De Peueraar 15, november 1991

Auteur: Ellen de Waard


(boekrecensie)

De barmhartige terroriste

Het verhaal speelt zich af in een buitenwijk in Londen. In een kraakpand woont daar een groep communisten. Ook al is het politieke uitgangspunt anders, volgens mij zou het verhaal zich ook wel in een anarchistische scene kunnen afspelen. Er komen voor mij veel vergelijkbare situaties in voor.

Het is een chronologisch verhaal geschreven vanuit een vrouw, Alice, dochter uit een burgerlijk middenstandsgezin, welke achtergrond ze nog niet los kan laten. In mijn ogen is ze een sterke en inventieve vrouw, die in elke moeilijke situatie wel weer een oplossing weet te vinden. Dit vindt ze zelf niet. Aan het begin van het boek trekken ze in een huis dat al een tijdje leeg stond en aan het verpauperen was. De mensen die erin zijn gaan wonen sindsdien, weigeren om het huis op te knappen. Alice wil dat wel. Terwijl iedereen de straat op gaat om aan demonstraties en acties mee te doen, gaat zij naar de gemeente om de dreigende ontruiming tegen te gaan, gaat ze gas en water regelen, de stront en afval van anderen opruimen, wc, douche, keuken in orde maken, kortom: de boel bewoonbaar maken. Ze staat hier alleen voor en komt daardoor veel problemen tegen. Zelf vindt ze het heel kleinburgerlijk wat ze allemaal aan het doen is. Ze vraagt zich af of ze ook niet met de anderen de straat op moet gaan. Die anderen hebben ook geen waardering voor haar. Ze vinden het overbodige luxe waar ze voor zorgt, maar ze maken er intussen wel dankbaar gebruik van. Ze profiteren niet alleen van de voorzieningen die Alice treft in de "eerste levensbehoeften". De een na de ander in de groep komt in de problemen of had die al. Ze probeert hen te helpen en voor hen te zorgen. Hierin is ze totaal op de ander gericht, evenals in de relatie met haar vriend. Dit doet ze helemaal verkeerd. Eigenlijk vervult ze een typisch vrouwelijke rol en daar kunnen anderen van profiteren zonder het te hoeven waarderen.

Er komen veel machtsverhoudingen voor in het boek, die ook uitgesproken worden, anderen weer niet. Ik ben het wel eens met degenen die de groep verlaten omdat ze het een stelletje amateurs vinden. Het alternatief waar zij voor kiezen lijkt me nog minder aantrekkelijk, maar dat moet je zelf maar lezen. Een grote groep kickt gewoon op confrontaties met de politie, die ze graag zelf uitlokken. Ook willen ze graag iets belangrijks doen, terroristen zijn en het lijkt bijna niet uit te maken op welke manier dan. Ze proberen van alles en gaan tenslotte iets ondernemen, dat voor een verrassende afloop zorgt.

Ik vind het een heel mooi boek, ook al kan je er, op een paar dingen na, vaak alleen maar uithalen hoe het niet moet.

De barmhartige terroriste, Doris Lessing, Uitgeverij: Bert Bakker, ƒ 17,90.

Terug