De Peueraar 20, april 1992

Auteur: Ellen de Waard e.a.


Het anti-racisme interview

De Peueraar is geïnteresseerd in de algemene verrechtsing die in West-Europa plaatsvindt en in samenhang daarmee de ontwikkelingen op het gebied van het vreemdelingenbeleid. We willen informatie geven over de huidige negatieve beleidsontwikkelingen ten aanzien van migranten en vluchtelingen, zowel legaal als illegaal, en de discussie aanzwengelen over mogelijk verzet hiertegen. Het is onze verwachting dat er nog veel negatieve maatregelen genomen zullen worden in het kader van de Europese eenwording en het Schengen-Akkoord. Meer concreet betekent dit dat wij ons bezig houden met de praktische gevolgen van het nationale en West-Europese beleid ten aanzien van migranten en vluchtelingen, waarbij we ons met name richten op de Leidse regio. Aangezien het thema voor 21 maart, anti-discriminatie-dag, dit jaar "Europa 1992 en de toename van racistische tendensen" was, leek het de Peueraar interessant om een interview te houden met een aantal deelnemende organisaties.

Van welke organisatie ben je en welke activiteiten ondernemen jullie?

Nourdin Tchiche: "Ik ben van de Vereniging voor Cultureel Werk (VCW). Onze organisatie heeft tot doel de Marokkaanse cultuur veel meer bekendheid te geven bij Nederlanders. Volgens mij ontstaat vreemdelingenhaat met name door onbekendheid met elkaars cultuur. Door middel van thema-dagen en lezingen hoopt de VCW kennis over de Marokkaanse cultuur over te dragen."

Renate Wolf: "Promil is een ondersteuningsproject ter versterking van 7 zelforganisaties van migranten in Leiden. De hulp die gevraagd wordt, verschilt per organisatie. Voorbeelden zijn het helpen met subsidie-aanvragen en het opzetten van activiteiten."

Eric Krebbers en Petra Voets: "Wij zijn van De Invalshoek, een politiek informatiecentrum in Leiden. De Invalshoek heeft tot doel verschillende versplinterde politieke en actiegroepen in Leiden te bundelen. Verder wil het een aanspreekpunt zijn voor politieke informatie. De Invalshoek werkt vanuit een radicaal-linkse visie."

Mohamar Güner: "Ik ben van de Turkse arbeidersvereniging in Nederland. De HTIB behartigt de belangen van arbeiders van Turkse afkomst in Nederland. We doen dit onder andere door voorlichting, cultureel werk en het bevorderen van samenwerking tussen en samenleving van de Turkse en Nederlandse gemeenschap."

Tik Ho Ong: "Ik ben coördinator van het Meldpunt Discriminatie. Het doel van de organisatie is het voorkomen en bestrijden van discriminatie op het gebied van racisme, homohaat en seksisme. Een nieuw item dat op dit moment meer aandacht krijgt is discriminatie op grond van leeftijd. De meeste zaken die bij het Meldpunt binnenkomen hebben met racisme te maken. Op dit moment ligt de nadruk op individuele klachten-behandeling, maar het Meldpunt wil zich meer gaan bezighouden met beleidsbeïnvloeding bij de gemeente, omdat dat een structurelere oplossing biedt."

Waarom doet je organisatie mee met de 21 maart-manifestatie?

VCW: "Wij zijn principieel tegen discriminatie, niet alleen tegen racisme. Wij Marokkanen zijn een van de meest gediscrimineerde groepen. Wij hopen dat in de toekomst discriminatie verdwenen zal zijn en dat is ook het doel van 21 maart."

Promil: "Ik denk dat het nog steeds nodig is om actie te voeren. Als je de ontwikkelingen van de laatste tijd ziet wordt het alleen maar slechter. Naast alle aanslagen zie je dat alle partijen vreemde uitspraken doen, niet alleen de Centrum Democraten. In de ons omringende landen zie je de extreem-rechtse partijen almaar winst boeken. We moeten blijven strijden voor een gelijkwaardige samenleving."

Invalshoek: "Wij sluiten ons aan bij dit verhaal. We willen echter toevoegen dat we samenhang zien tussen de Europese eenwording, de algemene verrechtsing en de opkomst van extreem-rechts. Omdat dit ook het thema is van de 21 maart-manifestatie wilden we meewerken."

HTIB: "Discriminatie is slecht, maar je kunt het niet zo makkelijk aanpakken. De economische situatie is heel erg belangrijk. Als de economische situatie slecht is krijgen discriminatie en racisme meer kans. De overheid moet deze problemen streng aanpakken, anders ben ik bang voor de dingen die in de Tweede Wereld-oorlog met de joden gebeurden. Het veranderen van de politieke situatie in het Oostblok heeft extreem-rechts in de kaart gespeeld omdat ze meer vrijheid op politiek gebied kreeg. Daarnaast moet de strijd tegen discriminatie ook vanuit de mensen zelf komen, zodat de 21 maart-manifestatie overbodig wordt. We moeten niet bang zijn, maar in opstand komen. Onze eigen omgeving veilig maken en alert blijven."

Meldpunt: "Ik heb er niet veel meer aan toe te voegen. Wel hebben we dit jaar de 21 maart-manifestatie een inhoudelijker karakter willen geven. Vandaar dat we bij het college van Burgemeester en Wethouders van Leiden hebben aangedrongen op een openbaar debat over het minderhedenbeleid in Leiden. Met culturele activiteiten kun je in deze tijd geen racisme bestrijden. Er moeten structurele veranderingen plaatsvinden. En dit soort manifestaties kunnen de samenwerking bevorderen."

Wat zie je als oorzaken van racisme?

HTIB: "Ik denk dat de economische situatie verbeterd moet worden. Bepaalde rechtse groepen krijgen teveel politieke ruimte om hun gang te gaan. Er is geen serieuze juridische aanpak van racistische praktijken en er zouden zwaardere straffen moeten komen. De media schetsen een heel negatief beeld van ons, maar ik ben een mens. Je moet niet zomaar beoordelen. De gevolgen zijn dat we slechte huisvesting en scholing krijgen."

VCW: "Wij denken ook dat de slechte economische situatie en de media een belangrijke rol spelen, maar ook het feit dat allochtonen politiek machteloos zijn. Als we mochten stemmen dan zouden partijen rekening met ons moeten houden, want anders kost ze dat stemmen. Daarnaast hebben blanken gewoon een superioriteitsgevoel ten opzichte van allochtonen."

Invalshoek: "Dat denk ik zeker als ik kijk naar onze eigen opvoeding. In stripverhalen worden niet-blanken heel raar afgebeeld. Je wordt gewoon gehersenspoeld dat niet-blanken minder waard zijn."

VCW: "Inderdaad, wij komen er altijd slecht af. Iedere Afrikaan wordt als slachtoffer van hongersnoden afgebeeld. Altijd dat negatieve beeld."

Meldpunt: "Ik denk dat macht een grote rol speelt. Allochtonen hebben geen macht en kunnen zich niet verweren. De zelforganisaties moeten sterker worden. Nu wordt er alleen nog maar over migranten gesproken en niet met hun. Als onmachtige heb je niet de mogelijkheden om discriminatie te bestrijden, je hebt geen macht om je gevoelens en denkbeelden vorm te geven en dat heeft de machtige altijd wel. Misschien is dat idee van een sterke islamitische zuil wel een oplossing, ik weet het niet. Vanuit die zuil zouden islamieten evenveel gewicht in de schaal kunnen leggen als andere groepen."

VCW: "Het ontbreken van stemrecht maakt ons machteloos. Als we wel stemrecht hebben, zullen ze wat moeten doen om onze stem te krijgen."

Meldpunt: "Ik denk niet dat stemrecht voldoende is, het is geen garantie dat je meer macht krijgt. Kerstens van de Vreemdelingendienst in Leiden zegt dat met name legale allochtonen illegalen aangeven bij de politie. De boodschap in de krant is dan dat legalen vinden dat illegalen moeten opdonderen. Minderhedengroepen worden tegen elkaar opgezet. Dat gebeurt wel vaker."

HTIB: "Ondernemers profiteren van de slechte situatie van buitenlanders en worden nauwelijks gestraft. Maar illegalen zijn voor mij niet het probleem. Het probleem is dat de economische situatie voor allochtonen slecht is. Goed onderwijs, sociale projecten, goede huisvesting, daar gaat het om. Er is hier bijvoorbeeld een arbeidsproject voor jongeren geweest, maar niemand heeft onderzoek gedaan en gevraagd wat allochtone jongeren willen. En dan zeggen ze dat allochtone jongeren niet geïnteresseerd zijn, terwijl ze er niet eens van op de hoogte waren."

VCW: "Volgens mij wordt er iets vergeten. Na het wegvallen van het communisme als de vijand voor het westen is nu de islam in de plaats gekomen als zondebok."

(Dit vindt instemming van alle deelnemers)

HTIB: "Het is heel gevaarlijk als je om je geloof gediscrimineerd wordt."

Hoe kijk je aan tegen de opkomst van extreem-rechts in Europa?

HTIB: "De overheid heeft er een grote rol in gespeeld dat extreem-rechts een kans heeft gekregen. Maar er is ook discriminatie en onderdrukking afkomstig van de andere partijen. Kijk maar naar de VVD."

VCW: "Mensen zien het gevaar niet van extreem-rechts. Op dit moment zijn ze tegen buitenlanders, omdat ze machteloos zijn. Maar ze zijn ook tegen homo's, invaliden, en seksistisch, noem maar op. Ze zijn tegen iedereen die niet bij hun groep hoort. Daarom zijn ze een bedreiging voor de hele samenleving. De opkomst van extreem-rechts heeft consequenties. Veel Marokkanen besloten in de tachtiger jaren definitief te blijven en gingen zich alsnog aanpassen. Zij praten nu over terugkeren naar Marokko door de vreemdelingenhaat. Dit leeft bij veel jongeren. De Nederlandse regering eist van allochtonen dat ze zich aanpassen terwijl ze de vrije hand geven aan extreem-rechts, die een bedreiging zijn voor het kunnen en willen aanpassen."

Promil: "In Nederland zie je dat de partijen willen voorkomen dat stemmen naar extreem-rechts gaan, zoals in de ons omringende landen. Ze maken daarom zelf een stap richting die partijen met hun uitspraken en beleid. Het is gevaarlijk dat niet meer duidelijk is welke partij nou waar mee bezig is."

VCW: "Kijk maar naar Bolkestein, die gaat stemmen krijgen van mensen die tegen buitenlanders zijn. Hoe rechtser je wordt, hoe meer stemmen je krijgt."

Meldpunt: "In Frankrijk hoeven ze niet op namaak te stemmen. Daar hebben ze Le Pen. Stel je voor dat hij president van Frankrijk wordt en de politiek in heel Europa rechtser wordt, dan kun je je daar in Nederland niet van afsluiten. Dan worden wij ook rechtser, ook al lijken we nu nog tolerant."

Promil: "De stemming zit er al in. Er wordt gepraat over stromen vluchtelingen en illegalen door de gewone partijen. Er zijn steeds meer beperkingen. Het deurtje gaat dicht. Wat een paar jaar geleden niet kon, is nu heel gewoon: opsluiting, grenshospitium, en plannen om marechaussee in Afrika te belasten met het controleren van de benodigde papieren om te voorkomen dat mensen ons land binnenkomen."

Invalshoek: "Dit geldt allemaal voor heel Europa door het verdrag van Schengen. Informatiesystemen zorgen dat alles doorgegeven wordt aan andere landen. Europa wordt hermetisch afgesloten."

HTIB: "In Duitsland zijn ze bang dat er in de toekomst meer allochtone kinderen geboren worden-dan Duitse kinderen. Ze zeggen nu al dat 40 procent van de kinderen van Turkse afkomst is."

VCW: "Dat lijkt me erg overdreven. Cijfers worden altijd gebruikt en misbruikt."

HTIB: "In Duitsland is een andere situatie dan in Nederland. Daar krijgen ouders voor elk kind dat geboren wordt 2 jaar lang 500 Mark extra kinderbijslag. Allochtonen hebben 'helaas' hier ook recht op en zij krijgen over het algemeen toch meer kinderen dan Duitsers. Bovendien is die kinderbijslag enorm groot in verhouding tot het salaris dat ze krijgen. Mijn kinderen zeggen "ik ben niet Turks maar Nederlands" en ze blijven hier wonen. Vroeger gingen allochtonen op hoge leeftijd nog terug, maar nu onze kinderen hier blijven, blijf ik ook."

VCW: "De statistieken en schattingen kloppen gewoon niet. De Marokkanen van de tweede generatie die ik ken nemen 1 of 2 kinderen, niet meer. Dus die voorspellingen zijn gewoon niet waar."

HTIB: "Maar veel moslims zijn tegen abortus, dus maken ze nog veel kinderen. Er zijn ook veel moslims die zeggen dat er meer moslims moeten komen om de islam groter te maken. Niet alleen Nederlanders zeggen dat."

Het probleem is niet welke kleur kinderen hebben. Het gaat om de waardering.

Invalshoek: "Het is onwijs dubbel. Door de vergrijzing zegt men dat we kinderen nodig hebben, maar we willen geen zwarte kinderen."

Promil: "Dat komt omdat de multiculturele samenleving als onwenselijk beschouwd wordt, terwijl het realiteit is."

VCW: "We moeten er niet zo makkelijk overheen stappen. Ik begrijp die reacties wel. Als het waar zou zijn dat de Nederlandse bevolking een minderheid in eigen land wordt, dan is het logisch dat je daar emotioneel tegen bent. Maar het is niet waar. Allochtonen maken maar 6 procent van de hele bevolking uit."

HTIB: "Er wordt nooit gesproken over al die Fransen, Engelsen en Duitsers in Nederland."

Meldpunt: "Het probleem is dat zij erbij horen, Afrikanen en anderen niet."

HTIB: "Dat is een kwestie van politiek. Eerst waren mensen uit het Oostblok welkom door de heersende ideologie, het communisme. Nu zijn ze niet meer welkom. En nu zijn wij aan de beurt."

Wat is volgens jullie de samenhang tussen de Europese eenwording en de verrechtsing van Europa?

Meldpunt: "De Europese Gemeenschap is een economisch project en het democratisch gehalte is niet erg hoog. Er worden beslissingen genomen en het Europese Parlement heeft daar geen invloed op. En de kiezer al helemaal niet. De opkomst van extreem-rechtse partijen kan wel een reactie hierop zijn, op een Europa zonder identiteit. Extreem-rechts is vaak erg nationalistisch. De stemming in de buurlanden zal naar ons overslaan."

VCW: "Zeker als de samenwerking groter wordt tussen de extreem-rechtse partijen in verenigd Europa wordt het veel gevaarlijker."

Invalshoek: "Wij zien de Europese eenwording en de verrechtsing in het kader van Noord-Zuid-verhoudingen op wereldformaat. De uitbuiting door het rijke Noorden van het arme Zuiden is op zich al een racistische verhouding. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit doorwerkt bij de Europese eenwording. Ik kan me niet voorstellen dat racisme verdwijnt als de verhouding tussen de rijke en arme wereld zo blijft bestaan. Dit hangt allemaal nauw samen, ook met de beeldvorming die wij via de media en onze opvoeding meekrijgen."

VCW: "Ik ga er vanuit dat over 2 of 3 generaties allochtonen geassimileerd zijn in Nederland. Ik denk dat deze geassimileerde allochtonen dan ook de denkbeelden van de Europeanen over de verhouding tussen Noord en Zuid zullen overnemen. Deze allochtonen in Nederland zullen de Noord-Zuid-verhouding niet langer benadrukken."

Invalhoek: "Maar met de Europese eenwording vallen de binnengrenzen weg en zal er meer gecontroleerd worden op straat. De onderdrukking wordt zelfs groter, want je wordt op je uiterlijk aangehouden."

HTIB: "Precies. De Europese vreemdelingenwetgeving wordt steeds zwaarder en er is totaal geen zicht op wat er gaat gebeuren."

Op welke manier is verzet mogelijk tegen de verrechtsing?

Invalshoek: "Door samenwerking tussen vele groepen en kennis."

HTIB: "Dat is heel belangrijk. Zowel de politieke partijen, als vakbonden als van onderaf (buurthuizen, zelforganisaties) moeten strijden tegen racisme en discriminatie."

VCW: "Kennis kan vooroordelen wegnemen. Deze komen vooral via de media bij de mensen, dus die moeten veranderen. Ook stemrecht voor allochtonen is belangrijk."

Meldpunt: "De overheid moet extreem-rechts klein houden door hard optreden. In Frankrijk heeft het Front National de kans gekregen om toe te slaan door politiek spel van de socialisten die 'gewoon' rechts een hak wilden zetten. Daar is het Front National op ingesprongen."

We hadden toch geconstateerd dat ook de overheid verrechtst? Is dat geen tegenstelling om je hoop daar op te vestigen?

Meldpunt: "Volgens mij is het op dit moment het minst kwade om extreem-rechts te isoleren. Maar alles verschuift inderdaad naar rechts. In tegenstelling tot Frankrijk heeft extreem-rechts in Nederland nog geen machtsbasis."

VCW: "Als het negatieve beeld over allochtonen blijft bestaan dan geeft dat iedere Nederlander een legitimatie om racist te zijn. Het is waar dat allochtone kinderen slecht presteren, dat er verslaafde jongeren zijn. Maar waarom? Dat wordt nooit verteld."

Meldpunt: "Dat zal niet veel helpen. Mensen stemmen meer uit eigen onvrede en hun onmachtspositie op extreem-rechts."

Invalshoek: "En de partijen spelen vervolgens in op latente gevoelens van racisme bij de kiezers."

VCW: "Dat klopt niet, want mensen kunnen uit protest ook op communistische partijen stemmen, maar dat doen ze niet. Ze stemmen op extreem-rechts omdat die het negatieve beeld over buitenlanders uitdragen en als zondebok bestempelen."

Denken jullie dat het van belang is om in Leiden een meer structurele strijd tegen racisme te ontwikkelen? De 21 maart-manifestatie vindt maar 1 keer per jaar plaats.

HTIB: "Dat is niet voldoende. Politieke partijen moeten er iets aan doen. In de Leidse PvdA is nu een speciale werkgroep allochtonen in oprichting die begin april van start zal gaan. Ik hoop dat we op deze manier naar boven, bij de besturen kunnen doordringen."

Invalshoek: "We hoeven niet op politieke partijen te wachten; dat kunnen we zelf ook wel. We moeten dingen in eigen hand houden en op de hoogte blijven van elkaars activiteiten en informatie doorgeven."

VCW: "Ik denk dat allochtonenorganisaties zich meer met politiek moeten gaan bezighouden."

Meldpunt: "Wat vinden jullie van het plan van BOA (Boycot Outspan Actie, een anti-racisme organisatie in Leiden) om een Leids platform tegen racisme op te richten?"

Invalshoek: "Dat vinden wij een goed idee. We zijn er al een tijd mee bezig geweest maar zijn afgehaakt, omdat volgens ons de BOA een te grote rol wilde spelen. Wij werden meer als uitvoerders gezien en zo willen wij niet samenwerken."

Meldpunt: "Ik vind het ook een goed idee. Maar er werden alleen maar doelstellingendiscussies gevoerd. Het moet praktischer worden. Daarom heeft het Meldpunt ook aangedrongen op het raadsdebat. Het is niet helemaal naar mijn zin, maar we moeten blijven trekken. Het is een goed streven om een samenwerkingsverband aan te gaan voor praktische zaken en beleidsbeïnvloeding."

Invalshoek: "Ik verwacht wel grote onderlinge verschillen waarover gepraat moet worden."

Meldpunt: "Ten dele ben ik het met je eens, maar het platform was tot nu toe teveel geconcentreerd rond doelstellingen. Er kwam niks naar buiten."

Invalshoek: "Ik stel voor dat we op de evaluatie van 21 maart verder praten over een nieuw op te bouwen structuur. We zouden bijvoorbeeld 1 keer per maand of 2 maanden bij elkaar kunnen komen om informatie uit te wisselen. Het is ook handig dat je elkaar op zo'n manier weet te vinden als er iets gaande is of georganiseerd moet worden."

(Dit vindt algemene instemming)

Terug