De Peueraar 9, mei 1991

Auteur:

(boekrecensie)

Chomsky is in kleine kring bekend vanwege zijn fundamentele kritiek op de hedendaagse Amerikaanse maatschappij, met name op het gebied van binnen- en buitenlandse politiek.

In het boek "Gekoesterde illusies" gaat hij in op de manier waarop de staat en de zakenwereld via de media de publieke opinie manipuleren en beheersen. Door middel van 5 hoofdstukken bespreekt hij de verhouding tussen de media en democratie, het vijanddenken, censuur, de regering en het nut van de interpretatie.

De top van de maatschappij (staat en zakenwereld) bepaalt hoe mensen de politieke realiteit moeten zien en wat er reëel bekeken mogelijk is op politiek en sociaal gebied. Er zijn een aantal factoren die de media tot instrument van de machthebbers maken. Deze zijn onder andere dat de media in handen is van enkele gigantische mediabedrijven die de toon zetten voor anderen. Het mediabedrijf slijt zijn product aan de klanten: de adverteerders. Zij bezitten de macht om de inhoud van de media te bepalen. Verder worden de leidinggevende functies in de media bekleed door mensen uit dezelfde topklasse, namelijk die van de staat en het bedrijfsleven.

Chomsky laat zien dat de zogenaamde patriottische pers kritiekloos de politieke gang van zaken doorgeeft. Dit in tegenstelling tot de kritische pers, die absoluut niet serieus genomen wordt, alleen al vanwege het feit dat ze 'de waarheid' vertelt en daarmee "de vrijheid en democratische aspiraties van de VS" zouden ondermijnen. Een zeer vreemde zaak: in een werkelijk vrij en democratisch land zou vrijheid van meningsuiting niet als een bedreiging ervaren worden.

Chomsky beschrijft verder het door hem en Herman ontworpen propagandamodel waarin aangetoond wordt dat de staat en de media zeer nauw samenwerken. Dit uit zich in de onderwerpskeuze (wat is wel of niet nieuws), hoe groot is het spectrum van meningsuitingen, van welke veronderstellingen gaat men uit en wat is het algemene kader waarbinnen een bepaald beeld van de wereld gegeven wordt? Vanuit een minachting voor het volk bepaalt de elite dat het gewone volk niet actief mee kan denken in het politieke proces. Daartoe moet de media de publieke consensus organiseren. Via deze media en de goed opgeleide klasse (vertegenwoordigd in politiek en wetenschap!) wordt aldus het 'algemeen belang' doorgegeven, want het volk "wordt niet geleid door rede maar door gekoesterde illusies".

Kortom: Chomsky heeft heel wat te vertellen over hoe in het westen onze gedachten gecontroleerd worden door de media. Alle kritiek op het systeem wordt genegeerd of in de kiem gesmoord. Chomsky kan het weten, want hij krijgt in de VS nauwelijks een voet aan de grond en is min of meer afhankelijk van buitenlandse uitgeverijen om zijn kritiek op de Amerikaanse samenleving naar buiten te kunnen brengen. Vrijheid van meningsuiting?

Lees dit boek en verdedig jezelf tegen indoctrinatie.

Gekoesterde illusies, Noam Chomsky. Uitgeverij: Epo/Scriptum ƒ 39,50.

Terug