De Peueraar 50, oktober 1994
Auteur: Ellen de Waard
Op 9 september werd er een discussie gehouden over de mogelijkheden en onmogelijkheden van binnen- en buitenparlementair links om politieke strijd te voeren. Twee GroenLinksers en twee buiten-parlementaire activisten durfden de uitdaging aan. De avond was georganiseerd door De Peueraar, jullie lijfblad, en Zout in de pap, ledenblad van GroenLinks Leiden. Doel van de avond was om in een open sfeer met elkaar van gedachten te wisselen over in hoeverre strategieën van zowel binnen- als buitenparlementair links toereikend zijn. En wellicht kon de avond ook een aanzet geven tot structurelere samenwerking. Of dit politiek doel bereikt is, is nog maar de vraag. Maar wellicht heeft het een ander effect gehad...?
Vol goede moed was ik naar deze discussie gekomen. Ik zag uiteraard wel een hoop verschilpunten maar hoopte, gezien de doelstelling van de avond dat er een constructief gesprek plaats zou kunnen hebben. Dat ging in eerste instantie ook wel goed. Achtergronden en politieke betrokkenheid werden uitgewisseld, evenals wederzijdse verwachtingen. En alhoewel die uiteraard niet altijd uitkomen, werd er al snel geconcludeerd dat binnen- en buitenparlementair links 'tot elkaar veroordeeld zijn'. Dit werd niet zozeer negatief opgevat, als wel gezien als een mogelijkheid om de krachten te bundelen met inachtneming van de onderlinge verschillen. So far so good.
Maar helaas. De discussie liep na de pauze vast. Volgens mij kwam dat door een verschillende visie op de huidige stand van zaken van links. De buitenparlementairen zijn van mening dat er een crisis binnen geheel links is waar te nemen. Welke strategie men ook kiest, parlementair of buitenparlementair, men bereikt geen fundamentele veranderingen. Beide groepen hebben te maken met het feit dat veel mensen geen geloof meer hechten aan het linkse gedachtegoed. De buitenparlementairen zijn van mening dat het steeds slechter gaat met de wereld. Steeds meer mensen vallen buiten de boot, het gaat slecht met het milieu, er is opkomend racisme en dergelijke. Ook de verhoudingen op wereldschaal zijn er de afgelopen jaren niet rechtvaardiger op geworden. Het ontbreekt zowel binnen- als buitenparlementair links aan een grote en actieve achterban. De vraag die de buitenparlementairen dan ook opwerpen is hoe ze samen die crisis van links kunnen bezweren.
De GroenLinksers onderschrijven deze visie niet. Zij zijn van mening dat het allemaal zo slecht nog niet gaat. Soms win je, soms verlies je. Het werken op lokaal niveau, bijvoorbeeld in de gemeenteraad, heeft zo zijn voordelen. Je staat dicht bij de mensen en kunt alledaagse problemen waar je mee te maken hebt als inwoner van deze stad proberen op te lossen. Deze kleine stapjes op lokaal niveau lijken misschien marginaal als je naar de verhoudingen op wereldschaal kijkt maar zijn volgens de GroenLinksers niettemin noodzakelijk. Dit laatste werd overigens ook door de buitenparlementairen onderschreven. Ook zij zien de noodzaak van kleine stapjes. Het gaat er alleen om in welke richting, welke stapjes dus.
Door deze verschillende visies op de wereld (of waren die alleen deze avond zo sterk geformuleerd?) kwam men niet verder in de discussie. Er ontstond een vicieuze cirkel in de discussie. De buitenparlementairen onderstreepten dat het toch écht niet goed gaat met de wereld en met links. Dat bestreed GroenLinks door verworvenheden te noemen en de keuze voor binnenparlementair handelen te verdedigen. Dit bracht de buitenparlementairen er vervolgens toe om nogmaals te benadrukken dat beide strategieën, zowel binnen- als buitenparlementair, niet simpelweg een aanvulling op elkaar zijn. Welke linkse politiek ook gevolgd wordt, beiden zijn weinig effectief. De GroenLinksers concludeerden dat ze het ook nooit goed genoeg kunnen doen et cetera. In dat stadium werd er een eerste poging vanuit het publiek gedaan om de discussie van richting te doen veranderen. Was het niet veel beter om over overeenkomsten in plaats van over verschillen te praten? Op de één of andere manier lukte dat niet. Dat lag niet alleen aan de forumleden maar ook door de inbreng van het publiek.
De discussie leidde uiteindelijk tot frustratie aan beide kanten. De emoties liepen hoog op bij de forumleden en het publiek toen de campagne 'Leiden, stad van vluchtelingen' onder de loep genomen werd. Er stonden in feite twee campagnes naast en tegenover elkaar. Een van GroenLinks en een van De Invalshoek. GroenLinks wilde het maatschappelijk draagvlak voor de opvang van legale vluchtelingen vergroten. Daarbij schetste men volgens De Invalshoek een te rooskleurig beeld van de Leidse situatie. De Invalshoek wilde juist laten zien hoe netelig de positie van 'illegale' vluchtelingen in onze stad is. Beide organisaties vonden dat de eigen campagne door de campagne van de ander onderuit werd gehaald. Een voorzichtige poging van iemand uit de zaal om lering te trekken uit deze botsing en voortaan gezamenlijke doelstellingen te formuleren ging verloren in het tumult...
En zo eindigde deze avond in een wirwar van interpretatieverschillen, verwijten en emoties. De inleider van de discussie eindigde met de constatering dat dit de eerste keer was dat men met elkaar in het openbaar over de wederzijdse frustraties rond de vluchtelingencampagne sprak. Laten we hopen dat deze avond dan tenminste een therapeutische werking heeft gehad. Wat de avond in politieke zin heeft opgeleverd moet nog blijken...