De Peueraar 33, mei 1993
Auteur: de krakers van Centraal
Centraal Project
De onderstaande persverklaring ontvingen wij van de krakers van de flat aan het Stationsplein in Leiden.
Na de voorkraak in de nacht van vrijdag 9 op zaterdag 10 april 1993 hebben wij zondag 11 april 1993 met 40 mensen het flatgebouw Stationsplein 12 in Leiden gekraakt. Dit enorme pand van 12 verdiepingen staat bijna 4 jaar leeg nadat het door de Leidse universiteit in 1989 was verlaten. De huidige eigenaar, Philips Pensioenfonds, heeft het pand als beleggingsobject gekocht en heeft er geen concrete plannen mee, behalve het in de toekomst met veel winst te verkopen (als de nieuwe stationsplannen de grondprijzen doen stijgen).
Het pand heeft achterstallig onderhoud, zoals lekkage, en er zijn veel voorzieningen weggesloopt, waaronder cv-radiatoren, wasbakken, wc's, elektriciteit en deuren. Stationsplein 12 wordt sinds anderhalf jaar tegen kraken beschermd door een kraakwacht van antikraakbureau Ad Hoc. Dat gebeurt door er een klein groepje jonge mensen, in dit geval studenten, in te laten wonen. Zij beschikken over 3 van de 12 etages.
Centraal
Het pand ligt centraal, tegenover het station en is vooral erg groot. We hebben het dan ook "Centraal" genoemd. De feiten zijn als volgt: het ontbreken van voldoende activiteiten op economisch of sociaal gebied in de stationsomgeving (monocultuur van kantoren, waarvan er veel leegstaan), een tekort aan huisvesting voor jongeren en studenten in heel Leiden, weinig kleine of goedkope bedrijfsruimte voor starters/jongeren en een onveilig Stationsplein (wethouder Walenkamp: "Blackspot number one", Leidsch Dagblad d.d. 14 april 1993). In onze ogen kunnen wij met het pand "Centraal" een aanzet tot oplossing van deze problemen bieden. Wij willen met een groep jonge en gemotiveerde mensen de gemeente een mogelijkheid bieden om van de omgeving rondom het centraal station een levendige en gezellige plek te maken, waar gewerkt wordt, men zich kan ontspannen en hopelijk door intensief gebruik de veiligheid terugkeert.
Plannen
In feite heeft het antikraakbureau Ad Hoc een aanzet tot bewoning gegeven door het pand als tijdelijke woonruimte te gaan verhuren. Momenteel wordt er een vereniging van bewoners en gebruikers van het pand opgericht om een duidelijke organisatie- en overlegstructuur te vestigen. Wij streven ernaar om op korte termijn een legale structuur voor dit project op te zetten in overleg met de eigenaar van het pand, de gemeente Leiden en de huidige bewoners. Hiervoor zal rond 1 juni 1993 een definitief plan plus een organisatiestructuur voor het beheer van het pand gepresenteerd worden. De huidige plannen omvatten een zeefdrukkerij, werkplaatsen, oefenruimten, ateliers, een vegetarisch/veganistisch eetcafé, expositieruimte, feestruimte, kantoor- en vergaderruimten, een fotostudio en doka, en een alternatieve kinderopvang. Het infocafé is elke dag al open en de woonruimten worden momenteel ingericht. Er is nog ruimte beschikbaar voor ideële, niet-commerciële organisaties. Tot 1 juni kunnen organisaties zich hiervoor opgeven bij het dagelijkse infocafé.
De kraak
De kraak is in aanwezigheid van gemeenteraadslid Rianne van Schreven (GroenLinks) gebeurd en door de hulpofficier van Justitie goedgekeurd. De beheerder van het pand namens het antikraakbureau, Wibo Kortmann, is zondag 11 april met enkele potige vrienden met honden en honkbalknuppels gewelddadig binnengedrongen met het doel om het pand eigenhandig te ontruimen. De politie weigerde langs te komen en een agent in een langsrijdende surveillance-auto maakte de opmerking: "Ik hoop dat ze jullie te grazen nemen!" Wethouder Hans de la Mar en raadslid Rianne van Schreven waren wel snel ter plekke. Na onderhandelingen maakten we duidelijk dat het pand door alle bewoners en gebruikers in goede harmonie te delen is, waarop de knokploeg zich in een voormalige collegezaal (in gebruik als autospuiterij/werkplaats) terugtrok. 's Avonds bleek de politie wel bereid de oververhitte Kortmann op het politiebureau af te laten koelen en hem het gebruik van geweld af te raden. De opzet van de krakers om het pand te delen wordt door deze situatie bemoeilijkt. Ad Hoc heeft de studenten een zwijgplicht opgelegd om ons streven naar samenwerking te bemoeilijken.
ABA-vergadering
Dinsdag 13 april werd de kraak behandeld tijdens een vergadering van de raadscommissie ABA (Algemene Bestuurlijke Aangelegenheden), voorgezeten door burgemeester Goekoop en in aanwezigheid van raadsleden en wat politiebobo's. Aanleiding was een verzoek van de advocaat van het Philips Pensioenfonds aan de commissaris van de Koningin om burgemeester Goekoop, wethouder Hans de la Mar en raadslid Rianne van Schreven te schorsen, omdat het gemeentebestuur het pand niet liet ontruimen. Volgens het gemeentebestuur is de kraak echter volstrekt legaal omdat het pand officieel niet bewoond mag worden. De huurcontracten die Ad Hoc met de studenten afsloot, zijn niet rechtsgeldig. Aangezien een kantoorpand niet zomaar als woning verhuurd mag worden. Daar moet eerst het bestemmingsplan voor gewijzigd worden. Bovendien is het pand zo groot dat in geval van bewoning van enkele etages geen sprake is van huisvredebreuk, er zijn immers 2 trappenhuizen waarop de etages uitkomen, zodat er verscheidene woningen in het pand aanwezig zijn. Duidelijk van elkaar gescheiden en met meerdere opgangen. De politie verklaarde dat er geen strafbare feiten gepleegd zijn. Na het schorsingsverzoek hebben we de betrokkenen een "steunbetuiging" gestuurd.
Overleg
Donderdag 22 april hebben we de medebewoners van de eerste 3 etages op de koffie uitgenodigd voor een gesprek om vooroordelen weg te nemen, te laten zien dat we serieuze plannen hebben en met hen samen willen werken en wonen. Helaas kwam er niemand van hen opdagen. Ondanks alle tegenwerking zijn we hard bezig het pand nuttig, mooi en bewoonbaar te maken, om er voor langere tijd te wonen en te werken.