De Peueraar 34, juni 1993
Auteur: Eric Krebbers
Alle dieren Vrij!
"Vergeleken met zo'n 10 jaar geleden is er binnen de radicaal-linkse beweging een hoop veranderd. Een van die veranderingen is dat een groeiende groep mensen zich niet meer alleen druk maakt over de uitbuiting van mensen, maar dat ook de bevrijding van andere diersoorten nagestreefd wordt." Zo begint de achterflap van dit boekje. Op 140 bladzijden worden 26 mensen aan het woord gelaten over veganisme, huisdieren, biologisch eten, anarchisme, dierenstrijd, geweld en geweldloosheid. Meestal in de vorm van interviews.
Wat voor interviews zijn dat? Een paar citaten: "Rond 1980 ben ik in de kraakbeweging gerold, waardoor ik een evolutie heb meegemaakt. Je gaat nadenken over het ene en dan weer over het volgende, enzovoorts. Ook over het milieu, over wat je eet. Het gaat natuurlijk veel verder. Kleren. En jachtverstoren heeft er voor mij ook mee te maken. Gewoon de strijd voor rechten van dieren."
"Met het Anti-Diergebruik Komitee (ADK) heb ik nu ongeveer 3 jaar acties gevoerd. In het begin waren dat hele leuke en goede acties. Nu is dat wat minder geworden. Op een gegeven moment waren er allerlei kleine clubjes. NBBV (Nederlandse Bond ter Bestrijding van Vivisectie), Lekker Dier en al die anderen hielden zich bezig met vivisectie of met bio-industrie of met vlees. Een aantal mensen vond dat het niet alleen daarom ging; ze vonden dat de hele mentaliteit ten opzichte van dieren niet deugt. Ten opzichte van een heleboel dingen trouwens, het hangt allemaal samen, maar in dit geval dieren. Als je tegen vlees eten bent moet je automatisch ook tegen dierproeven zijn, dat kan niet anders. Vanuit dat idee is het ADK opgezet. In het begin hebben we vooral actie gevoerd tegen dingen als vlees en bont. Later begonnen we met acties tegen circussen. We waren de eerste club in Nederland die dat deed en we moesten heel veel informatie zoeken. Door de acties hebben we een redelijke discussie over circussen op gang gebracht. Later ook over dierentuinen; iedereen weet iets over die vrouw die een maand lang in een kooi voor Artis zat. Het leuke van een kooi-actie is dat ze supergeweldloos is en het heeft ontzettend veel effect."
"In principe ben ik tegen het fokken van huisdieren natuurlijk. Maar je hebt katten die uit een asiel komen die bij mensen thuis een beter leven hebben. Maar ikzelf zou nooit een huisdier willen nemen. Dat is zo'n enorme afhankelijkheidspositie. Je moet het beest steeds voeren. Dat vind ik maar niets."
"Als je een kat hebt, dan hebben de mensen ook snel de neiging om te gaan aaien, liefkozen enzo. Ik ook. Maar andere mensen aaien daar rust nog steeds een taboe op."
De vorm van een reeks interviews wordt steeds vaker gekozen. Atalanta gaf al eerder een boekje uit met interviews over vrouwen uit de tweede feministische golf, en in De Peueraar stond onlangs een serie interviews met mannen over mannenstrijd. Waarom deze vorm? Ik denk dat het iets met inventariseren te maken heeft. Hoe denken mensen erover, hoe moet het verder? Het is volgens mij ook een teken van individualisme. Het is slechts mogelijk een beeld te krijgen van de situatie aan het front door mensen apart te interviewen. Veel organisaties zijn er niet. Het is de vorm van een beginstadium (hoop ik). Helaas hebben de vragen die aan de veganisten gesteld worden niet altijd even veel betrekking op organiseren. Veel verder dan mensen bewust maken komen de meesten niet. Niet dat dat niet belangrijk is, maar er moet toch meer mogelijk zijn dan een berg veganistische individuen. Ik had graag de vraag gesteld gezien: hoe zorg je dat je effectief ingrijpt in de bio-industrie, in de dierproevenwereld? Zoals op alle gebieden is bewust consumeren volgens mij nooit voldoende om een wezenlijke verandering te bewerkstelligen.
Als eerste kennismaking met het veganisme of als ideeën-uitwisseling onderling over hoe te leven in een dieronvriendelijke wereld is het boek wel heel geslaagd. Als veganist herkende ik zeer veel situaties waarin andere mensen terecht komen. Ik vond het ook heel interessant om te zien wat het was dat mensen aan het denken zette om hun leven te veranderen. Uit de verhalen kan ik opmaken dat veel mensen vooral door voorbeelden op het goede spoor gezet worden. En ja, ik kon mezelf eerst ook niet als veganist voorstellen. Zo'n gedoe, te veel moeite, heel je leven in het teken van je eten. Voorbeelden in mijn omgeving lieten zien dat dat sterk overtrokken was.
Ook is het voor veganisten leuk om er door het lezen van dit boek aan herinnerd te worden dat je ooit ook geen veganist was. Dat heb ik althans af en toe hard nodig als de verbittering dreigt de overhand te krijgen over de bewuste en moedwillig toegebrachte hoeveelheid dierenleed. Mijn woede, mijn vijandbeeld wordt dan sterk gerelativeerd, want was ik dan zo'n boeman toen ik nog dieren gebruikte voor mijn plezier? Ook nu denk ik van niet, als niet-veganist heb ik toen immers besloten veganist te worden...
Naast de interviews vind je in dit boekje ook nog een reeks wetenwaardigheden en ideeën over veganisme, en zelfs een artikeltje over de sociale ecologie. Meer vertel ik er niet over, lees het boekje zelf maar zou ik zeggen. Een mooi boek, dat wat mij betreft het beste gebruikt kan worden om te geven aan mensen die op het punt staan veganist te worden maar nog een klein duwtje in de rug nodig hebben.
Alle dieren Vrij!, P'tje Lanser en Rymke Wiersma. Uitgeverij: Atalanta, ƒ 15,00.