De Peueraar 41, januari 1994
Auteur: Ellen de Waard
Hoe subtiel seksueel geweld en seksisme kunnen werken werd prachtig beschreven door Vera Schoots, een van de vertrouwensvrouwen bij de universiteit die klachten over ongewenst gedrag (waaronder seksuele intimidatie) behandelt. Het onderstaande stuk is letterlijk overgenomen uit De Mare, het gratis blad van de universiteit, van 25 november. We wilden jullie dit niet ontzeggen!
"Tot onze verrassing komen veel problemen en klachten voort uit verbroken relaties tussen medewerkers op een bepaalde afdeling. De vrouw heeft in zo'n situatie meestal hiërarchisch een lagere functie en komt door deze ongelijke machtsverhouding in een zeer ingewikkelde situatie terecht. De omslag van een aanvankelijke gewenste naar een niet-gewenste relatie veroorzaakt dan een ongewenst gedrag.
Zo worden bijvoorbeeld in functioneringsgesprekken en verslagen van die gesprekken onredelijke kritieken geuit. Dit wordt door de vrouw in kwestie als zeer oneigenlijk ervaren, aangezien nu het ongewenste gedrag van de man als een functioneringsprobleem van de vrouw wordt gepresenteerd. Het probleem wordt zodoende eenzijdig bij de vrouw neergelegd, waardoor de rol van de man en het niet kunnen accepteren van een verbroken relatie verdwijnen.
Het spreekt voor zich dat de bewijsvoering moeilijk hard te maken is, maar deze manier van handelen moet toch aan de kaak gesteld worden.
De tweede categorie zijn klachten van vrouwelijke aio's (assistent in opleiding, redactie) over seksuele intimidatie van promotors. Schoots betitelt de positie van aio's als die van 'tussen tafellaken en servet'. Bovendien staan zij in een ongelijke machtsverhouding tot hun promotor. De aio gaat zich verward en onbehaaglijk voelen als het gedrag van de promotor onduidelijk is. Meestal is er sprake van een vermenging van privé en werk die bijvoorbeeld tot uiting komt in het elders nog eens doornemen van de onderzoeksresultaten, uitnodigingen voor bijvoorbeeld zeiltochten, concertbezoeken, etentjes, of zielige thuisfrontverhalen in combinatie met het overdreven benadrukken van de kwaliteiten van de aio. Door het instellen van een tweede begeleider zou dit soort situaties voor vrouwelijke aio's voorkomen kunnen worden.
Ook op het terrein van ongewenst gedrag zijn de technologische ontwikkelingen niet ongemerkt voorbijgegaan. Als derde categorie wordt computerwangedrag genoemd. Er komen klachten binnen over anoniem verzonden 'electronic mail' met grove seksistische teksten. Zelfs is het voorgekomen dat in documenten werd ingebroken, waarin seksueel getinte veranderingen in de tekst van een document aangebracht werden.
Tot slot komt het nogal eens voor dat wat oudere, alleenstaande vrouwen in een solistische functie zoals die van secretaresse van een hoogleraar, met moeilijkheden geconfronteerd worden. Hun dienstbaarheid naar de hoogleraar kan soms in de loop der jaren zo hoog gegroeid zijn, dat de hoogleraar de secretaresse functioneel als 'persoonlijk bezit' beschouwt en ook buiten kantoortijd denkt over haar tijd te kunnen beschikken. In het geval dat de vrouw door een verandering op privé-gebied deze dienstbaarheid terug wil draaien, ontstaan de problemen. De persoonlijke aandacht van de hoogleraar slaat om in boosheid en verwijten. Deze gedragsverandering is verwarrend aangezien het probleem door haar als een gebrek aan tijd gezien wordt en door de hoogleraar als een verkeerde invulling van de functie."