De Peueraar 52, december 1994
Auteur: Ellen de Waard
Door bezuinigingen van rijkswege op het openbaar vervoer zag de pas gefuseerde regionale busmaatschappij ZWN zich genoodzaakt een aantal buslijnen op te heffen. Dit is niet zonder protest gegaan en heeft geleid tot creatieve alternatieven voor de meeste gedupeerden. Maar busmaatschappijen lijken zich steeds meer op een rijkere doelgroep te gaan richten.
Van de kaart geveegd
Het openbaar vervoer van en naar Valkenburg is altijd al slecht geregeld geweest. Maar het kan nog erger: lijn 33 die tussen Katwijk en Leiden rijdt en via Valkenburg gaat is nu wegens onvoldoende reizigers opgeheven. Door het schrappen van deze lijn zou dit dorp in één keer helemaal van de landkaart geveegd worden. Gelukkig is een protestgroep enthousiast aan de slag gegaan om de bereikbaarheid van Valkenburg veilig te stellen. Er is door actievoerders hard gewerkt om een hoop handtekeningen bij elkaar te krijgen en de gemeente tekende protest aan bij de busmaatschappij. Dit leidde tot het besluit om bus 32, eveneens afkomstig uit Katwijk met bestemming Leiden, een andere route te laten rijden, namelijk door Valkenburg. Dit blijkt een gouden greep te zijn. De nieuwe route is een stuk korter dan de oorspronkelijke en blijkt vooral veel meer Katwijkse reizigers in deze bus te doen belanden. De vernieuwde route is dus een aanwinst voor Katwijkers en de redding voor Valkenburgers.
Ook de opheffing van lijn 112 heeft de nodige protesten opgeleverd. Deze bus rijdt tussen Leiden en Alkemade en doet diverse dorpjes aan die bij de gemeente Alkemade horen. De protesten hebben een redelijk alternatief opgeleverd. Het is nu echter niet meer mogelijk om rechtstreeks vanuit Alkemade naar het Elisabeth-ziekenhuis in Leiderdorp te reizen (dat toch een belangrijke regionale functie heeft!). Wel is het zo dat de snelbus 111, die ook tussen Leiden en Alkemade rijdt, nu een extra lus maakt door de kleine dorpjes die bij Alkemade horen. Op deze manier zijn deze dorpen ook van de vergetelheid gered. Deze vernieuwde lijn is eveneens zeer populair gebleken bij de busreizigers.
Rover
De openbaarvervoersorganisatie Rover heeft de actievoerders gesteund in hun protesten tegen de opheffing van de verschillende lijnen. De heer Mensonides van Rover ziet bij dergelijke protesten vooral een adviserende en ondersteunende rol voor Rover weggelegd. Daarnaast houdt Rover zich met beleids- en mentaliteitsbeïnvloeding bezig. "We hebben een hoop ervaring en kennis. We hebben wat meer afstand van de lokale gebeurtenissen maar aan de andere kant ook een hoop ingangen voor belangrijke contacten. De energie en in-zet van de dorpen zelf is echter onontbeerlijk."
"Rover stelt zich tot doel de mobiliteit van vele groepen mensen te vergroten. Daarbij wordt speciale aandacht besteed aan mensen die slecht ter been zijn, oud zijn of weinig geld hebben, zoals scholieren", aldus Mensonides. Rover richt zich dus op mensen die het niet breed hebben. De opheffing van buslijnen treft dan ook met name de armere mensen die zich geen eigen auto kun-nen veroorloven. Daarnaast speelt het milieu een belangrijke rol, evenals de ruimtelijke ordening. De auto kost veel geld, niet alleen voor de eigenaar, maar ook omdat er parkeerplaatsen en wegen gebouwd moeten worden. De auto neemt veel ruimte in. "Mensen die zich bij Rover aangesloten hebben zijn zeer selectief in het gebruik van de auto. Zelf hou ik niet van de auto. Je zit zo laag bij de grond, het maakt je kwetsbaarder. Het is schrikbarend hoe agressief mensen kunnen worden als ze auto rijden."
Bus niet meer voor iedereen weggelegd?
Het is opvallend dat de busmaatschappijen, die qua reizigers afhankelijk zijn van de minder welgestelden, zich steeds meer gaan richten op de wat rijkere mensen, een trend die ook bij de spoorwegen waarneembaar is. Mensonides: "De nieuwste uitvinding is de zogenaamde 'interliner'. Op dit moment zijn er 15 'interliners' in Nederland in gebruik en dit moeten er 60 worden. De 'interliner' is een luxe snelbus met veel comfort, gericht op beter gesitueerden uit de middenklasse die in een luie stoel de krant willen lezen. De bus is 30 tot 40% duurder dan gewone bussen. De normale strippenkaart is hiervoor niet geldig." Het is tekenend dat er voor deze bussen een Engelse naam gekozen is; dat klinkt sjieker en geeft aan dat het voor de gewone man en vrouw in de straat niet weggelegd is.
Op dit moment zijn er 2 'interliners' in de Leidse regio in gebruik: de ene gaat van Leiden, via Noordwijkerhout naar Haarlem. De andere rijdt tussen Alphen aan den Rijn en Schiphol, en wordt volgend jaar verlengd naar Amsterdam. "Door de komst van deze bussen moesten andere, goedkopere buslijnen opgeheven worden. Op dit moment worden de kosten van deze snelbussen nog absoluut niet terugverdiend. Er reizen maar heel weinig mensen met deze bus."
Rover neemt geen gemeenschappelijk standpunt over de Betuwelijn in omdat het niet om personenvervoer gaat. Men is wel voor de Hoge Snelheids Lijn als deze over het bestaand spoor gaat tussen Rotterdam en Amsterdam. Desnoods kan Rover ook achter een uitbreiding van het aantal sporen staan omdat de trein met een vaart van 300 kilometer per uur een winst op de auto is. Een verdere aantasting van het Groene Hart wordt echter van de hand gewezen!