De Peueraar 45, mei 1994
Auteur: Harry Westerink
Dinsdag 26 april organiseerde GroenLinks Leiden een thema-avond over de positie van ouderen in de samenleving. Als sprekers waren uitgenodigd: Piet de Visser (kandidaat Tweede Kamer voor GroenLinks, oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA), Elly Kerckhoffs (oud-gemeenteraadslid voor de PvdA in Leiden) en Gerard van Hees (werkzaam bij de FNV Dienstenbond). Oud-wethouder Hans de la Mar zat de avond voor. Ongeveer 20 mensen bezochten de bijeenkomst, waaronder helaas weinig ouderen (dat wil zeggen 65-plussers).
Het thema ouderenbeleid staat momenteel volop in de landelijke politieke belangstelling, gezien de dreigende aantasting van de AOW en de voortdurende bezuinigingen in de zorgsector. De bijeenkomst had dus een actueel thema. GroenLinks Leiden had onder andere voor dit thema gekozen, omdat GroenLinks te maken heeft met een imago van Partij voor jongeren. Dat beeld wilde de plaatselijke afdeling eens doorbreken. Een goede zaak, denk ik, want er is in de samenleving te weinig aandacht voor de positie van ouderen, en er heerst in media en in de reclame een cultus van nieuw, fris, jong en dynamisch zijn.
Van de drie sprekers vond ik Piet de Visser het boeiendst. Deze strijdbare oudere man heeft een tijd geleden zijn conclusies getrokken uit het a-sociale beleid van de PvdA, en is uit die partij gestapt. Hij ging zijn heil zoeken bij GroenLinks. De Visser staat op de dertiende plaats van de GroenLinkse kandidaten voor de Tweede Kamer. Er is een campagne aan de gang om hem met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer te krijgen. Ik vind dat hij vaak linksere, radicalere standpunten inneemt dan menig ander GroenLinkser. Zijn PvdA-achtergrond is nauwelijks te herkennen.
De Visser ging in een ruime inleiding eerst in op het falen van het regeringsbeleid. "Anderhalf tot twee miljoen mensen zijn uitgesloten van onze economische orde, nou ja, wat ze orde noemen. De AOW-ers hebben in het laatste kabinet-Lubbers 12% aan koopkracht ingeleverd. Van de milieuplannen van de regering is niets terecht gekomen." Hij gaf aan dat het beleid van GroenLinks rust op twee pijlers: ten eerste meer belasting heffen op kapitaalintensieve bedrijven en minder op arbeidsintensieve, ten tweede herstel van de solidariteit in de samenleving; rijke mensen moeten meer belasting betalen dan arme. Het GroenLinks-verkiezingsprogramma is voor het eerst doorberekend door het Centraal Planbureau. "En wat blijkt: het kan, het is financieel verantwoord", aldus een tevreden De Visser. Hij wond geen doekjes om zijn menig over Bolkestein: "In cultuurfilosofisch opzicht is Bolkestein een racist." Het luchtte mij op dat iemand van een gevestigde partij dat nu eens gewoon in het openbaar opmerkte.
Na De Visser kwamen Van Hees en Kerckhoffs aan het woord. Van Hees benadrukte dat solidariteit verder reikte dan ouderen; het gaat ook om solidariteit met werklozen, bijstandsmoeders, WAO-ers, jongeren, enzovoorts. Kerckhoffs vertelde over de nogal denigrerende manier waarop ouderen behandeld worden. Dat viel haar ook op tijdens de grote onlangs gehouden ouderenmanifestatie in Eindhoven (12.000 ouderen). Verder kende zij veel ouderen die in armoede leven. "AOW zonder aanvullend pensioen is eigenlijk te weinig om van rond te komen." Ze pleitte ervoor om rijke ouderen, zoals gepensioneerde ministers, topambtenaren, directeuren, en dergelijke, meer belasting te laten betalen.
De Visser legde uit wat GroenLinks met de AOW wil: mensen met AOW zonder pensioen moeten er 12% koopkracht op vooruit, en mensen met AOW niet 30.000 gulden pensioen 16% koopkracht op achteruit. Een duidelijke keuze voor de armere ouderen, dus. Het laatste deel van de avond was bestemd voor een discussie over de opkomst van ouderenpartijen. Aan de landelijke verkiezingen doen de ouderenpartijen Unie 55+ en Algemeen Ouderen Verbond mee. Volgens de opiniepeilingen stevenen zij af op meerdere zetels in de Tweede Kamer. Er werd behoorlijke kritiek gegeven op het verschijnsel ouderenpartij. Weliswaar vond men het positief dat ouderen een signaal afgeven dat ze het niet meer pikken, dat ze zichzelf uit onvrede organiseren in een politieke partij. De samenleving vergrijst en ouderen gaan een machtsfactor vormen. Maar deze partijen zouden niet meer zijn dan organisaties ter behartiging van de belangen van ouderen. Een politieke partij zou gegrondvest moeten worden op een wereldbeschouwing, en niet op het bereiken van een bepaalde leeftijd. Ik kon mij in deze mening wel vinden. Het bereiken van de 55 of 65 jaar zegt immers niets over je mening over multinationals, vluchtelingen, milieu of kinderopvang. De la Mar vroeg zich aan het eind af of "Oud is Out" ook voor GroenLinks Leiden gold, nu er zo weinig ouderen op de bijeenkomst waren afgekomen. Een van de organisatoren vertelde me na afloop dat hij had geprobeerd om aankondigingsposters op te hangen in bejaardenhuizen. Dat werd daar af en toe niet toegestaan, want "het ging om politiek". Een schrijnend geval van gebrek aan betrokkenheid. Politiek is niet alles, maar alles is politiek Dat geldt ook voor ouderen.