Nieuwsbrief voor de Leidse regio 2, oktober 1990

Auteur: De Invalshoek


Internationale solidariteit, toekomst of verleden tijd?

Internationale solidariteit is het thema waarover we op deze avond een forum-discussie organiseren tussen een aantal mensen die zich op verschillende manieren bezig houden met het vormgeven aan internationale solidariteit; solidariteit met groepen, bewegingen, volken en individuen die in de landen van de zogenaamde Derde Wereld strijden voor een rechtvaardige samenleving.

Internationale solidariteit, is dat nu het sturen van marineschepen naar de Golf ter bescherming van westerse belangen, of was het toch iets anders ?

Op het moment dat het niet zo bijster goed gaat met de internationale solidariteitsbeweging lijkt ons een onderlinge discussie meer dan zinvol.

Nicaragua, het land dat voor velen de vlam van hoop brandende hield en de mogelijkheid van alternatieven ten opzichte van de kapitalistische orde belichaamde, is niet meer. Amerika valt Panama binnen en de stormen van protest blijven uit. El Salvador en Chili lijken haast geheel uit het zichtsveld verdwenen, en Afrika - ach Afrika, daar hebben we het niet eens meer over.

Als we terugblikken in de geschiedenis kunnen we een verhaal vertellen over opkomende en weer verdwijnende solidariteitsbewegingen, een verhaal over hooggespannen verwachtingen en grote teleurstellingen. over zwart-wit schema's en de werkelijkheid die zich daar niet aan wenste aan te passen.

Nu kunnen we het bij deze constatering laten, en nostalgisch terugblikken op hoe mooi het vroeger wel niet was en met hoeveel we toen waren, en ons neerleggen bij de huidige situatie waarin haast niets meer mogelijk lijkt te zijn, of zoals het soms wordt gesteld, het gelijk van rechts erkend moet worden.

We kunnen ook proberen zo precies mogelijk te bepalen wat er fout is gegaan de afgelopen jaren, proberen te analyseren wat de problemen zijn rond de internationale solidariteit en welke lessen we daar uit moeten trekken.

Om op basis daarvan de blik weer op de toekomst te kunnen richten en proberen een strategie te ontwikkelen die een perspectief op handelen en op slagen biedt. Dat is wat wij deze avond willen doen.

In het eerste gedeelte van de avond stellen we de analyse van wat er fout is gegaan centraal. We vragen degenen die in het forum zitten te vertellen over hun eigen functioneren, de ideeën en analyses van waaruit ze internationale solidariteit invullen uiteen te zetten, hoe ze aankijken tegen wat er wel en niet is bereikt, en waar volgens hen de problemen zitten. Uit hun onderlinge discussie en eventuele discussie met de zaal hopen we een duidelijk beeld te krijgen van de haken en ogen van de internationale solidariteit.

In het tweede gedeelte van de avond leggen we het forum drie mogelijke opties voor de toekomst voor. Niet dat we de illusie hebben dat het mogelijk zou zijn DE optie voor de toekomst te kunnen verzinnen of voorspellen. Maar het lijkt ons uitdagend om daar wel een discussie over te voeren, om de mogelijkheden en onmogelijkheden ervan te horen, een idee te krijgen van de verwachtingen die de forumleden zelf hebben en wederom een duidelijker beeld te krijgen van wat er de komende jaren zal moeten gebeuren om de solidariteitsbeweging een politieke kracht te laten worden.

In de eerste optie wordt de hoop gesteld op een groot, professioneel lobbybureau, dat zich rechtstreeks wendt tot de nationale en internationale instanties waar de beslissingen worden genomen. In deze optie is weinig ruimte meer weggelegd voor alle kleine solidariteitsclubjes die immers stuk voor stuk te weinig in huis hebben om effectief te kunnen opereren.

In de tweede optie grijpt de solidariteitsbeweging de ontspanning tussen oost en west aan om te eisen dat 40% van de huidige defensiebudgetten als herstel betalingen onvoorwaardelijk aan de landen van de zogenaamde Derde Wereld ter beschikking worden gesteld.

In de derde optie gaat de solidariteitsbeweging gezien de internationale veranderingen niet langer uit van de tegenstelling Eerste-Derde Wereld, maar vormt zich om tot een beweging van en voor al diegenen die zowel in de Derde Wereld als in de Eerste Wereld uitgebuit worden door dezelfde structuren en machtsbelangen en zo de leuze 'hun strijd, onze strijd' nieuwe inhoud geven.

Eerste optie: Er moet een professioneel lobby-apparaat worden opgebouwd!

We hebben ons de afgelopen jaren teveel op de bewustwording gericht en te weinig vragen gesteld bij de effectiviteit daarvan. Het is een illusie dat je op dit moment nog massaal mensen de straat op krijgt, waarvan een politieke druk kan uitgaan. Willen we politiek wat bereiken dan zullen we ons op het lobby-circuit moeten storten, we zullen ons daar moeten begeven waar de beslissingen genomen worden, dus niet alleen in Den Haag maar ook bij de internationale instanties.

Het zou onzin zijn als elk klein comiteetje of werkgroepje zich een weg zou moeten banen in deze wirwar van instanties. Het zal veel effectiever zijn als er daarvoor een professioneel lobbybureau wordt opgericht, waar allerlei non-profit organisaties die zich op dit gebied begeven een beroep op kunnen doen.

Zo'n bureau kent de plekken en de mensen waar ze me een bepaald idee aan kunnen komen zetten en dat zal z'n uitwerking hebben op de concrete resultaten die je als Derde Wereld beweging kunt behalen en daarmee zal ook het perspectief van de Derde Wereld-beweging, en van de bevolking in de Derde Wereld versterkt worden.

De solidariteitsbeweging van de jaren '90 zal zich daar moeten begeven waar de beslissingen worden genomen.

Tweede optie: 500 jaar kolonialisme is genoeg: herstelbetalingen nu!

Onder de leuze "500 jaar kolonialisme is genoeg, herstelbetalingen nu" verenigen zich alle Derde Wereld en solidariteitscomité's en organisaties en stellen zich tot doel zo snel mogelijk een grote stroom kapitaal, kennis en middelen van het Westen naar de zogenaamde Derde Wereldlanden op gang te brengen. Wat er met deze middelen gebeurd, is alleen de verantwoordelijkheid van de Derde Wereld zelf.

Daarbij wordt verwezen naar de akte van Helsinki. In deze akte hebben de Westerse staten het recht op zelfbeschikking vastgelegd. Dit houdt in dat elk volk het recht heeft haar eigen vorm van samenleving en ontwikkeling te bepalen zonder inmenging van buitenaf.

Tevens is in de akte van Helsinki vastgelegd dat onderlinge relaties tussen volken en naties gebaseerd moeten zijn op gelijkwaardigheid, respect en samenwerking.

Geëist worst dat deze beginselen van nu af aan consequent worden toegepast op de relaties tussen de Westerse staten en de landen van de Derde Wereld. Daarbij wordt het ontwapenings- en ontspanningsproces tussen Oost en West benut om als eerste, concrete eis te stellen dat een vast percentage - zeg 40% - van de huidige defensiebudgetten als herstelbetaling onvoorwaardelijk wordt overdragen aan de landen van de Derde Wereld.

Alle comités en solidariteitsgroepen verenigen zich in een grote organisatie die als prioriteit heeft het lanceren van de campagne voor herstelbetalingen.

Derde optie: naar 1 wereld!

Deze optie hangt samen met de herstructurering van het kapitalisme. Deze herstructurering is een nog steeds voortdurende reactie op de recente economische crisis. Wat deze herstructurering precies tot gevolg zal gaan hebben is nog verre van duidelijk, en dat komt niet in de laatste plaats doordat het allemaal op wereldschaal gebeurt. Het is moeilijk alle ontwikkelingen en de verbanden daar tussen en met name de gevolgen voor ons en de Derde Wereld worden langzamerhand duidelijk. Van groot belang is het feit dat de lonen in het rijke westen steeds lager worden, waardoor het voor de multinationals steeds minder vanzelfsprekend wordt hun productie in de Derde Wereld te laten plaatsvinden. Het wordt voor deze bedrijven steeds makkelijker nog lagere lonen te eisen door te dreigen met vertrek naar een ander land of zelfs werelddeel. Daarnaast wordt er door deze multinationals zeer hard gewerkt aan nieuwe technologieën, zodat ze kunnen blijven groeien. Deze nieuwe technologieën hebben tot gevolg dat de afhankelijkheid van bepaalde grondstoffen uit de Derde Wereld kan verminderen, bijvoorbeeld doordat die grondstoffen kunstmatig geproduceerd worden of doordat er vervangende stoffen ontwikkeld worden. Beide ontwikkelingen, de lage lonen over de hele wereld en de relatieve onafhankelijkheid van bepaalde grondstoffen, geven multinationals een nog grotere macht dan ze al hadden. Deze ontwikkelingen worden nog eens versterkt door de toch al groeiende machtsconcentraties van de grote bedrijven door fusies en overnames, maar bijvoorbeeld ook door Europa '92.

Dit alles zal een heel andere wereldorde tot gevolg hebben, waarin het verschil tussen Eerste, Tweede en Derde Wereld zal vervagen en er een grote markt ontstaat, gedomineerd door een klein aantal gigantische multinationals. Tussen solidariteit met je buurvrouw of -man en met bijvoorbeeld de strijd in Afrika zal steeds minder verschil bestaan. Iedereen strijdt tegen dezelfde machten.

Een op deze situatie inspelende vorm van solidariteit is de net gestarte actie rond de confectie-industrie, met name C&A. Er is een brede campagne gestart om, door middel van een consumentenboycot en informatieverstrekking, arbeidsters in illegale naaiateliers en in fabrieken hier en in de Derde Wereld te ondersteunen.

Internationale solidariteit vanuit het idee dat hun strijd en de onze dezelfde zijn en tegen hetzelfde gericht zijn, een strategie voor de jaren '90?

Forumdiscussie over de toekomst van de Derde Wereld beweging. Zaterdag 13 oktober, aanvang 8 uur. Plaats: De Invalshoek, Koppenhinksteeg 2, Leiden.

Terug