De Peueraar 33, mei 1993
Auteur: Harry Westerink
Een kraak met smaak
Het was me het maandje wel, dames en heren. Wie had gedacht dat kraken een relikwie was geworden, een schimmige activiteit uit de prehistorie, enkel bekend gebleven door onlangs opgegraven fossielen en beenderen, die kwam in het weekend van 9, 10 en 11 april 1993 bedrogen uit. Kraken, weet je nog, oudje, dat deed je vroeger, toen de woningnood hoog was. Kraken, alles en snel een beetje, dat doe je nu, in een tijd met woestijnen vol leegstaande kantoren en het mes op de keel van de minimumlijders.
Alsof het elke dag gebeurde, alsof het een peulenschil was, kraakten in dat weekend zo'n 40 mensen een reusachtige kantoorflat midden in het speculatie-, prestige- en exploitatiegebied bij uitstek: het Leidse stationsgebied. Het was geen verkrot en verkommerd pandje dat werd gekraakt. Het was een leef-, woon- en doedroom van 12 verdiepingen, met ongeveer 150 kamers, een kolossale benedenruimte met ware zalen, en een fantastisch uitzicht over de hele binnenstad. De krakers hadden hun grote slag geslagen. Ze hadden klappen uitgedeeld, rake klappen, en geen lompe stompen. Geen schaduwgevecht met een luchtspiegeling, maar een lijf-aan-lijfstrijd voor een concrete utopie.
Pats! Dat kwam hard aan bij het Philips Pensioenfonds, de in zijn kruis getaste eigenaar van de flat. Pats! Dat voelde ook de directeur van het kraakwachtenbureau Adhoc, de bij de neus genomen handlanger van het kapitaal, die meende dat een paar etages met studentjes (275 gulden per maand per kamer, tel uit je winst!) voldoende zouden zijn om het kraken van de overige - leegstaande - verdiepingen tegen te gaan. Pats! Dat was een schop onder de kont van de leegstand die samenwoont met het spook van de woningnood en dat verzwijgt voor het veel te goedgelovige klootjesvolk. Pats! Dat betekende een streep door de hoge en nog steeds openstaande rekening van het city-vormingsproject "Leiden Centraal", het dikdoenerige visitekaartje van een omhoog gevallen provinciestad.
Hoe soepeltjes verliep de kraak! Door het gebouw hier en daar onzacht en enigszins onheus te bejegenen (tikje, duwtje, breekje) werd de deur geopend naar goede en goedkope woon- en werkruimte voor honderden mensen. Een paar uur ouwehoeren met de hulpofficier van Justitie, kletsen aan de borreltafel van de macht, en hup, het gebouw staat tot uw beschikking. Wilt u de champagne op uw kamer geserveerd krijgen? Hoe laat wilt u morgen gewekt worden? Wat dacht u van een volledig verzorgd ontbijtje met geroosterd brood en verse jus? Wij staan voor u klaar. Veel woongenot toegewenst verder. En het repressie-apparaat in de vorm van de hulpofficier en wat agenten schudde handjes en verliet opgewekt het gebouw. Dat hadden ze toch maar mooi geregeld voor die jongeren zonder dak boven hun hoofd.
Uit het niets waren de krakers gekomen. Uit het duister, uit de modder, uit onderaardse holen waren ze opgedoemd. En zie, nu lag het gebouw aan hun voeten. Ze namen intrek, ze verwonderden zich over de grootte en de leegte, ze ergerden zich over de centrale verwarming die overal in de flat voor nop stond te loeien, misschien al maanden of jaren. Ze lachten in hun vuistje, ze joelden, ze gilden het uit van dolle pret. Hun ideële daklozeninbraak, hun proletarische flatroof was gelukt. Het woonrecht had gezegevierd boven het eigendomsrecht.
De kraak kreeg een staartje. Een staartje? Een slurf! Uit die slurf trompetterden Adhoc en Philips Pensioenfonds. Ad Kippenhok en Philip met Pensioen waren boos en gingen rondstampen. De agressie van lakei en kasteelheer richtte zich op de krakers... jawel... natuurlijk... maar ook op gemeenteraadslid Rianne van Schreven (hoezo dan?), wethouder Hans de la Mar (en het is zo'n brave jongen...) en burgervader Cees Goekoop (tsja, hier klopt iets niet!). Als olifanten denderden Ad en Philip door de porseleinkast van de bourgeoisie. Ze eisten schorsing van deze 3 in kringen van het gemeentebestuur toch zo gerespecteerde personen. Schorsing, omdat ze zich te neutraal hadden opgesteld en/of zelfs hadden geholpen bij de kraak. Een brede grijns trok over de gezichten van krakers en sympathisanten. Kippenhok en Met Pensioen hadden zich in een wespennest gestoken. Ze hadden zich onmogelijk gemaakt door een belachelijke eis te stellen. Zo ridicuul dat de krakers, en velen met hen, in de slappe lach schoten. Voor een schorsingsverzoek van ex-Minervalid en VVD-er Goekoop zou je de halve stad willen kraken, niet waar? Goekoop verwijten dat hij collaboreert met of onvoldoende ageert tegen krakers: de grootste grap in het zonovergoten voorjaar van 1993.