De Peueraar 9, mei 1991

Auteur: Ellen de Waard

In het hieronder staande stuk wordt heel kort ingegaan op het verschijnsel seksueel geweld. Dit n.a.v. heksennacht (19 mei) en de thema-avond over "Tussen verleiden en verkrachten". (8 juni) in De Invalshoek. Seksueel geweld is overal: niet alleen op straat maar ook binnen onze relaties, ook al benoemen we dat meestal niet, althans niet op deze manier.

Heksennacht

Sinds jaren gaan er in de nacht van 19 op 20 mei in Nederland (en in andere landen op een andere datum) vrouwen de stad in onder het motto "vrouwen eisen de straat terug". Wat betekent dit nou eigenlijk?

Vraag een willekeurige vrouw of ze wel eens bang is als ze 's nachts alleen over straat gaat. Negen van de tien keer zal ze ja zeggen. Vrouwen hebben een onveilig gevoel: ze zijn bang voor 'enge' mannen. Het feit dat een vrouw zich niet veilig voelt heeft een behoorlijke invloed op haar gedrag. Ze houdt rekening met welke weg ze loopt of fietst: is er voldoende verlichting; zijn er bosjes langs de weg; kan ze stille steegjes of paadjes vermijden? Hoe komt ze het snelst weg als ze lastig gevallen wordt: heeft ze makkelijke schoenen aan; kan ze hard wegrennen? Hoe verdedigt ze zichzelf: heeft ze een fietsketting aan haar stuur voor het geval...; een sleutelbos gereed of een busje haarlak? Nu zullen sommigen dit erg overtrokken vinden, maar dit zijn echt geen verzonnen voorbeelden! Denk er maar eens over na. Sommige vrouwen gaan alleen nog weg als ze weten dat ze opgehaald worden of met iemand mee kunnen. Om het nog extremer te stellen: er zijn vrouwen die dus maar helemaal niet meer laat over straat gaan omdat ze doodsbang zijn! Het is voor veel mannen haast onvoorstelbaar om te realiseren wat dit voor vrouwen betekent. De vrouwen balen hiervan en laten zich door angst niet tegenhouden. Zij wensen niet in hun vrijheid beperkt te worden. Want de straat is ('s nachts) van iedereen!

Daarom wordt er 1 keer per jaar heksennacht gehouden. In die nacht gaan vrouwen de stad in en eisen de straat terug. De stad wordt beplakt en beschilderd met leuzen tegen het seksueel geweld dat op straat plaatsvind. Deze vrouwen noemen zich heksen omdat die van oudsher verondersteld werden 's nachts rond te vliegen om "slechte" dingen te doen. Eén keer per jaar doen deze vrouwen dan ook iets dat niet mag. Ze tonen hun kracht en laten zich door niets of niemand tegenhouden!

Maar er is meer aan de hand!

Het idee dat je seksueel geweld kunt ontlopen door thuis te blijven is echter niet altijd even realistisch. Er bestaat het beeld dat verkrachting en aanranding 's nachts plaatsvindt door enge, onbekende mannen die vrouwen de bosjes in sleuren. Uit verschillende onderzoeken is juist gebleken dat seksueel geweld voor 80 procent (!) plaatsvindt door een bekende van de vrouw en dat zich dit bovendien ook binnenshuis afspeelt. Het is dus nog maar de vraag in hoeverre vrouwen blij mogen zijn veilig thuis gekomen te zijn. Hiermee wordt niet gezegd dat seksueel geweld op straat niet plaatsvindt: integendeel!

Door de enorme aandacht die de afgelopen jaren aan incest besteed is, weten we dat gezinsrelaties allesbehalve rooskleurig zijn. Maar ook binnen huwelijks-, samenwonings-, homo- en heterorelaties speelt seksueel geweld een grote rol. Veel mensen willen dit niet weten. De mythe van het gelukkige stel moet in stand gehouden worden. Partners in een seksuele relatie zijn zogenaamd gelijkwaardig. Maar machtsverschillen spelen wel degelijk een grote rol. Tussen mannen en vrouwen is dit het duidelijkst, maar vergis je niet. 0ok binnen homo en lesbische relaties speelt (seksueel) geweld en machtsmisbruik.

Tussen verleiden en verkrachten

Over het meer subtiele (alhoewel?) seksuele geweld in heterorelaties gaat het boek "Tussen verleiden en verkrachten" van Joop Beelen. Op 8 juni komt hij over dit onderwerp praten in De Invalshoek.

Onder andere uit zijn onderzoek is gebleken dat wat mannen bij andere mannen als verkrachting aanmerken bij henzelf niet zo genoemd wordt. Binnen relaties gebruiken veel mannen een heel scala van trucjes en methoden om hun vriendin of vrouw met hen te laten vrijen, ook al geeft ze aan daar geen zin in te hebben. De man zijn reactie daarop is te proberen haar over te halen; door aan te dringen op seks; gewoon doordrukken oftewel dwingen (=verkrachten!), om tenslotte "het karwei" maar even af te maken.

Deze mannen negeren min of meer bewust de tegenwerping en het tegenstribbelen van hun partner, want achteraf hebben ze toch wel vaak het gevoel met een plank gevreeën te hebben. Beelen noemt dit "opblaaspopseks". Daarmee wordt verwoord dat mannen die hun zin doorgedreven hebben wel degelijk ervaren dat de vrouw geen seks wilde: er is absoluut geen gevoel van intimiteit, vertrouwelijkheid of saamhorigheid. Dit wordt bewust genegeerd of weggepraat met allerlei excuses en rechtvaardigingen.

Het punt is nu dat door dit boek (weer eens) duidelijk wordt dat verkrachters niet die enge, onbekende mannen zijn. Seksueel geweld is een heel alledaags verschijnsel. Vraag ook dit maar eens aan vrouwen in je omgeving: heb je wel eens gevreeën zonder daar zin in te hebben? Om maar van het gezeur af te zijn, van het drammen, van je schuldgevoelens...? En stel de volgende vragen eens aan mannen: heb je wel eens aangedrongen op seks terwijl je het vermoeden had dat je partner niet wilde? Welke excuses of rechtvaardiging had je daarvoor? En was het dan wel zo leuk?

Het is niet de bedoeling mensen te beschuldigen. Denk eens na waarom deze dingen gebeuren en wat je er aan kunt veranderen!

Waarom?

Waarom lijkt wat in de slaapkamer gebeurt zo anders dan wat er op straat gebeurt? Het is wellicht wel zo geruststellend om seksueel geweld buitenshuis te plaatsen, daarmee hoeven we (mannen en vrouwen) ons eigen gedrag niet ter discussie te stellen. Dit heeft ook duidelijk een ideologische functie. In deze samenleving heerst al eeuwen het idee dat vrouwen er zijn voor mannen. De vrouw is het bezit van de man. Seksueel geweld bestond vroeger dan ook alleen in die zin dat de verkrachting of aanranding van een vrouw een aantasting was van het bezit van een man, als echtgenoot, vader of broer. Wat dit voor vrouwen betekende was van ondergeschikt belang. En alhoewel in de westerse samenleving van vandaag vrouwen zogenaamd niet langer als bezit van mannen beschouwd mogen worden en seksueel geweld afgekeurd wordt, is na jarenlang getouwtrek en gediscussieer verkrachting binnen het huwelijk in Nederland nog steeds niet strafbaar. Dit komt natuurlijk voort uit het idee dat seks binnen het huwelijk voor mannen een recht en voor vrouwen een plicht is. Dat dit idee nog steeds wel heerst blijkt onder andere uit de rechtvaardigingen die veel mannen gebruiken voor hun gedrag. Het blijkt dat ze dezelfde denkbeelden over vrouwen, mannen en seks hebben als "die enge, andere mannen", die menen het recht op seks te hebben. Seks is leuk, seks is gezond, seks is een teken van liefde, seks betekent dat er een liefdesrelatie is en dat deze relatie wel goed zit... Dus seks is nodig, seks moet. Helaas vinden vrouwen vaak dat seks op deze manier niet leuk is.

En terecht, want er wordt geen rekening gehouden met haar wensen. Veel mannen gaan hiermee over de grenzen van hun partner: van wat nu wel en wat nu niet leuk is; van wat nu wel haar zin is en wat nu niet; en wat nu wel verleiden is en wat verkrachten...

Terug