De Peueraar 25, september 1992

Auteur: Harry Westerink

Schoolverlater, let op:

Zo blijf je werkvrij!

Voor jou honderd anderen. Met die gedachte trokken duizenden Nederlandse schoolverlaters in de maand augustus ten strijde tegen het kapitalistische monster. Het monster dat dolgraag schoolverlaters en andere soldaten van het arbeidsreserveleger wil inslikken of uitspugen. Hoe zorg je ervoor dat je uit de klauwen van de draak blijft? Wat moet je doen, als je onverhoopt wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek? Dat is weliswaar moeilijk, maar niet onmogelijk. Let maar eens op: zo blijf je werkvrij.

"Schrijf een bijzonder korte sollicitatiebrief met een minimaal CV. Uiteraard alleen als de Sociale Dienst of anderen je het mes op de keel zetten", zegt J. van der Stoer, bestuurslid van Stichting BAH, de Bond tegen Arbeidsethos en Horigheid. De Bond, gevestigd in Leiden, heeft bij vriend en vijand al een flinke reputatie opgebouwd in het werkvrij maken en houden van jongeren. "CV staat in dit geval niet voor Centrale Verwarming, naar is de afkorting van Curriculum Vitae. Dat is dikdoenerij met Latijnse woorden; het betekent gewoon levensloop", aldus Van der Stoer, die met zijn Stichting ageert tegen de dwangarbeid en loonslavernij van het kapitalisme. "Kijk, wat wij duidelijk willen maken is dat de klassenstrijd volop aan de gang is. Achter woorden als werknemers, werkgevers, sociale partners en loopbaanplanning schuilt een wereld van likken naar boven en trappen naar onderen. Over de ruggen van de nieuwe onderklasse van schoolverlaters, migranten, illegalen, vrouwen, WAO-ers, en dergelijke, worden vette winsten genaakt. Dat is de werkelijkheid, van de jaren negentig, dat is de verscherping die zich doorzet in de wereldwijde crisis van het huidige economische systeem." Indrukwekkende woorden van een strijdbare kameraad. "Krijg je een uitnodiging voor een gesprek, verdiep je dan in de machtsspelletjes van de heren, en een enkele dame, aan de top. Besef dat de belangen van die bazen niet jouw belangen zijn. Bekijk zo'n sollicitatiegesprek als een bokswedstrijd, of een partijtje vrij worstelen. Zonder gelijke kansen, dat is zonneklaar. Het allerbelangrijkste is dat je je als soldaat gedraagt, in oorlog met niets en niemand ontziende vijanden", aldus Van der Stoer, die zijn naam eer aandoet.

Terwijl Van der Stoer zich murw beukt tegen de door hem zo verafschuwde heersende orde, laat L. Donder zien dat het ook anders kan. Beroepswerkloze Donder heeft zich in de loop der tijd geheel aangepast aan de eisen van werkgevers, het arbeidsbureau en de Sociale Dienst. Solliciteren is het toverwoord, en daarover kan Donder meepraten. "Ja, ik heb een lange lijdensweg afgelegd van verplicht niksen en verboden lanterfanten. Honderden brieven heb ik geschreven. Misschien wel duizenden. Nooit werd ik uitgenodigd voor een gesprek. Niets hielp, ik werd er moedeloos van, begon te drinken, kreeg zelfmoordneigingen, echt vreselijk. Toen kreeg ik gelukkig die werkervaringsplaats aangeboden, dat was een nieuw thuiswerk-project voor langdurig werklozen. Nu ben ik beroeps, ik heb von mijn vroegere werkloosheid een echt vak gemaakt. Daardoor heb ik weer zelfvertrouwen gekregen. Ik ben weer iemand, en niet zo'n kneus die z'n hand moet ophouden." Donder veert op, als haar huidige werkomstandigheden ter sprake komen. "Het verdient in elk geval behoorlijk. Eindelijk kan ik mezelf eens af en toe verwennen. Dat heeft een mens nodig, toch? Ik heb een werkweek van 40 uur. Van 9 uur 's morgens tot 5 uur 's middags zit ik achter mijn bureau, thuis. Daar doe ik letterlijk niks. Ik zit daar maar, onbeweeglijk, in trance, zonder te praten. Dat is een vak apart. Sommige mensen doen er wat meewarig over, maar het is echt een hele kunst om beroepsmatig bezig te zijn met werkloosheid. Daar moet je een horde leerschool voor hebben doorlopen. Een uurtje niks doen, ja, dat kan iedereen wel. Maar 8 uur per dag en 5 dagen per week, dat is andere koek", zegt de ernstig kijkende Donder, "Pas 's avonds begin ik weer te leven, dan word ik weer een beetje mens. Beetje tv kijken, beetje hangen op de bank. Ja, dat verschilt eigenlijk niet veel met het werk overdag."

Zeven gouden tips

• Tip 1. Koop voor het sollicitatiegesprek een enorme slagroomtaart (ben je veganist, dan zul je andere taarten moeten zoeken). Eet de taart in een keer op, en laat de resten aan je handen en om je mond zitten. Geef de dames en heren van de sollicitatiecommissie een vette en glibberige hand, dan heb je direct al een goede bui. Misschien lukt het je zelfs wel om de taart ter plekke uit te kotsen. Dat kan een troost zijn voor het geval het gesprek tegenvalt en je voor een tweede gesprek wordt uitgenodigd of zelfs wordt aangenomen.
• Tip 2. Ga niet op de fiets naar het gesprek. Misschien kom je dan op tijd, en dat zou jammer zijn. Ga lopen, stap in een gracht of een sloot, rol eens door de modder, en kom hijgend en zwetend aan. Zorg er in elk geval voor dat je minstens een half uur te laat bent. Laat de sollicitatiecommissie zichzelf zitten op te vreten.
• Tip 3. Scheld iedereen binnen het bedrijf of de instelling uit. Ook de receptioniste. Weliswaar behoort zij tot de arbeidersklasse en ondergaat ze dagelijks de vernederingen van de patriarchale structuur, maar op dit moment dient ze voor jou een radertje in een vijandelijke oorlogsmachinerie te zijn. Het gaat hier om lijfsbehoud; er is geen tijd of gelegenheid voor nuancering. Zwart-wit denken houdt je nu overeind.
• Tip 4. Maak bij binnenkomst in de kamer van het sollicitatiegesprek een opmerking als: "Tering, wat een klote kankerhok hier", of "Jezus, wat een achterlijke en schijnheilige blaaskaken zijn jullie".
• Tip 5. Kijk de sollicitatiecommissie vol haat aan, met een blik die de commissieleden doet verstenen. Vertel ongeveer 38 keer hoe weinig, hoe gruwelijk weinig zin je hebt om aan een nieuwe toekomst te beginnen, hier niet en ergens anders ook niet. Roep: "No future!", want er is geen toekomst in het kapitalisme.
• Tip 6. Zorg dat je voortdurend aan het woord bent. Loot de commissie van de ene verbazing in de andere verbijstering vallen. Krijs: "Let's riot!", en voeg de daad bij het woord: gooi tafels om, pleur een emmer verf togen de muren, met een kleur naar keuze, pak de brandweerslang en spuit de commissieleden onder. Doe maar, verzin maar wat.
• Tip 7. Geloof in jezelf, geloof in je eigen creativiteit bij, het uitvoeren van verzetsdaden. Er bestaat nog zoiets als telepathie. Als jij denkt: de pleuris breekt uit, er komt revolutie, denken zij eerder: allemachtig, het proletariaat is in opstand gekomen. Niet de eerste indruk, maar de laatste indruk is in dit geval het belangrijkst! Werp dus, als je weer buiten bent, een of meerdere stenen door de ruiten van het bedrijf of kantoor.

(Fotografie: Meertje van het Zelfde, tekst: Jan Klaassen)

Schoolverlater, let op:

Zo krijg je die baan

Voor jou honderd anderen. Met die gedachte pakken duizenden Nederlandse schoolverlaters in de maand augustus de pen op jacht naar een leuke of goedbetaalde baan. Maar... hoe zorg je ervoor dat je wordt uitgenodigd? Wat moet je doen tijdens een sollicitatiegesprek? Dat is helemaal niet moeilijk. Let maar eens op: zo krijg je die baan.

"Schrijf een korte sollicitatiebrief met uitgebreid CV", zegt A. Aarts, hoofd personeelszaken van de commerciële afdeling van biergigant Heineken in Zoeterwoude. "Krijg je een uitnodiging voor een gesprek, verdiep je dan in het bedrijf. Vaak merk ik dat men links en rechts solliciteert. Tijdens een gesprek realiseert zo iemand zich pas echt waar hij zit. Ik wil iets over Heineken horen van een sollicitant en niet alleen dat men hier bier maakt. Ik verlang een goede motivatie".

Aarts zegt zich niet van de wijs te laten brengen door een minder positieve houding van een sollicitant. Iemand mag best een beetje onderuit gezakt zitten. "Daar kijk ik wel doorheen. Het gaat mij er om de juiste persoon aan te nemen. Wat anders wordt het als iemand echt slecht is gekleed Kijk, een gat in een spijkerbroek kan gewoon niet. Dat pakt negatief uit. Zoiets zou ik ook altijd direct zeggen."

Verkoopleider Kuiper van kledinggigant Zeeman in Alphen aan den Rijn vindt, eigenlijk vanzelfsprekend, dat zijn sollicitanten er goed moeten uitzien. "Iemand met een oude spijkerbroek en gympies heeft direct al een achterstand. Je wil nu eenmaal een representatieve baan in een winkel. Of het betere kleding dan van Zeeman moet zijn? Nee, hoor. Je hoeft natuurlijk ook niet te overdrijven".

"Ik hecht ook veel waarde aan enthousiasme", vervolgt Kuiper. "Het pleit voor een sollicitant als ze even in de winkel heeft gekeken en enthousiast is. Een meisje dat zegt: "het lijkt me echt leuk om hier te werken, het zijn leuke meiden onder elkaar", heeft meer kans."

A.W. Raats, hoofd personeelszaken van Ouwehand-vis in Katwijk, verlangt een goede voorbereiding op een sollicitatiegesprek. "Iemand moet wat over de achtergrond van ons bedrijf weten te melden. Verder vind ik dat je niet echt regels kan voorschrijven. Ik denk altijd maar, wees jezelf, speel geen toneel. En: doe je niet beter voor dan je bent. Een goede tip is ook dat een sollicitant moet zorgen zelf aan het woord ie komen. Stel wat vragen, vertel over je toekomstverwachtingen, wees eerlijk. Bij alles geldt natuurlijk dat je niet moet afdwalen".

"Dingen die je niet moet doen? Ik krijg regelmatig dikke sollicitatiebrieven met een scala aan bijlagen. Daar zit soms maar 80 cent aan postzegels op, terwijl er dan 2 gulden 40 op moet. Sommige collega's sturen zulke brieven ongefrankeerd terug. Maar ik wil iedereen een kans geven, hoewel dit natuurlijk geen goede binnenkomer is", vindt Aarts.

"Originele brieven lees ik trouwens altijd, terwijl ik uit standaardbrieven alleen de belangrijkste punten oppik. Soms krijg ik gekopieerde brieven waar de handtekening al op staat. Dat werkt ook niet bevorderlijk. Voor alles moet je geen dingen schrijven die je later tijdens het gesprek niet kan waarmaken. Zo schreef iemand eens dat hij veel referenties had. Ik vroeg daar naar. De sollicitant begon een beetje te hakkelen en werd stil. Het bleek dat hij niet eens wist wat dat woord betekent!"

Zeven gouden tips

• Tip 1. Koop voor het sollicitatiegesprek gebak, dan heb je direct af een goede bui. Bovendien kan het een troost zijn voor het geval het wat tegenvalt.
• Tip 2. Ga niet op de fiets naar het gesprek. Het kan regenen, je broek kan vies worden, en je komt zwetend aan. Neem dus de auto en als je die niet hebt, pak de bus of bestel een taxi. Zorg in elk geval dat je niet te vroeg bent, dan zit je je alleen maar op te vreten.
• Tip 3. Word vriendjes met de receptioniste. Die kondigt je dan op een frissere, leukere en vriendelijkere manier aan dan je concurrenten. Je komt al met een voorsprong binnen.
• Tip 4. Maak bij binnenkomst in de kamer van het sollicitatiegesprek een opmerking als: "goh, leuk bedrijf hier" of "jee, mooi schilderij is dat".
• Tip 5. Kijk het "sollicitatiecomité" recht in de ogen aan en vertel wel vier keer hoeveel zin je hebt om hier aan een nieuwe toekomst te beginnen.
• Tip 6. Zorg dat je niet steeds aan het woord bent. Die mensen hebben ook wel iets te vertellen, hoor.
• Tip 7. Geloof in jezelf bij de laatste handdruk. Er bestaat nog zoiets als telepathie. Als jij denkt: ik krijg die baan, denken zij eerder: jij krijgt inderdaad die baan. Niet de eerste, maar de laatste indruk is in dit geval het belangrijkst!

(Fotografie: Henk de Graaf)

Terug