De Peueraar 47/48, juli/augustus 1994
Auteur: Harry Westerink
Bar en boos
Heftig zijn ze, maar aardig heftig. Te heftig zijn ze soms. Onaardig heftig. En ze zijn nogal eens vaag, zo vaag als een deur. Ze vallen in elk geval in de categorie mensen. Mensen die willen uitgaan. Ze zitten thuis. Het is vrijdagavond, zaterdagavond. Het wordt 11 uur, 12 uur. Ze verlaten hun schamele onderkomens. Ze dwalen rond op straat. Thuis is waar het hart is. Ze weten met moeite een min of meer vrijgevochten steegje te bereiken. Ze lopen naar een bouwvallig pandje en bellen aan. De deur van het pand schreeuwt het uit, van pijn, van verdriet, van woede, van verzet. De mond van de deur opent zich. En uit een donker gat verschijnt een menselijk wezen. Ze dalen onder in het gehemelte. De weg is duister, vochtig, koud. Ze bezoeken de ingewanden van de kroeg. De plaatselijke kraakkroeg Bar en Boos.
Vaag en heftig kunnen ze zijn, zij die uitgaan. Ze zijn bezopen, stoned, stoer, of gewoon in de war. Of eenzaam. Ze kunnen stil in een hoekje zitten, wachtend op de dingen die komen gaan. Ze kunnen uitzinnig swingen. Zij die uitgaan en een kraakkroeg bezoeken, zij zijn anders. Ze gaan vaak gekleed in het zwart, of in andere onbestemde kleuren. Ze zien een beetje bleek. Ze leven 's nachts. Ze zijn behangen met heftige versierselen. Opnaaiers, bivakmutsen, Palestijnse sjaals, levensgrote anarchisten- en kraaktekens op de rug, op het hoofd, op de broek of op de billen, studs aan de loodzware legerkisten, studs aan de riem, studs aan de polsen, studs om de nek, studs everywhere. Ringen in de oren, ringen door de neus, ringen door de lip, ja, vast en zeker ook ringen door de tepels en door het geslacht. Paarse hanenkam, geelgroene lokken, roze vlechtjes, dreads tot aan de knieën, kolossaal kaal, het kan allemaal. Hun kleding is moeilijk te omschrijven, maar bevat altijd scheuren. In scheuren en kleuren bewegen ze zich voort. Zij die alternatief uitgaan, zij lopen alsof ze te lang op een paard hebben gezeten. Alsof ze als zeebonken de wereldzeeën hebben bevaren. Vanuit de heupen wiegen ze van het ene been op het andere. En bijna zou je verwachten dat ze een revolver uit een holster gaan trekken. Ze zijn krakende cowboys en cowgirls, revolutionaire zonen en dochters van John Wayne en Clint Eastwood.
In de kraakkroeg komen de alternatieve rituelen volledig tot uitdrukking. Dat begint al bij binnenkomst. Het is niet de bedoeling dat je gehuld gaat in driedelig grijs of een mantelpakje. Dan ben je fout. Liefst zo snel mogelijk moet duidelijk worden wat je vindt en denkt en ontkent en bestrijdt. Op de muur van de wc bijvoorbeeld. "All cops are bastards", zo kun je daar lezen. "Burn down all multinationals", vindt een ander. Een variant hierop is: "Blow down all multinationals". Gerookt wordt er genoeg, maar zij die uitgaan steken te weinig bedrijven in de fik. Dat laten ze graag aan anderen over. Ook op de eigen kleding wordt reclame voor het goede doel aangebracht. "Dead Kennedys", valt te lezen op de schouder van een liefhebber van gouwe ouwe punk. Heel populair is: "Gegen Nazi's". Let wel: "Gegen Nazi's", in het Duits dus. Want stel je nou voor dat ze in Duitsland niet begrijpen dat je tegen nazi's bent.
Als je je eenmaal ergens in de kroeg hebt genesteld en als je geen afkeurende blikken toegeworpen hebt gekregen, dan hoor je erbij. Op de een of andere manier zit je nu in de zogeheten 'scene', een nogal spookachtige benaming voor een bepaalde mate van verwantschap met andere mensen. Je kijkt eens om je heen en je observeert de mensen achter de bar. Je denkt: "Dus dat zijn hele echte krakers, want ze werken in een kraakkroeg". Je blijft hen enige tijd aangapen, alsof het om een bijna uitgestorven diersoort gaat. Je voelt nog enige afstand tot hen. Daarom dien je nu de besteltest af te leggen. Vraag niet: "Heb je ook gewoon bier?", want dan val je genadeloos door de mand. Zeg zeker niet: "Ik wil Heineken", want dan ben je een fascist. Zo simpel ligt dat. Een beetje kraakkroegbezoeker heeft slechts een drieletterwoord nodig, en dat is geen vies woord. Dat zijn "öko" of "kik", twee biermerken die in deze kroeg worden geserveerd. Het is van groot belang om deze woorden te onthouden. Tot nu toe dronk je alleen Grolsch of Amstel. Dat kun je nu wel vergeten. Onthou het goed: "öko" of "kik". Bedenk: als je nog één keer naar Heineken vraagt, dan krijg je een knieschot. Gegarandeerd. Zo ligt dat. Als je meer wilt weten over dat voor jou nieuwe bier, lees dan ergens bij wat schemerig licht het etiket. Tot je stomme verbazing ontdek je dat "öko" en "kik" goed voor het milieu zijn. Wat een verrassing. Tot nu toe was iedereen in Nederland vóór het milieu en dronk bijna iedereen Heineken. Bijna zou je dan de conclusie trekken dat Heineken goed is voor het milieu. In de kraakkroeg leer je dat dat niet zo is. Heinekenbier is kapitalistisch piswater. Zo zit dat. En Duvel, dat Belgische bier, ondersteunt het Vlaams Blok. Echt waar. En al die andere biersoorten van de tv-reclame zijn ook fout. Zo fout als die nazi Bolkestein. Trouwens, de hele wereld is zwaar klote. Het is maar dat je het weet. Dus hou op met dat stompzinnige gegrinnik.
Met de bierfles in de hand kun je nu gaan hangen. Hang zo ontspannen mogelijk. Het kan zijn dat je je niet helemaal op je gemak voelt. Kijk niet angstig om je heen. Met jou zit het wel goed. Ze hebben je tenslotte binnengelaten en je weet al wat voor bier je hangt te drinken. Hang lekker losjes aan de bar. Of zak onderuit in een hoek. Wees jezelf. Of wees niets. Doe maar wat. Laat komen wat komt.
Naarmate de tijd verstrijkt wordt het drukker. De heftige krakers en kraaksters verdwijnen wat naar de achtergrond. Ze zijn minder sfeerbepalend. De kraakkroeg lijkt wel een gewone kroeg. Ook gewone mensen blijken welkom te zijn. Dat is leuk voor jou. Je verlegenheid is verdwenen. De muziek gaat een steeds centralere plaats innemen. Het hoogtepunt van de avond breekt aan. Er wordt heftig geswingd. En je begint je thuis te voelen, want je hebt, tijdens de overgang van het ene muzieknummer naar het andere, al 6 woorden kunnen wisselen met een eveneens hangende soortgenoot. Samen hangen hangt beter dan alleen, zo blijkt. Samen zuipen zuipt beter, zuipt meer. Niettemin kost het moeite om de muziek te leren waarderen. Jij kent bijvoorbeeld wel Nirwana of New Model Army, maar de teringherrie die ze hier af en toe draaien, daar kan jij niets mee. Alsof ze 2 vingers in een stopcontact hebben gestoken, zo staan de mensen hier te dansen. Je wordt al moe als je ernaar kijkt. En wat ook zo vreemd is: soms wordt er housemuziek gedraaid. Dat had je nou niet verwacht van die krakers. House is, in tegenstelling tot Heineken, blijkbaar niet fascistisch. Misschien is house wel goed voor het milieu. Je raakt ervan in verwarring. En de verwarring wordt groter, want "öko" en "kik" zuipt meer, zuipt beter.
De kraakkroeg gaat na 2 uur, na de sluitingstijden van andere kroegen, pas echt goed uit de bol. Inmiddels heb je al een hoop muziek leren kennen. Toen er namelijk een heftige kraakster met haar rug naar je toe bier stond te bestellen, toen kon je de namen van allerlei min of meer muzikale bands leren kennen. Die stonden op haar kleding vermeld. "Subhumans", "Do or die", "Social unrest", "Victims family", "No means no", tsjonge, tsjonge, dat is heel wat anders dan Boudewijn de Groot of de Zangeres zonder naam. Bijna stond je op het punt om te vragen of de kraakster voor die alternatieve billboardreclame kreeg betaald, maar gelukkig hield je je mond. Misschien zou je wel een enorme mep met een breekijzer hebben gekregen. Weet jij veel wat hier de gewoonten zijn!
Inmiddels is het "öko"- en "kik"-bier aardig in je schoenen gezonken. Je hebt je vol laten lopen en je sokken voelen nogal soppig aan. Je voelt je ook wat duizelig. Maar je beseft dat je voor een goede zaak hebt gedronken. Je hebt tenslotte het milieu gesteund met die 11 pilsjes achter je kiezen. En dat kan niet iedereen zeggen hier. Voldaan maar ook enigszins wankelend glij je van je barkruk af. En met een vage groet richting barpersoneel verlaat je de alternatieve horecagelegenheid. De mond van de kroeg spuugt je uit. Het begint warempel alweer licht te worden. Een mooie zonnige dag breekt aan, een dag die jij in je bed zal doorbrengen.