De Peueraar 6, februari 1991

Auteur: Eric Krebbers

Deze maand eens geen films in de filmrubriek uit het Kijkhuis. Het Kijkhuis vertoont nauwelijks meer films die je niet ook in het commerciële circuit kan zien. Ook het LVC en in mindere mate het LAK vertonen wel erg veel 'grote' films. Op zoek naar eens iets anders kwam ik terecht in het Rijksmuseum voor Volkenkunde, jawel! Daar worden twee series films gedraaid over respectievelijk Turkije (op maandagen) en antropologie (op woensdagen).

Turkije

Al eeuwenlang wordt het Turkse volk, samen met het Koerdische, onderdrukt en uitgebuit door een elite. Na de Tweede Wereldoorlog dreigde het volk steeds beter georganiseerd te raken en dat leidde ertoe dat de positie van de elite in de jaren 70 wankelde Met hulp van de CIA (wie anders?) werd dan ook op 12 september 1980 door de fascistische generaal Evren een staatsgreep gepleegd, waarna alle verworvenheden van links, van het volk, teruggedraaid werden. De macht van de elite was hersteld en de uitbuiting kon voortgezet worden. Dat de strijd tegen de elite nog niet voorbij is blijkt uit de enorme staking in Noord Turkije, die al weer een tijdje aan de gang is.

In februari en maart draait het museum 5 Turkse films waarin deze extreme uitbuiting goed naar voren komt. "De boze geesten van de Eufraat" speelt in Oost-Anatolië waar feodale landheren alle denkbare middelen hanteren om de boeren onder de duim te houden. In "De vijand" sluit een man zich aan bij de vakbonden nadat hij niet veel succes heeft gehad met allerlei baantjes. Pas dan beseft hij dat hij altijd blind is geweest voor de dingen om hem heen. Ook "Suru" en "De Bruid" laten een ontzettend harde wereld zien waarin iedereen uitgebuit wordt en armoede troef is. Van onderlinge solidariteit van de armen is helaas geen sprake. In al deze films zie je trouwens ook dat vooral vrouwen het slachtoffer zijn. Ze staan immers nog een plaatsje lager op de maatschappelijke ladder dan de mannelijke armen. Deze serie sluit af met "Yol", waarin vier gevangenen een week met verlof mogen. De mannen bemerken al gauw dat de situatie buiten nauwelijks verschilt met die binnen de gevangenismuren. Deze film geeft ook goed inzicht in de situatie van vrouwen en Koerden. Oh ja, en voor diegenen die geïnteresseerd zijn geraakt in Turkije is er op zaterdag 16 maart in De Invalshoek een thema-avond over Dev Sol, het revolutionair verzet in Turkije.

Antropologie

De andere serie betreft etnografische films. Films over de Derde Wereld raken steeds meer in, nu elke zichzelf respecterende yup tenminste één keer per jaar naar een zonnig arm land vliegt. Niet dat dat echt nodig is, heel veel van de waardevolle en mooie voorwerpen uit die landen zijn gejat en liggen hier in onze Volkenkundige musea. "Here come the anthro's, hide your past away", zingt een Indiaanse bard, en niet voor niets.

Dat neemt niet weg dat de anthro's waarschijnlijk best mooie films kunnen maken. In "Het kortste eind" vertellen vrouwen op Sri Lanka over hun leven en werken in de cocosvezel-industrie, terwijl onder het thema "Indianen" drie films over Zuid-Amerikaanse Indianen vertoond worden. Interessant, maar in tegenstelling tot die Turkse serie, zijn dit toch films die onze Westerse visie weergeven en niet de visie van de mensen die het onderwerp van onze interesse zijn. Ze zijn door ons en niet door henzelf gemaakt. Over beide series ligt een uitgebreide folder in het museum.

Tot slot nog even dit: "Torch song trilogy" moet je gaan zien. Een briljant geacteerde film over de relatie van een homo met zijn moeder.

Terug