De Peueraar 9, mei 1991

Auteur: Eric Krebbers

Het Leidse universiteitsblad De Mare heeft ook haar bijdrage geleverd aan de discussie over de crisis van links. In het nummer van 11 april staan drie interviews over dit onderwerp. Alle drie de geïnterviewde blanke mannen doen hun best de visie te verkopen dat het kapitalisme de enig mogelijke samenlevingsvorm is nu het communisme niet blijkt te werken. Deze oogkleppen dragende mannen zijn wetenschappers haast De Mare ons te vertellen; zij kunnen het dus weten.

Martin Jacques, hoofdredacteur van het Britse Marxism Today, herhaalt minstens drie keer dat "iedereen ter linkerzijde nu ook is overtuigd van de noodzaak van een vrije markt-economie." Verder meent hij wetenschappelijk dat "de tijd van aloude dogma's als 'het bedrijfsleven schaadt het milieu' voorbij is."

De Leidse jurist en filosoof Paul Cliteur vindt het liberalisme dat volgens Fukuyama overwonnen heeft "wat schraal", "maar je moet er toch maar aan wennen". Hij hoopt op een "vergeestelijkte oorlog van allen tegen allen", waarbij "de wet gever moet voorkomen dat er geweld wordt gebruikt".

Nergens in het artikel vind ik iets over het geweld tegen de driekwart van de mensheid die ons consumptiecircus betaalt. Voor hen is ons kapitalisme toch ook "wat schraal". "Ik heb helemaal geen bezwaar tegen die consumptiemaatschappij", zegt hij hierover, "met de kanttekening dat we iets moeten matigen vanwege het milieu."

Tenslotte de politicoloog Van Den Berg, die bij het wetenschappelijk bureau van de PvdA werkte en nu aan onze universiteit verbonden is. Hij omschrijft de taak van de nieuwe sociaal-democratie na de ineenstorting van het communisme als: "een beleid voeren dat diegenen die in een relatief ongunstige machtspositie verkeren in de samenleving integreert". Minder eufemistisch betekent dit het controleren en aanpassen (dat wil zeggen: politiek onschadelijk maken) van de mensen aan de onderkant van de samenleving. De maatschappij zal nu, aan het einde van de geschiedenis, niet meer veranderen. Dit sociaal-democratisch smeermiddel heeft gelijk als hij zegt dat "je zou kunnen beweren dat het sociaal-democratisch karwei af is." Wezenlijke verbeteringen in het lot van de mensheid en de natuur hoeven we van die kant niet (meer?) te verwachten.

Een pagina-grote full-color advertentie van Shell staart me tussen de interviews door triomfantelijk aan, en herinnert me er aan wie hier aan het woord zijn.

Terug