De Peueraar 6, februari 1991

Auteur: Eric Krebbers


De propaganda van Nieuwsweek

In dit artikel wordt de functie van huis-aan-huis krantjes kritisch bekeken. Aan de hand van het zondagskrantje Nieuwsweek zal ik aantonen dat deze krantjes meer zijn dan een verzameling advertenties. Het gaat hier om regelrechte propaganda voor ons kapitalistisch systeem. In schijnbaar onbenullige artikeltjes tussen de advertenties door wordt in feite zo'n propaganda gemaakt dat ik het gewoon niet meer kon laten daar eens iets over te schrijven.

Dat dit soort blaadjes niet wordt uitgegeven door een enthousiaste groep mensen die gewoon om een of andere reden een blad wilden maken is natuurlijk meteen duidelijk. Het zijn allerlei bedrijven en reclamebureaus en een commerciële krant, het Leidsch Dagblad, die Nieuwsweek zijn begonnen louter en alleen om hun advertenties kwijt te kunnen. Althans, zo lijkt het. De advertenties bereiken een groot publiek omdat de krantjes huis-aan-huis verspreid worden.

De advertenties

Naast de functie van advertentieblaadje heeft Nieuwsweek echter nóg een functie, namelijk een ideologische. De ideologische functie van advertenties is eenvoudig in te zien: er wordt altijd voorgespiegeld dat het kopen van een product ons geluk zal vergroten. En dat gaat altijd samen met teksten en afbeeldingen die verwijzen naar de huidige samenleving. Die idealiseren per definitie een levenswijze die beslist mijn ideaal niet is, en die bovendien de heersende orde bevestigt en in stand houdt. Auto's worden gepresenteerd met half ontklede vrouwen, gereedschappen met stoere mannen en wasmachines met goed verzorgde huisvrouwen.

De redactie

Maar er is meer. Voor vrijwel iedereen zal het eenvoudig zijn in te zien dat advertenties door bedrijven gemaakt worden om mensen over te halen iets te kopen. Daardoor kan hopelijk iedereen zich wel voorstellen dat de bedrijven niet dezelfde belangen hebben als de consumenten en dat daarom advertenties niet al te zeer geloofd moeten worden. Iets anders geld voor de redactionele artikelen. Over het algemeen geloven mensen dat redacties onafhankelijk zijn en zelf bepalen wat ze in hun blad plaatsen.

Welnu, dat is dus niet waar. De bedrijven die advertenties plaatsen blijken in de praktijk veel invloed te kunnen uitoefenen. Ze willen bijvoorbeeld hun advertenties niet geplaatst zien in een blad dat kritisch is ten opzichte van hun producten, laat staan hun productiewijze. Voor de meeste redacties geldt dan ook: "wiens brood men eet, wiens woord men spreekt". Zo bleek bijvoorbeeld onlangs dat kritische stukken met betrekking tot dierproeven nergens geplaatst konden worden. De zéér machtige en kapitaalkrachtige chemische industrie die verantwoordelijk is voor het merendeel van deze proeven had gedreigd met een enorme daling van advertentie-inkomsten. En dat vinden bladen niet leuk, als ze dat al zouden kunnen overleven...

Nog erger is het gesteld met blaadjes als Nieuwsweek. Daarvan is de redactie opgezet door het bedrijfsleven. Deze redacties zijn daarmee de spreekbuis van het bedrijfsleven geworden. Dat betekent dat je in Nieuwsweek geen kritisch woord over het bedrijfsleven zal vinden. En al helemaal niet over het door hen gedomineerde kapitalistisch systeem. Daarentegen staat Nieuwsweek wél vol met schijnbaar onbenullige verhaaltjes en artikeltjes die de denk- en handelwijze van het bedrijfsleven rechtvaardigen. Artikelen met een duidelijk ideologisch doel, dus.

Het verhaal van de winst

Het achterliggende verhaal dat je in al de artikelen van Nieuwsweek steeds weer terug vindt is het verhaal van de winst. Steeds opnieuw moet een artikel duidelijk maken dat winst maken mag en goed en zelfs nodig is.

Het spreekt voor zich dat dan winst voor het bedrijfsleven bedoeld wordt, en niet voor de lezers, de consumenten en de werknemers. Want winst maakt het bedrijfsleven door haar werknemers slechts een deel te geven van hetgeen ze verdiend hebben. De een zijn winst is de ander zijn verlies. Een grote winst voor het bedrijfsleven betekent een laag inkomen voor de werknemers. Winst maakt het bedrijfsleven niet alleen op haar werknemers, maar ook op de natuur. De natuur wordt geplunderd en volgestort met afval; beide zonder kosten voor het bedrijfsleven. En denk ook aan de bio-industrie....

De verhaaltjes in Nieuwsweek zijn een poging om dit ongegeneerd winst maken te rechtvaardigen. De natuur en hele groepen mensen, met name vrouwen en zwarten, worden als minderwaardig en onbelangrijk afgeschilderd. Minderwaardig in de zin dat het bedrijfsleven het recht heeft om van de natuur, zwarten en vrouwen gebruik te maken voor de winst. Want wie ligt er wakker van als een minderwaardig ding gebruikt wordt? Niemand toch? Dat de natuur, de dieren, en mensen niet slechts gebruiksvoorwerpen voor anderen zijn maar ook een doel in zichzelf hebben wordt gewoonweg ontkend.

Dit lijkt ongetwijfeld allemaal vreselijk ingewikkeld, maar toch zijn deze rechtvaardigende praatjes heel gemakkelijk aan te wijzen in de artikelen van en verhalen van Nieuwsweek. Aan de hand van een willekeurig gekozen nummer (30 december 1990) zal ik trachten aan te tonen dat de propaganda onmiskenbaar is. Ik gebruik daarvoor drie artikelen.

Dierenhater Midas Dekkers

Het eerste artikel betreft een column van de notoire dierenhater Midas Dekkers die ongecensureerd werd weergegeven. Het is een verhaaltje waarin deze Dekkers een koelbloedige poging doet het eten van dieren, en met name paarden, te rechtvaardigen. Hij schrijft onder andere: "Een paard is een eetbaar soort auto. Na gebruik maak je er biefstuk en rookvlees van" en "Paard is wel lekker." Hij pleit er voor het taboe op het eten van paarden te doorbreken: "Maar ook de Duitsers, die in een heel jaar net een onsje paard naar binnen wurgen, zitten in hun maag met de tienduizenden pony's waarvoor hun kinderen te oud zijn geworden. Daarom zeult men met zijn uitgewerkte paarden naar landen als het onze, waar het taboe al zover is afgesleten dat men gemiddeld 5 gram per dag opeet... alleen in Soest hebben ze geen trek. Daar is 25 jaar geleden een heus bejaardenoord voor paarden ingericht, waar 50 afgetobde paarden hun laatste dagen slijten. God zij dus dank dat Hij zich in zijn banvloek tot dit dier heeft beperkt. Anders zaten we nu opgescheept met tehuizen voor bejaarde mollen..."

Het gebruik, uitbuiting en zelfs het opeten van dieren wordt hier schaamteloos gepropageerd. Het afbeelden van de natuur als minderwaardig gebruiksvoorwerp blijkt inderdaad de rechtvaardiging die de bedrijven bedacht hebben om hun drang naar winst ten koste van die natuur te rechtvaardigen, recht te praten.

Verkopen of verkrachten

Het tweede artikel gaat over een "escort bureau". Ook hier wil de redactie het doen voorkomen alsof hier sprake is van een niemandalletje. Toch staan er in dit artikeltje van ternauwernood 36 regels meerdere rechtvaardigingen voor het gebruik van vrouwen om winst te maken. Zo staat er: "Binnen krijgen bezoekers een foto boek onder ogen met aantrekkelijke vrouwen en meisjes. Het telefoonnummer kost 60 gulden." Het wordt hier als normaal gepresenteerd dat "vrouwen en meisjes" koopwaar zijn.

Nog erger wordt het als verderop in het artikeltje de redactie doodleuk schrijft dat als vrouwen zich niet te koop aanbieden de heren ze dan wel gewoon verkrachten. Er staat letterlijk:"Ik zie het altijd maar zo: in een Nederland zonder betaalde seks is het aantal verkrachtingen veel groter." Een regelrechte bedreiging; vrouwen moeten zich commercieel laten verhandelen willen ze niet verkracht worden. "Betaalde seks" is daarmee rechtvaardig want het voorkomt een hoop ellende. De heren handelaars en hoerenlopers staan in dit artikel natuurlijk niet ter discussie.

Daarnaast staan er ook zinnen als: "Vroeger dobbelden de Germanen (ik neem aan "de mannen", E.K.) om hun vrouw, degene die verloor moest zijn vrouw een nachtje afstaan. In andere culturen is een vrouw weer een ruilobject." Meerdere pogingen vrouwen terug te brengen tot dingen die te gebruiken zijn om winst mee te maken. Hier is de propaganda van het bedrijfsleven wel heel erg duidelijk.

Sjors en Sjimmie

Het derde bewijsstuk betreft een strip. Deze strip bevat een plaatje dat voortkomt uit een eeuwenoude traditie die typerend is voor ons door het bedrijfsleven gedomineerde systeem. Het plaatje geeft zwarte mensen weer als kinderen, om precies te zijn als domme Sjimmies uit de strip "Sjors en Sjimmie" (voor de jonge lezertjes). Voor het bedrijfsleven is het laten zien van zwarte mensen als kinderen erg belangrijk. Het rechtvaardigt het hele wereldsysteem van uitbuiting. Het systeem dat er voor zorgt dat de zwarte kinderen vrijwel gratis werken voor de blanke volwassen. Dat is goed voor hen. En dan kunnen we ze meteen ook goed in de gaten houden, want als je ze even wat vrijheid geeft gaan ze onderling "stammenoorlogen" uitvechten. Maar hierover kan Esau du Plessis van de Boycot Outspan Actie veel beter schrijven (lees de vorige Peueraar).

Ook dit plaatje toont weer aan dat het Nieuwsweek slechts om propaganda voor het bedrijfsleven gaat. Nieuwsweek is dus een door en door politiek blad, zo blijkt uit het voorgaande. De uitbuiting en onderdrukking van de natuur en hele groepen mensen wordt voortdurend gepropageerd. En dat terwijl de redactie van Nieuwsweek politiek neutraal veinst te zijn. "Politieke" bijdragen worden geweigerd terwijl een regelrechte bedreiging met verkrachting van de helft van de Nederlandse bevolking prima gevonden wordt. Dat is immers geen politiek, toch? Boycot Nieuwsweek. Lees De Peueraar.

Terug