De Peueraar 46, juni 1994
Auteur: Petra Schultz
Op 17 mei organiseerde cultureel centrum De X in samenwerking met Vluchtelingenwerk Leiden een avond over de positie van Iraanse vluchtelingen. Deze avond stond in het teken van de voorvertoning van de Iraanse documentaire "Holy Crime". Ook was Nasir Khasar, een uit Iran verbannen schrijver, aanwezig. Hij las voor uit eigen werk, en vertelde over de positie van schrijvers in Iran. De maakster van de documentaire was tevens aanwezig. Zij vertelde dat de Holy Crime gemaakt is om de systematiek aan te tonen in de moorden die in Europa op Iraniërs plaatsvinden. Je ziet in de krant wel kleine berichtjes als er iemand vermoord is, maar niet dat achter deze moorden een beleid schuilt.
Uit het verhaal van Nasir Khasar, en uit de documentaire, bleek dat schrijvers in Iran al sinds het begin van deze eeuw worden vervolgd, gevangen gehouden, verbannen en gemarteld. Een van de manieren om iemand het zwijgen op te leggen is het aan elkaar naaien van zijn of haar lippen. Soms is er een korte periode van meer artistieke vrijheid. Maar kort daarna herhaalt de geschiedenis zich weer, en begint de censuur weer van voor af aan. Veel mensen verstoppen dan ook hun boeken in de grond, om niet opgepakt te worden wegens het bezit van verboden boeken.
Toen er in 1979 een eind kwam aan het bewind van de sjah, en er een islamitische regering aan de macht kwam, zijn veel mensen gevangen genomen en vermoord. Daaronder waren aanhangers van de sjah, de arbeiderspartij en de communistische partij. Van deze gevangenen wordt door het regiem niet gezegd dat het politieke gevangenen zijn. Er wordt gezegd dat het smokkelaars zijn of homoseksuelen. In de periode na 1979 zijn ook veel mensen gevlucht. In Iran zelf worden de vluchtelingen afgeschilderd als mensen die een luxe leven leiden en veel drinken (wat verboden is volgens hun interpretatie van de islam). De situatie is nog hetzelfde als een paar jaar geleden, al doet men alsof het anders is. Nog steeds zijn mensen bang voor ieder ander. Omdat je weet dat de geheime politie overal kan zijn. Schrijvers zijn bang in een land het schrijven van woorden als "nacht, morgen en roos" verboden is. Ze zijn zich er continu van bewust dat ze ieder moment weg gecensureerd kunnen worden.
De repressie beperkt zich niet tot Iran alleen. In het Westen is er ook veel intimidatie. Zoals het aanvallen van demonstraties van Iraniërs. Ook worden er moordaanslagen gepleegd. De Verenigde Naties publiceerden in 1993 een lijst van 71 moordaanslagen die sinds 1980 werden beraamd op Iraanse staatsburgers in het buitenland. Niet minder dan 56 keer lukte zo'n aanslag. Zo werden in 1979 in een Duits restaurant mensen vermoord van de KDP (een Koerdische partij). Later werd bekend dat een lid van de Iraanse geheime dienst betrokken was bij deze aanslag. De Iraanse geheime dienst werkt aan de hand van een dodenlijst. Onlangs werd deze lijst gevonden. Vele mensen die op die lijst staan zijn al vermoord. Ook de schrijver die op de avond in De X aanwezig was staat op deze dodenlijst. De moordenaars krijgen hulp van de Iraanse ambassade bij de voorbereiding van hun aanslag en vluchten de ambassade weer in als ze hun werk gedaan hebben. Ook in Oostenrijk, Zwitserland, Italië en Frankrijk zijn Iraanse vluchtelingen vermoord. De laatste jaren, na de dood van Khomeiny, is het aantal moorden toegenomen.
In de bestrijding van staatsterrorisme en bescherming van de vluchtelingen zijn de Westerse regeringen laks, onnauwkeurig en weinig hulpvaardig. Wel gaan ze nog steeds op bezoek in Iran en verwelkomen Iraanse leiders. Toen onder Mitterand wel de daders van een aanslag waren opgepakt werden deze moordenaars weer naar Iran vrijgelaten 'voor het staatsbelang' of omdat Iran dan zou helpen Franse gevangenen in Libanon vrij te krijgen. In Holy Crime zegt een Iraniër over deze gang van zaken: "De regering heeft olie, de andere kant niet. Als je olie verkoopt voor 8 dollarcent per vat krijg je alles gedaan. Daarom zijn de Westerse regeringen zo huiverig de daders op te sporen. Als ze arresteren steunt dat de groepen die zich verzetten tegen de Iraanse leiders. De Westerse regeringen hebben ook direct baat bij hun lakse optreden. Zo komt en blijft rechts aan de macht. Want rechts heeft geen ander motto dan dat ze zeggen voor veiligheid te zullen zorgen. En daar hebben mensen behoefte aan als er om hun heen allerlei aanslagen worden gepleegd."
De Nederlandse BVD zegt dat ze het terrorisme in de gaten houdt. En de regering maakt zich ervan af door te zeggen dat dergelijke aanslagen nog niet in Nederland zijn geweest, dus dat zij er niets mee hoeven. Met deze smoes weigerde ze ook hun medewerking aan 'Holy Crime'. Inmiddels is er een Iraanse spion ontdekt op de universiteit in Groningen. Ook oefent de Iraanse ambassade in Nederland druk uit om bepaalde films niet uit te zenden. Zo is geprobeerd om de uitzending van de Holy Crime tegen te houden. Vierenhalf jaar geleden probeerde men dat ook met een andere film over Iran van dezelfde regisseur. Maar Buitenlandse Zaken stelt zich op het standpunt dat we in Nederland persvrijheid hebben. Blijkbaar is dat sinds kort. Want toen Rudie Carell opmerkingen maakte over de Iraanse leiders mocht dat niet op de Nederlandse tv.
De laatste jaren is er meer behoefte aan verzet tegen deze aanslagen. Daardoor zijn er in een aantal West-Europese landen Anti-Terrorisme Comité's opgezet. Zij onthullen de achtergronden van de moorden op Iraniërs in West-Europa en willen zo het terrorisme aan de kaak stellen. Maar ze kunnen zonder meer steun niets doen om het moorden te voorkomen.