De Peueraar 52, december 1994
Auteur: Eric Krebbers
Vroeger stierven mensen. Tegenwoordig worden we gestorven. Met name de automobilisten onder ons zijn gewetenloos bezig ons allemaal over de kling te jagen met hun smerige uitlaatgassen. Dag in dag uit moeten we ongevraagd hun troep inademen. Tot de dood erop volgt. De gemeente Leiden heeft de hoeveelheden onlangs feilloos in kaart gebracht.
Dit jaar groeit het Nederlandse personen-autopark weer met 128 duizend tot bijna 6 miljoen. Iedere 7 jaar komt er weer een miljoen bij. Dit jaar leggen die monsters per dag (!) samen 263 miljoen kilometer af, waarvan zo'n miljoen binnen onze gemeentegrenzen.
De gemeente heeft de autobewegingen in Leiden in kaart laten brengen door een adviesbureau genaamd AGV. De door hen opgestelde Verkeersmilieukaart (VMK) maakt een aantal trends duidelijk. Tussen 1988 en 2000 zal het aantal kilometers dat auto's per dag in Leiden rondrijden toenemen van 953 tot 1352 duizend. In diezelfde periode zullen die blikken per dag (!) 6 ton koolmonoxide méér in de Leidse atmosfeer gaan pleuren. In het jaar 2000 maar liefst 17 ton. En wij maar inademen.
Ook zal de hoeveelheid stikstofdioxide die de Leidse uitlaten uitbraken toenemen van 1,5 tot 2,1 ton per dag! De gemiddelde Leidenaar vervuilt hierdoor zo'n 4,5 keer zoveel als de gemiddelde wereldburger. Niet dat die bestaat. De rijkdom en de mogelijkheden om te ver-vuilen zijn erg scheef verdeeld: in Nederland rijden meer auto's rond dan in heel Afrika. De Leidse automobilist draagt dan ook flink bij aan het stijgende gehalte stikstofdioxide in de atmosfeer. Over heel de wereld stijgt dat met 0,5% per jaar. Gevolg: het broeikaseffect!
De Leidse onderzoekers hebben benzeen buiten beschouwing gelaten. Het zal in de toekomst wel worden meegenomen, zo beloven ze. De belangrijkste bron van benzeenvervuiling is namelijk het stadsverkeer. Benzeen veroorzaakt leukemie (bloedkanker) en tast ons immuumsysteem aan. Het aantal jeugdige leukemiepatiënten neemt snel toe.
De overheid heeft ooit normen opgesteld voor de mate waarin het vergiftigen van medeburgers toegestaan is. Die normen worden voor wat betreft stikstofoxide ver overschreden op de Zijldijk, de Oegstgeesterweg, het Schuttersveld en de Hoge Rijndijk. In 1988 was ruim 200 meter trottoir in Leiden levensgevaarlijk omdat je er aan waanzinnige hoeveelheden gif wordt blootgesteld. In het meest gunstige geval, na het nemen van milieu-maatregelen, zal dat in 2000 1600 meter zijn.
De gemeente noemt dit "schrikbarend" en stelt dat er "in deze situatie zowel sprake zal zijn van een direct gezondheidsrisico voor de omwonenden, als van een grote en feitelijk ongeoorloofde bijdrage aan milieuproblemen als verzuring en smog!" Ze ziet echter geen mogelijkheden het verkeer te beteugelen, zelfs nu de vervuiling door het verkeer de wet overschrijdt.
"Het enige dat wij kunnen doen is de overlast een beetje spreiden", zegt T. Slobbe, een van de opstellers van de VMK. In het rapport wordt voorgesteld een aan-tal extra wegen aan te leggen zodat de vervuiling per weg minder wordt en de gemeente de normen minder overschrijdt. "Het uitsmeren van de ellende" noemt Slobbe dat. Er moet een extra weg komen langs het spoor Leiden-Utrecht en tussen de Kanaalweg en de Sumatrastraat. Het aantal gereden autokilometers zal door deze maatregelen wel toenemen en daarmee de totale uitstoot van gifgassen. Maar het gaat de gemeente in eerste instantie om de concentratie stikstofdioxide op bepaalde stukken stoeprand, alwaar het door ons wordt ingeademd.
Overigens hebben niet alleen onze longen de aandacht van de gemeente, ook de herrie die onze oren treft wordt nauwlettend in de gaten gehouden. De overlast blijkt oorverdovend langs het Noordeinde, de Hoge Rijndijk, de Willem de Zwijgerlaan, de Doctor Lelylaan, het traject Turfmarkt/Schuttersveld en de A44. Oplossing: geluidsarm asfalt met de mooie naam 'twin-lay', een tweede laag asfalt erover!
De vervuiling bestrijden met meer wegen, meer en beter asfalt, meer productie. Het bedrijfsleven kan gerust onderuitzakken. Het spel kan nog even doorgaan. Nog wel.
Volgens de VMK overschrijdt de uitstoot van het au-toverkeer op nogal wat plaatsen royaal de toegestane norm. Van het milieu krijgt het gemeentebeleid in kwestie dus blijkbaar een dikke onvoldoende, even dik als de normoverschrijdingen ernstig zijn.
Nu willen wij het niet over verwijten hebben, maar wel over de conclusie waar we niet omheen kunnen, namelijk dat u met grote doortastendheid die normoverschrijdingen ongedaan móet maken. Fout zou zijn te redeneren: de mensen zijn nu eenmaal niet vervoerswijzer te maken, dus het enige wat we kunnen doen is de ellende zo goed mogelijk uitsmeren. Zou u zó redeneren, dan wordt binnenkort overal de norm zwaar overschreden.
Het enige wat erop zit is: binnenstad en hele wijken af-sluiten voor autoverkeer, afremmen autogebruik ten gunste van openbaar vervoer en fiets, pendelbusjes - kortom: onze eerdere brieven/verzoeken zijn nog steeds actueel. Dus geen lokkertjes als de gemeentelijke Haarlemmerstraat-parkeergarage (ir. Driessenstraat) gratis openstellen voor de Sinterklaasinkoperij per auto.
Het zou een schandalig bewijs van onvermogen zijn, van u als behartiger van het algemeen belang, wanneer bovenbedoelde normoverschrijdingen volgend jaar niet zijn verdwenen. De ernst van het probleem wordt immers al veel te lang gebagatelliseerd of onderschat.