De Peueraar 38, oktober 1993
Auteur: Harry Westerink en Gerrit de Wit
De politie, de Binnenlands Veiligheidsdienst, de Mobiele Eenheid en de staat. Wat hebben zij met elkaar te maken? Vanaf nu zullen we in de Peueraar meer aandacht besteden aan repressie door de staat. Een inleiding.
Door de eeuwen heen zijn er grote verschillen ontstaan in macht, inkomen, kennis en bezit van productiemiddelen. Hierdoor is er een (grove) tweedeling in de maatschappij tot stand gekomen. De ene groep is de bezittende klasse. Deze omvat ongeveer 5 % van de bevolking die 80 % van alle middelen in zijn bezit heeft. Dit is de groep die politiek gezien de touwtjes in handen heeft. De andere groep bestaat uit de niet-bezittende klasse. Het gaat om diegenen die geen of weinig middelen tot hun beschikking hebben en die politiek gezien weinig of niets in te brengen hebben. Die tweedeling is geen deling die spontaan of voor de grap tot stand kwam. Integendeel. De bezittende klasse heeft haar positie moeten bevechten over de ruggen van de minder machtigen heen. Dit ging niet altijd zonder slag of stoot. Vele oorlogen hebben de machthebbers moeten voeren om de eigen positie in stand te houden en om deze te versterken. Repressie werd door de machthebbers dus niet geschuwd.
De staat als speeltje van de rijken
Een middel van de bezittende klasse om de eigen positie te consolideren was de oprichting van een staatsapparaat. Die oprichting geschiedde niet van de een op de andere dag; het was een geleidelijk proces. Dit staatsapparaat moest de rest van de bevolking het idee geven dat ook hun belangen behartigd werden. Zij moest de onvrede onder de bevolking kanaliseren, opdat die onvrede niet tot uitbarsting kwam en zich tegen de bezittende klasse zou keren. Het staatsapparaat werd dan ook als onafhankelijke organisatie gepresenteerd. Een organisatie dus die zowel de belangen van de sterkeren als de zwakkeren zou behartigen. Hoewel vele mensen het staatsapparaat als onafhankelijke organisatie bezien, is dit natuurlijk nonsens. Het staatsapparaat wordt beheerd door de bezittende klasse, die zijn eigen stromannen (het zijn meestal mannen en dit is niet toevallig) in het parlement en op de andere invloedrijke posities heeft neergezet. Tussen de stromannen onderling bestaan er wel verschillen in denkwijzen, maar deze vallen wel binnen de kaders die door de machtigen zijn geschapen. Dit blijkt wel uit het feit dat er sinds het bestaan van het staatsapparaat geen wezenlijke verandering heeft plaatsgevonden in de verschillen tussen macht, inkomen, kennis en bezit van productiemiddelen.
De oprichting van de staat was dus een belangrijke stap van de bezittende klasse om de verschillen tussen de bezittende en de niet bezittende klasse te handhaven en om de status quo in stand te houden.
De toename van repressie
De staat als middel om de grote verschillen tussen klassen te handhaven was niet genoeg. Er bleven (groepen) mensen opstaan die kritiek hadden op het beleid van de heersenden. Dit bleek met name tijdens de industriële revolutie in de negentiende eeuw. In deze tijd werd het werk verplaatst naar fabrieken waar arbeiders onder slechte arbeidsomstandigheden en tegen lage lonen moesten werken. Hierbij waren de werktijden erg lang; zestien uur per dag werken was geen uitzondering. Als gevolg van de slechte leef- en werkomstandigheden ontstond er een groei van sociale arbeidersorganisaties, waardoor de heersende klasse de dreiging van revolutionaire ontwikkelingen zag toenemen. Het gewelds- en repressieapparaat van de staat, dat zich tot dan toe vooral op de buitenlandse 'vijand' had gericht, begon zich ook meer op de binnenlandse 'vijand' toe te leggen. De versterking van het repressief vermogen in deze tijd kreeg het duidelijkst beslag in de marechaussee. Tussen 1889 en 1895 werd de mankracht van dit militaire korps verdubbeld.
In 1918 kwam de uitbreiding van het geweldsapparaat van de staat in een plotselinge versnelling na algemene en heftige onlusten, onder meer in verband met een aanhoudend gebrekkige voedseldistributie na de eerste wereldoorlog, rijen werklozen, een slechte economische situatie en hiermee samenhangend een revolutionaire stemming. In reactie daarop wist het staatsapparaat de sociale arbeidersbeweging voor een groot deel onder controle te krijgen door haar parlementair in te kapselen. Dit proces is na de Tweede Wereldoorlog grotendeels voltooid.
Na 1945 nam het repressieapparaat van de staat sterk toe met de verwijzing naar het 'rode gevaar'. De sterke uitbreiding en intensivering van het staatsapparaat in de twintigste eeuw heeft diepe wonden achtergelaten. Vele doden en gewonden zijn gevallen in de strijd van sociale bewegingen en mensen tegen de staat. Hierbij kon de staat zich altijd beroepen op het monopolie op geweld; zij was de enige die geweld mocht gebruiken en zich daartoe mocht bewapenen. Opnieuw speelt hierbij een rol dat de staat zich steeds heeft weten te profileren als onafhankelijke organisatie.
Staatsrepressie vindt heden ten dage nog steeds plaats. Het is veelal gericht tegen diegenen die de machtsverhoudingen bekritiseren, zoals actievoerders, binnenschippers, feministes, krakers, illegalen, jongeren, et cetera. De staat probeert deze kritische geluiden in de kiem te smoren. Hiertoe probeert zij deze groepen te criminaliseren en uit het maatschappelijk proces te stoten. Dit probeert de staat door ofwel niet naar deze groepen te luisteren (en hen hiermee ontkennen) of door hen gewoon keihard te onderdrukken. Om dit laatste te doen gelden heeft de staat verschillende repressiemiddelen tot haar beschikking. Deze zullen we nu op een rijtje zetten, zonder daar compleet in te kunnen zijn.
De staatspolitie
De staat kan zich beroepen op een gevarieerd scala aan troepen, verkenners, afluistervinken, gevechtswapens, infiltranten, et cetera om de bevolking te beheersen.
Waar vroeger de bevolking meer haar eigen problemen oploste, heeft de staat nu als werktuig de staatspolitie. De politie is over geheel Nederland verspreid. Deze in het blauw gestoken rambo's en rambo-innen kom je elke dag wel tegen. De ene keer als je gewoon op straat loopt, de andere keer als je actie voert. Soms herken je de lange hand van de staat niet. Dan zijn ze in burger. Dat vergemakkelijkt voor hen de taak om het volk stilletjes te bespieden. Kort geleden was er nog heel wat te doen rond de politie-internaten. In deze internaten worden de politie-agenten opgeleid tot racisten en seksisten. Juist daarom trekken de internaten ook racisten en seksisten aan. Allochtone agenten worden in deze opleidingsinstituten veelvuldig gediscrimineerd door 'hun collega's, en vrouwelijke agentes worden seksueel geïntimideerd, aangerand en zelfs verkracht. Dat de politie racistisch en seksistisch is blijkt wel uit onderzoeken die aantonen dat allochtonen veel eerder opgepakt en veroordeeld worden en dat de politie veel vrouwen niet serieus neemt als zij een aanklacht in willen dienen als ze mishandeld, verkracht of aangerand zijn.
De politie is toegerust met wapenstok en vuurwapen. Deze zijn bedoeld om lijfstraffen uit te delen aan diegenen die hun rechten opeisen. Deze lijfstrafwapens mogen volgens de wet alleen in bepaalde gevallen gebruikt worden. De praktijk wijst uit dat de politie hier niet zo secuur mee omgaat. Bij het minste of geringste worden de knuppels uit het vet gehaald en slaat ze erop los. Hierbij trekt ze zich ook weinig aan van de bepaling dat ze alleen op de rug, schouders en benen mag slaan. Bebloede gezichten zijn geen uitzondering als de politie in actie is geweest.
Naast de stok beschikt de politie ook over de hond. De hond wordt ingezet als de horde 'wilde' actievoerders taaier blijkt te zijn dan ze dacht. Bij acties is het voor de politie de gewoonte om met een 'prooi' thuis te komen. Mensen worden hiertoe hardhandig gearresteerd, waarbij het zo nu en dan voorkomt dat de arrestant in de arrestantenbus gemolesteerd wordt. Een aanklacht indienen helpt hierbij niet. Jij bent maar een burger. Mocht een mens zichtbare schade hebben opgelopen na een politie-optreden, dan was dit een incident of een ongelukje. Een sprekend voorbeeld hiervan is de man die bij de laatste kraak van een pand aan de Haarlemmerstraat in elkaar werd geslagen door de politie. Volgens de politie zou de man wonden aan zijn gezicht en rug hebben opgelopen op het moment dat de politie een raampje intrapte om in het pand te komen. In Leiden gebruikte de politie ook veel geweld bij de lawaaidemonstratie tegen staatssecretaris van Justitie Kosto en bij de blokkade van McDonald's.
De politie zal binnenkort meer mogelijkheden krijgen bij de uitvoering van het werk, als de algemene identificatieplicht ingevoerd wordt. Mensen met een andere huidskleur of met een 'links uiterlijk' zullen hier zeker de gevolgen van ondervinden.
De Mobiele Eenheid (ME)
Naast de politie kan de staat ook beschikken over de ME. De ME is een onderdeel van de politie dat ingezet wordt als de bestaande machtsverhoudingen te grof worden aangevallen. Naast de wapenstok, vuurwapen en hond, beschikt de ME over waterkanonnen, jeeps en een soort speciale ijshockey-outfit waarbij het gehele lichaam (inklusief hoofd) gepantserd wordt. Een onderdeel van de ME wordt gevormd door de BRATRA-troepen. Dit zijn de BRAak- en TRAangastroepen die ingezet worden als de politie en de 'normale' ME de repressie niet meer aankunnen. Deze groep is in het verleden ingezet bij bijvoorbeeld de kroningsrellen in 1980 en bij verscheidene ontruimingen van kraakpanden. Met gebruik van traangas probeert deze eenheid geregeld de situatie weer onder controle te krijgen. Dat traangas kan leiden tot bijvoorbeeld oogontstekingen, verlammingen en in hoge doses tot de dood, moet de bevolking maar op de koop toe nemen. Een saillant 'detail' hierbij is dat het nu gebruikte CS-traangas ook in hogere doses in de oorlog tegen Vietnam werd gebruikt waarbij duizenden doden en zwaargewonden aan de kant van de Vietnamezen vielen.
De laatste keer dat in Leiden de ME werd ingezet was bij de ontruiming van een kraakpand aan de Lange Brug dit jaar.
Het leger en de marechaussee
De Nederlandse staat beschikt over een eigen leger dat ingezet kan worden om andere volken te onderdrukken. In Indonesië deze eeuw, toen het volk aldaar onder het Nederlandse koloniale bewind uit wilde, gebeurde dat voor het laatst op grote schaal. Honderdduizenden doden en gewonden kon de Nederlandse staat op zijn bankrekeningboekje bij schrijven.
Het leger is niet alleen tegen buitenlandse 'vijanden' ingezet. Arbeidersbewegingen in het begin van deze eeuw werden ook geconfronteerd met deze arm van de staat. Tientallen doden zijn in deze tijd gevallen tengevolge van legeroptreden. Het leger kan dus in tijden van 'nood' voor de staat ook ingezet worden tegen de bevolking die kritiek heeft op de staat. Grote politieke veranderingen zullen op deze manier tegengehouden kunnen worden.
De marechaussee is een soort militaire politie die als hulpje van de politie en ME ook ingezet kan worden tegen de bevolking. Bij de ontruiming van kraakpanden en tegen Molukkers is de marechaussee al eens actief geweest. Tot haar uitrusting behoren pantservoertuigen.
Het leger heeft een eigen inlichtingendienst, de Militaire Inlichtingen Dienst (MID). Deze dienst houdt zich onder andere bezig met het 'screenen' van mensen die in het leger willen werken. Mocht je je in het verleden bezig hebben gehouden met activiteiten waar de staat geen prijs op stelt, dan kun je het wel vergeten om aan de bak te komen; iets waarover je niet hoeft te treuren.
Naast het leger en de marechaussee bestaat ook nog de Natres. Deze term staat voor de Nationale Reserve. Deze dienst valt onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken, en omvat ongeveer 5000 fanatieke ex-militairen die binnen 24 uur gemobiliseerd kunnen worden. Ze hebben hun Uzi's (lichtgewicht mitrailleur) gewoon thuis liggen. De Natres is bedoeld voor objectbeveiliging ten tijde van oorlog, maar wordt bij de trainingen ook voorbereid op bestrijding van de binnenlandse 'vijand'.
Gladio/Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD)
In 1990 werd in Europa en Nederland bekend dat er vanaf 1953 een ultra-rechtse militaire organisatie Gladio bestond. Gladio was in 1953 door de Europese NAVO-landen met behulp van de CIA opgericht. Gladio moest, in het geval dat Europa door de Russen bezet zou worden, sabotage-acties uitvoeren en informatie doorspelen naar de regering in ballingschap. Gladio was bij uitstek een anti-communistische organisatie. Gladio richtte zich ook op de binnenlandse 'vijand'. In Italië heeft ze aanslagen gepleegd tegen linkse mensen. Ook zat Gladio achter de bomaanslag op een station in Bologna waarvoor anarchisten veroordeeld werden. Op deze manier probeerde Gladio een sfeer te creëren waarin linkse mensen door de staat harder aangepakt zouden worden. Achter de Bende van Nijvel in België, die ook aanslagen pleegde, zat de Belgische Gladio. Van bepaalde Gladio-organisaties in Europa is bekend dat zij een zwarte lijst hadden. Hierop stonden linkse mensen die in het geval van een oorlog met de communisten gearresteerd of geëxecuteerd moesten worden. In Nederland bestonden deze dodenlijsten ook. In Dordrecht zouden bij een Russichse invasie 130 linkse Dordrechtenaren gearresteerd of geëxecuteerd moeten worden door de Nederlandse Gladio.
De Nederlandse tak van de Gladio heette "Operatie en Inlichtingen" (O&I). O&I werd door de Nederlandse staat gefinancierd. De staf bestond uit 80 mensen. O&I had verder de beschikking over honderden fascistische (oud-) militairen die in geval van nood ingezet konden worden. Over heel Nederland waren er ook geheime wapenopslagplaatsen, waarvan O&I gebruik kon maken. Nadat de Gladio-beerput open was getrokken, is O&I na hevig gedraaikont van de staat toch ontmanteld. De kans dat er op dit moment een soortgelijke organisatie in Nederland actief is of dat O&I onder een andere noemer door is gegaan, lijkt ons echter reëel.
De BVD is een inlichtingendienst van de staat die zich onder andere bezig houdt met het inwinnen en bijhouden van informatie van groepen en mensen die zich met activiteiten bezig houden die de staatsbelangen zouden kunnen schenden. De BVD houdt veelal (radicaal-) linkse groeperingen in het oog. Dit laatste kun je letterlijk opvatten, aangezien de BVD regelmatig mensen achtervolgt, schaduwt. Hiernaast staat de BVD bekend om zijn afluisterpraktijken. Een andere manier waarop de BVD informatie probeert in te winnen is het infiltreren in groeperingen. Hiervoor hoef je als groepering niet eens zo radicaal te zijn. In de gematigde delen van de vredesbeweging liepen namelijk ook infiltranten rond. De BVD heeft in de laatste decennia al van honderdduizenden mensen en groeperingen een dossier aangelegd.
Een lokale tak van de BVD is de Plaatselijke Inlichtingen Dienst, de PID, die ook in Leiden is gestationeerd. Naar verluidt zou deze Leidse inlichtingendienst uit vier mensen bestaan die mogelijkerwijs hun inlichtingenpraktijken combineren met werk voor de vreemdelingendienst. Het is ook bekend dat de laatste jaren verscheidene mensen uit de 'scene' in Leiden benaderd zijn door de PID met de vraag of ze inlichtingen wilden verschaffen over bepaalde (radicaal-) linkse organisaties.
Het Openbaar Ministerie (OM)
Het OM is een onderdeel van het Ministerie van Justitie dat zich bezig houdt met de berechting van diegenen die de wet hebben overtreden. Ook mensen die gearresteerd zijn vanwege hun aandeel in demonstraties of andere kritische praktijken worden door dit OM vervolgd. Kortgeleden werden verscheidene mensen veroordeeld vanwege hun vermeende aandeel in de rellen tijdens de jongerenstaking in Den Haag. Dat de politie en ME de agressie uitlokte werd natuurlijk niet in de berechting meegenomen.
Naar aanleiding van een demonstratie in Leiden heeft een jongen nog een maand vastgezeten, omdat hij verdacht werd van het gooien van een verfzakje naar het hoofd van Kosto. Dat het de verantwoording is van Kosto dat vele vluchtelingen het land uit geschopt worden die in eigen land vermoord kunnen worden, of dat het Kosto's verantwoordelijkheid is dat een Zaïrese asielzoekster dood ging door nalatigheid van de staat, of dat het zijn verantwoordelijkheid is dat een asielzoeker blijvend verlamd is omdat zijn mond werd afgeplakt tijdens uitzetting, wordt niet in de rechtspraak meegenomen. Wel werd de jongen veroordeeld om hem duidelijk te maken dat hij zich niet meer tegen onderdrukkers mag verzetten. Een ander woord dan politiek gevangene kunnen we ons hierbij niet voorstellen.
Elk Ministerie in Nederland heeft trouwens, net zoals bij het leger, een eigen inlichtingendienst die er voor zorgt dat 'staatsgevaarlijken' en andersdenkenden uit het staatsapparaat geweerd worden. Tsja, de neuzen moeten bij de staat wel allemaal dezelfde kant op gericht blijven.
De Sociale Diensten en legitimatie
De Sociale Dienst is een staatsorgaan dat ervoor dient te zorgen dat 'werklozen' weer loonslaaf worden, opdat, zwart-wit gesteld, de bezittende klasse zich aan hen kan verrijken. Het overgrote deel van vrijwilligerswerk of actiewerk wordt door de Sociale Dienst niet als werk gezien. Meestal neemt de Sociale Dienst dus alleen genoegen met betaald werk. Hiermee is zij degene die bepaalt wat goed voor de bevolking is en wat niet. De bevolking zou via deze gedachte te stom zijn om zelf te bepalen wat nuttig is en wat niet.
Om een 'werkloze' aan het werk te krijgen, wordt bij tijd en wijle door de Sociale Dienst grof geschut ingezet. Er wordt gemanipuleerd, gedreigd met strafkortingen op de uitkering en deze worden ook gegeven. Om onder deze terreur uit te komen, moet je bijna op je knieën als 'werkloze', moet je slijmen en bedriegen om er maar voor te zorgen dat je niet in één of ander rotbaantje wordt gestopt.
Ondanks dat de staat geregeld loopt te zeiken over de hoeveelheid en hoogten van de uitkeringen, heeft ze zelf ook baat bij het creëren van een zogenaamd bestaansminimum, waarbij mensen net niet overlijden. Op deze manier zorgt de staat er namelijk voor dat de ('werkloze') bevolking zich niet al te snel tegen de staat gaat keren. De grote machts- en inkomensverschillen worden toegedekt en de niet-bezittende klasse wordt zoet gehouden met een koekje van de overheid. Het draait bij de staat dus niet alleen om barmhartigheid, maar ook om eigenbelang.
De Sociale Dienst, en de staat in z'n totaliteit, wil ook altijd dolgraag alles van de bevolking weten. Hierbij moeten de mensen zich geregeld legitimeren door middel van paspoorten, bankpassen, rijbewijzen, credit-cards, sofi-nummers, et cetera. Deze gegevens en algemenere gegevens worden in dossiers en computers bijgehouden. Voor de staat is het op deze manier makkelijker om de mens in de gaten te houden, te controleren en te onderdrukken. De staat probeert zo bijvoorbeeld 'illegalen' uit te sluiten van sociale voorzieningen. Onder andere in Leiden wordt dit uitsluitingssysteem geperfectioneerd door de invoering van het Vreemdelingen Administratie Systeem (VAS) waarbij het voor de staat makkelijker wordt om 'illegalen' uit te sluiten van de sociale voorzieningen en om ze het land uit te drijven.
Nieuwe repressiefenomenen
De laatste jaren zie je steeds meer dat particulieren met veel geld en macht hun eigen privé-legertjes opzetten. Hierbij kun je denken aan winkelbeveiligingsdiensten, camera's, burgerwachten, et cetera. Deze particuliere initiatieven worden door de staat gecontroleerd. Constant word je in de gaten gehouden, bekeken. Het wordt voor de bevolking ook steeds moeilijker om onderscheid te maken tussen staats- en particuliere initiatieven, hoewel beide hetzelfde doel hebben, namelijk het in stand houden van de bestaande machtsverhoudingen.
Strategie van de legitimering
Wie de macht heeft, kan er niet aan ontkomen deze voortdurend te bewijzen. In zijn simpelste vorm is dit wat ten grondslag ligt aan elke ontplooiing van het staatsgeweld. Het gebruik van geweld is evenwel ook voor de staat aan beperkingen onderhevig, niet zozeer technisch als wel politiek. Het geweld moet aanvaardbaar gemaakt kunnen worden naar grote delen van de bevolking toe. Dat betekent dat de repressie althans in schijn in verhouding moet staan tot het beoogde doel. Daartoe dient de weg geplaveid te worden, om het legitimeringsproces te vergemakkelijken. De staat hanteert in haar gezagsrol uitgebalanceerde strategieën.
In de strategie van de legitimering komt het vooral aan op verdraaiing van de feiten, vervalsing van de werkelijkheid, aantasting van het beeld van de tegenstander. Als de staat erin slaagt een groepering of beweging van haar politieke impact te ontdoen, is de kracht ervan geneutraliseerd. Op dat punt aangeland is het (gegeven de enorme (economische) beperkingen van de persvrijheid: de overgrote meerderheid van bij de bevolking populaire media is in handen van de heersende elite) nog maar een handomdraai en de tegenstander is naar de zelfkant van de samenleving verwezen.
Het wordt al gauw duidelijk waar de zorg van de betrokken gezagsdragers op gericht is. Daar zien we de ontkenning van de politieke relevantie van de problematiek, tegelijk het criminaliseren, het individualiseren en het marginaliseren van het verzet. De conflicten worden niet aangestipt, gebagatelliseerd en van hun politieke betekenis ontdaan. Sleutelbegrippen als woningnood, fascisme, racisme, seksisme, kapitalisme kunnen in de verklaringen van gezagsdragers (bijvoorbeeld de politie) niet worden opgenomen. Zoveel temeer spreken deze over relschoppers, dieven, profiteurs, raddraaiers, autonomen, terroristen, stenengooiers en anarchisten. Dit soort statements worden er in talloze varianten en wisselende vorm met een gewenningseffect ingebracht. Ze zijn bedoeld om de aanhang van bewegingen te intimideren, maar vooral om solidariteit uit brede lagen van de bevolking tegen te gaan. Krakers, anti-fascisten, illegalen, binnenvaartschippers, et cetera, dienen in het scenario van de staat stelselmatig van de rest van de bevolking geïsoleerd te worden. Ze moeten het stigma van onfatsoenlijk, onredelijk, oneerlijk krijgen opgelegd. Slaagt die opzet, dan zal een ieder die graag bij de fatsoenlijken, redelijken, eerlijken wil horen zijn of haar afstand van de 'staatsgevaarlijken' tot uitdrukking brengen. Staatsrepressie verwordt op deze manier ook tot sociale repressie.
Heeft een dergelijke isolering zich eenmaal voltrokken, dan is de uitoefening van concrete macht, het gebruik van staatsgeweld tegen leden van zo'n groep nauwelijks nog een echt riskante onderneming, uit oogpunt van rechtvaardiging althans.
Tot slot. We zullen vaker over repressie schrijven, waarbij we ook dieper op specifieke onderwerpen in willen gaan. Dit hangt ook af van hetgeen jullie lezers bij ons aandragen. Heb je zelf ervaring met vormen van repressie in Leiden, laat het ons dan even weten. De informatie zal natuurlijk vertrouwelijk behandeld worden.
Leg de repressie bloot. Laat andere mensen weten wat er gebeurt.
Geregeerd worden is bij elke handeling, bij elke transactie, bij elke beweging opgemerkt, geregistreerd, geteld, geprijsd, gezegeld worden.
Opgemeten, aangeslagen, tot bijdrage verplicht, gepatenteerd, gemachtigd, aanbevolen, flink aangepakt, gehinderd, hervormd, opgevoed, verbeterd worden.
Het is onder het voorwendsel van openbaar nut en uit naam van het algemeen belang afgericht, afgeperst, uitgebuit, toegeëigend, uitgeknepen, beetgenomen, bestolen worden.
En bij de geringste weerstand, bij de eerste klacht gestraft, beboet, door het slijk gehaald, gesard, achter de vodden gezeten, afgerost, ontwapend, gekneveld, gevangen gezet, berecht, gefusilleerd, gemitrailleerd, veroordeeld, gedeporteerd, geofferd, verkocht, verraden, uitgespeeld, gejonast, beledigd worden.
Geregeerd worden, dat is onteerd worden!
(Tekst naar Pierre Joseph Proudhon, 1848)