandsuitkering. Maar zo zou de bijstandsgerechtigde volgens Gijsbertsen niet positief worden geprikkeld om “van de bank” te komen. Als het aan hem ligt, dan mogen ze “bijverdiensten” voortaan gebruiken om “in de eigen ontwikkeling” te investeren. Door extra inkomsten zou de bijstandsgerechtigde “vaker buiten de deur” komen, en dat zou weer goed zijn voor “contacten met mensen” en voor “een netwerk”. Ook zou er volgens Gijsbertsen door zijn plan meer “vertrouwen” ontstaan in bijstandsontvangers, en met wat meer vertrouwen en bijverdiensten zouden veel meer Stadjers uit de bijstand kunnen komen.
Ballon met rotte lucht
Bijstandsgerechtigden werken dagelijks voor zichzelf en hun omgeving. Maar Gijsbertsen gaat er met zijn proefballon vanuit dat ze nu niet in staat zijn tot het onderhouden van sociale contacten. Dat ze niet buiten de deur komen. Dat ze eigenlijk geen sociaal wezen zijn in een samenleving. Hij onderstreept zo het stigma dat baanlozen niets doen, op een bank zitten, niets ondernemen, tot niets in staat zijn.
Er heerst nu veel wantrouwen tegenover bijstandsontvangers. Dat is mede gebaseerd op de veronderstelling dat mensen massaal frauderen als ze rechtmatig een beroep doen op sociale voorzieningen. Dat idee is de afgelopen drie decennia voortdurend gepromoot om de invoering van steeds hardere wetgeving te rechtvaardigen. Wetgeving die vrijwel alleen nog maar draait om het controleren, straffen en disciplineren van bijstandsontvangers. Gijsbertsen erkent dat inmiddels diepgewortelde wantrouwen, dat in eerste instantie komt vanuit de overheid en haar ambtenaren en politici, maar ook steeds meer vanuit de samenleving. Iedere uitkeringsgerechtigde weet waarover het gaat. Maar nu gaat Gijsbertsen dat wantrouwen en de schade die het aanricht in één keer wegnemen door het laten houden van bijverdiensten. Wat hij wil duidelijk maken is: als het aan mij ligt, dan zijn jullie straks gelijk aan mensen die voor hun geld moeten werken. Dan verdienen jullie dat!
Ballon met valse lucht
Het is Gijsbertsen vast en zeker niet ontgaan dat er allang een wettelijke mogelijkheid is tot het vrijlaten van verdiensten (en/of deeltijdinkomsten) bovenop een bijstandsuitkering. Dat zijn gemeente er voor kiest om dat instrument juist niet in te zetten, benoemt hij niet. En opvallend genoeg is er in de aanloop tot de implementatie en uitvoering van de Participatiewet in Groningen vanuit GroenLinks ook geen enkele kritiek gekomen op de voorwaarden, regeltjes en controle van bijstandsgerechtigde Stadjers. GroenLinks lijkt daar dus weinig problemen mee te hebben.
Gijsbertsen heeft zich ook niet uitgesproken tegen dwangarbeid, tegen de onbetaalde maatschappelijk nuttige bijdrage die van bijstandsgerechtigden wordt geëist en die eventueel wordt beloond met een individuele inkomenstoeslag. Die toeslag komt in plaats van de langdurigheidstoeslag die officieel een instrument was in “de strijd tegen armoede”. En zijn partij keert zich ook niet tegen het strafregime en de rigide uitvoering van bijvoorbeeld het sanctioneringsbeleid.
Zolang Gijsbertsen zich niet duidelijk uitspreekt tegen de huidige systematische uitsluiting, uitbuiting, stigmatisering en criminalisering van de groeiende groep Stadjers die rechtmatig een beroep doet op de bijstandswet, is zijn roep om een experiment volledig leeg. Populistisch gereutel, een schijnoplossing om de stijgende kosten voor de stad Groningen te drukken.
Investeren
In de summiere teksten die Gijsbertsen over zijn proefballonnetje naar buiten brengt, hanteert hij een terminologie die de meeste bijstandsgerechtigden, en zeker degenen die in het “granieten bestand” zitten, op een afstand zullen ruiken en meteen zullen afwijzen. “In je eigen ontwikkeling investeren om aan betaald werk te komen”, dat is synoniem voor “handdoeken vouwen om in een arbeidsritme te blijven”. Ook de “computercursus om te leren solliciteren” kennen ze nu onderhand wel. De meeste baanlozen hebben al heel wat gedwongen reïntegratietrajecten, leerwerkprojecten en banale cursusjes (waar uitvoerende partijen fors aan verdienen) moeten volgen. Allemaal zogenaamd gericht op “uitstroom uit de bijstand”, maar feitelijk niets anders dan disciplinering. Want hielp het hen aan een betaalde baan? Nee.
Het geld dat bijstandsontvangers zouden mogen houden, moeten ze van Gijsbertsen wel investeren in zichzelf. Ze moeten er feitelijk hun eigen reïntegratie mee bekostigen. Ze moeten zichzelf ermee leren te vermarkten. Hoe (groen)links is dat? Mensen mogen hun “verwaarloosde talenten en vaardigheden” gaan inzetten op de zwaar overspannen flexibele arbeidsmarkt. Ze mogen “zelfstandig” gaan arbeiden. Kortom, bijstandsgerechtigde Stadjers mogen zichzelf aan de haren uit de bijstand en armoede werken. Hoe briljant en genereus! De wethouder wil zo bijstandsontvangers deelgenoot maken van de rap groeiende dienstenmarkt. En wie zich daarop niet kan of wil weren, komt in de problemen, want de uitkeringen zijn laag en de kosten van het alledaagse leven stijgen.
Positief?
Het idee van Gijsbertsen lijkt in de ogen van veel mensen misschien positief. Hij heeft immers het beste voor met baanloze Stadjers die een bijstandsuitkering genieten. Hij gunt hen ook een sociaal leven, een netwerk en meer geld. Hij is het met de bijstandsontvangers eens: de huidige wetgeving hangt aan elkaar van controle op allerlei idiote op wantrouwen gebaseerde voorwaarden en regeltjes. Dat moet eens stoppen. Maar, dan moet Lodewijk Asscher hem wel steunen. Want zonder de goedkeuring van de minister zijn de handen van Gijsbertsen gebonden. Dan mag hij niets doen. En ook dat komt waarschijnlijk goed over: “Zie je wel, zelfs onze Mattias vindt dat het anders moet. Mijn steun heeft hij. Toffe peer, die Gijsbertsen.” Werkt Asscher niet mee, dan heeft Gijsbertsen alles gedaan wat in zijn vermogen lag. Arme Mattias, hij bedoelde het zo goed. Kut Asscher.
Maar feitelijk is het dus helemaal geen mooie proefballon. En wie verder kijkt, ziet dat het ook nog eens veel weg heeft van de Groningse MIES-plannen voor een basisinkomen. Daarover binnenkort meer.
Puk Pent
Tja, kennelijk heeft de gevestigde ambtenaardij nog nooit van de Laffercurve gehoord. Niemand gaat werken, als de marginale belasting 100% is.
“Maar Gijsbertsen gaat er met zijn proefballon vanuit dat ze nu niet in staat zijn tot het onderhouden van sociale contacten.”
Hij zegt niet, dat het nu niet zo is; hij zegt, dat het meer zal worden, wanneer ze mogen werken. Maar de hautaine houding spat er op slinkse wijze toch wel vanaf. Als er niet echt aan de ontwikkeling wordt gewerkt, dus mensen alsnog een studie laten volgen, als ze de verkeerde keuze hebben gemaakt, en niet ze als oude meubels in de kelder van de maatschappij zetten, waarbij je eigenlijk bedoelt, dat je ze wil weggooien. Er zijn twee wegen:
1. Iedere uitkeringsgerechtigde krijgt een echt traject aangeboden, waarin alle belemmeringen worden weggewerkt, dus ook het behalen van een rijbewijs (waarvan toch 3/4 terugvloeit naar de staatskas), een opleiding, waar vraag naar is en waar als je ‘m haalt, leeftijd geen issue is.
2. Het Charleroise model, waarbij je als gemeente braaf de uitkering overmaakt, omdat je als gemeenschap gefaald hebt en verder als overheid je mond houdt.
Wat jij schrijft is precies wat ik wil Vilseledd. Ik wil een nieuwe opleiding waarbij leeftijd geen rol speelt. Heb ook al lange tijd een dergelijke opleiding in gedachten waarbij ik ook als ZZP-er zou kunnen gaan werken. Maar nee hoor. De sociale dienst wil er niks van weten. Aan opleidingen doen ze (niet) meer zeggen ze. Liever blijven ze eindeloos met mij procederen over onzin dingen zoals therapie en dergelijke. Lekker tijd rekken (ze hebben daar zelfs al een dwangsom voor moeten betalen) tot dat ze mij in 2015 aan de dwangarbeid kunnen gooien. De nieuwe participatiewet werd vandaag zelfs al genoemd door de rechter terwijl mijn zaak voor kwam tegen de gemeente. Ze hebben maar 1 doel en dat is mensen de grond intrappen. Dat is mij inmiddels wel duidelijk geworden. En dan zitten ze zelf maar in hun nette pak betaald van al de opgeraapte subsidie. Pure corruptie hier in Nederland.
Weg 2 is de makkelijkste oplossing voor iedere partij. Toch zou ik weg 1 erbij betrekken al moet dit dan wel op een volledige vrijwillige basis. Geen pret studies, maar echte opleidingen waar men een hogere niveau kan halen. Laten we eerlijk zijn, met een MBO 2 opleiding kun je het wel schudden bij de meeste werkgevers als deze MBO 4 of hoger vraagt en zeker als de productie maatschappij steeds meer naar een kennis maatschappij verschuift. Bijscholing of cursussen om je kennis op te frissen of bij te spijkeren zal door veel werkgevers ook met open armen ontvangen worden.
Ik vind het nog altijd verbazend wekkend dat de overheid en ook werkgevers hier niet harder op inzetten, zeker als ze zelf roepen dat ze maar geen goed opgeleid personeel kunnen vinden. Maar in plaats daarvan word scholing wegbezuinigt en springen de werkgevers hier ook niet op in. In het geval van bijstandsgerechtigden is studeren boven de MBO niveau zelf verboden omdat men 24/7 beschikbaar moet zijn voor werk, wat er niet is. Een omgedraaide wereld.