De Peueraar 21, mei 1992

Auteur: Gerrit de Wit

1992. Het jaar van de Europese eenwording. Het jaar waarin de grenzen tussen de landen opengesteld worden. Enkel en alleen ten behoeve van het grootkapitaal, van de winsten. De winsten die ten koste gaan van een groot deel van de bevolking. Uitkeringsgerechtigden, minimumloners, allochtonen, en krakers. Zij zullen nog verder gecriminaliseerd en uitgezogen worden met als gevolg de dikker wordende (niet ondervoede) buiken van de macht en kapitaalbezitters. 1992. Het jaar van de "Leidse eenwording". Het jaar waarin de burgermeester, gemeenteambtenaren, projectontwikkelaars, bankiers en winkeliers elkaar innig omarmen. Wederom enkel en alleen ten behoeve van het grootkapitaal, van de winsten. De winsten die ten koste gaan van een groot deel van de Leidse bevolking. De armen armer, de rijken rijker. Wat is er nu aan de hand?

Onder invloed van de Europese eenwording en de hiermee samenhangende verscherping van de concurrentiestrijd, is de gemeente de laatste jaren krampachtig bezig de gronden te ontginnen voor kapitaalkrachtige investeerders. Het zaaigoed ligt al in de kluizen van de banken te wachten. Zo is het de gemeente al gelukt om een Bio-science Park binnen te slepen en zo wordt het station(sgebied) afgestemd op de eisen en wensen van ondernemers. Maar hiermee is de gemeente er nog niet. Nee, zelfs de Leidse binnenstad moet ontgonnen worden. De gemeente is namelijk van mening dat de binnenstad een meer elitaire uitstraling dient te krijgen. Een uitstraling waar investeerders en kapitaalkrachtig winkelend publiek mee gebaat zijn.

Om deze ideeën uit te werken heeft de gemeente in samenwerking met de winkeliersvereniging het onderzoeksbureau BRO de opdracht gegeven om een rapport te maken. In dit rapport adviseert het BRO "de gemeente en het bedrijfsleven om de handen ineen te slaan". Wij worden kotsmisselijk van zo'n uitspraak. Ten eerste gaat het hier alleen om zakkenvullerij en ten tweede wordt er met geen woord gerept over de bewoners van de Leidse binnenstad. "Bewoners? Oh, wonen die ook in Leiden!?" Ja, die wonen daar dus ook. Maar naar hun mening wordt zoals gewoonlijk (denk ook aan de stationsplannen en de inspraak) niet geluisterd. Zij brengen immers geen geld in het laatje.

Ook wordt de gemeente geadviseerd het vrijkomende gebouw van het museum voor geologie en mineralogie op de Hooglandse Kerkgracht om te bouwen tot een hotel. Laat ik nou net lezen in hetzelfde nummer van Stadswerk, waar ik een gedeelte van deze informatie uithaal, dat "Leiden het tekort aan woningen voor haar woningzoekenden niet kan oplossen". Dit valt ook wel te begrijpen. Als de gemeente en de projectontwikkelaars door blijven gaan met het (laten) bouwen van glazen torens (zoals bij de Stationsweg) en luxueuze winkels, dan blijft er nog maar weinig over voor woningen in de binnenstad.

Op deze manier worden de oorspronkelijke bewoners verbannen naar de buitengordel van Leiden; die ook al overvol is. Ik zie Vonhoff, commissaris van de koningin te Groningen, nog voor me. Hij zei naar aanleiding van de ontruiming van het gekraakte WNC-complex in Groningen dat het kraken strafbaar moet worden gesteld, omdat er geen woningnood meer is. Tja, met een beetje fantasie kom je een heel eind.

Tevens wordt de gemeente geadviseerd om onder de overkappingen van de monumentale Koornbrug winkeltjes te bouwen. Commerciële winkeltjes ter verpesting van het monumentale stadsbeeld. Weer valt hierbij op dat de gemeente en de projectontwikkelaars als het even kan alles economisch rendabel willen maken. Wat is dit toch voor een drang naar geld en macht!?

Als ander belangrijk punt geeft het BRO aan om een nieuw winkelcomplex (het "Sleutelhofproject") te realiseren tussen de Breestraat en de Aalmarkt. Men denkt hierbij aan modewinkels en winkels met andere niet-dagelijkse (elitegevoelige) artikelen. Het BRO is hierbij van mening dat uit economisch oogpunt een combinatie met een ondergrondse parkeergarage ook gewenst is. De ingang hiervan is aan de Breestraat gedacht en de uitgang aan de Aalmarkt. Naar dit gehele laatste advies heeft de gemeente al een onderzoek uit laten voeren door de projectontwikkelaar MBO.

MBO stelt dat de locale overheden hun (?) stad en net name hun (?) binnenstad dienen te beschouwen als een onderneming die een bepaald product levert. Hiertoe dient de gemeente, aldus MBO, steeds te zoeken naar nieuwe markten. Er zal voortdurend aan de verbetering van het product moeten worden gewerkt.

Als deze adviezen door de gemeente overgenomen zouden worden, zou dat betekenen dat de Leidse binnenstad best monumentaal mag zijn, mits het maar voldoende geld oplevert. De Leidse binnenstad zal niet meer gezien worden als een plek waar mensen kunnen wonen, maar als een plek die als een melkkoe uitgemolken dient te worden. De bewoners van de binnenstad moeten oprotten naar de buitengordel van de stad. In de binnenstad zou dan een commercieel pretpark ontstaan. Kantoren, luxe winkels, luxe woningen, et cetera.

Zo stelt MBO ook voor om de zogenaamde S-winkels (jawel!) te laten komen. "S" staat in dit geval voor "Sjiek en Speciaal". Mogelijkheden volgens de onderzoekers zijn Kunst & Cultuurwinkels, juweliers, et cetera. Deze winkels zouden in een rond, overkapt glazen plein moeten komen. Op de plaats waar nu onder andere het LVC staat. Het hele blok rondom het LVC zou moeten verdwijnen als de gemeente de plannen van het MBO overneemt. En het lijkt daar ook op. Zo heeft de gemeente al contact gehad met alle betrokkenen. Het LVC heeft middels een brief alweer aan de gemeente laten weten wat zij van de plannen vindt. Hierbij hebben ze ook al eisen gesteld aan een eventuele nieuwe accommodatie. Dat instellingen en bewoners eisen konden stellen, daar had de gemeente geen rekening mee gehouden. Maar goed, wij zouden het onjuist vinden als het LVC, waar wekelijks honderden bezoekers komen zou moeten verkassen doordat bepaalde mensen zo nodig een luxueus winkelcentrum willen bouwen.

Zoals al gezegd, het betreft niet alleen het LVC. Meer panden aan de Breestraat en Aalmarkt zouden verbouwd moeten worden of verdwijnen. Wederom is het duidelijk wie hier de dupe van zijn. De mensen die in dit blok wonen, de bezoekers van het LVC, de omwonenden die een wassen neus-inspraak hebben. En wie loopt er weer glimlachend weg!? Jawel, de gemeente en de middenstand die blijkbaar de macht hebben om hun wensen aan de bevolking op te leggen.

Zoals eerder genoemd stelt het MBO ook voor om onder het gebied Breestraat-Aalmarkt een parkeergarage aan te leggen. We hopen dat de Leidse gemeente nog hersencellen genoeg over heeft om te bedenken dat ze ook nog een ander project hebben lopen. Namelijk het auto-luw maken van de binnenstad. Het zou toch te gek zijn dat de gemeente aan de ene kant de intentie heeft om de binnenstad auto-luw te maken, maar dat ze aan de andere kant plannen laat onderzoeken voor een ondergrondse parkeerplaats.

Wat de financiële haalbaarheid van dit mogelijke project betreft, stelt het MBO dat er op voorhand geen sprake is van een volledig onhaalbaar planconcept. Dit betekent dus in onze ogen dat het MBO het wel ziet zitten En de gemeente onderhand ook. Ze hebben immers niet voor niets al contacten met de betrokkenen gelegd.

Met deze gehele weergave hebben wij aan proberen te tonen hoe de gemeente en projectontwikkelaars in deze omgaan net eigenbelangen, commerciële belangen, Europese belangen en de belangen van de betrokkenen. Het is ons duidelijk dat de gemeente weer gezwicht is voor de uitbuitende praatjes van de geldbezitters. Een gemeente die toegeeft aan het inhalige karakter van de "hebbers". Een gemeente die zich dient te schamen voor dit city-vormingsbeleid, waarmee de belangen van de Leidse bevolking worden geschaad. Een gemeente die de onoplosbaarheid van de woningnood constateert, maar daarin averechts handelt. Een gemeente die alleen aan de nationale en internationale concurrentie denkt, maar daarbij vergeet wie ze nu eigenlijk vertegenwoordigt.

Wij hopen dat dit een aanzet zal zijn voor verder verzet tegen dergelijke city-vormingsplannen. Wij blijven in ieder geval op de loer liggen en zo zullen wij ook de raadsvergaderingen wat deze plannen betreft blijven volgen.

Terug