De Peueraar 52, december 1994
Auteur: Harry Westerink
De heren zijn toch geen inbrekers?
"Zonder dat je er erg in hebt, gebeuren er achter de schermen de vervelendste dingen. Meestal raken ze je niet direct, hooguit merk je dat de huur alweer hoger wordt, de koffieprijs stijgt, de belasting onroerende zaken toeneemt of dat er ergens een autoweg wordt geopend. Het wordt echter anders als deze zaken je direct gaan raken. Als die autoweg door jouw huis heen moet, als je huisbaas alweer meer huur wil hebben zonder dat hij ooit iets aan onderhoud doet, of dat er ineens allerlei dure auto's met driedelig grijze heren erin voor jouw huis parkeren en binnen willen kijken."
Dit citaat is het begin van het boek "De heren zijn toch geen inbrekers?". Het boek, een uitgave van het Speculatie Onderzoeks Kollektief (SPOK), is een praktische handleiding voor onderzoek naar bedrijven, instellingen en personen. In Nederland waren er tot nu toe nauwelijks boeken over hoe je de schimmige achtergronden en duistere zaakjes van speculanten, projectontwikkelaars en andere geldwoekeraars en grootverdieners kunt onderzoeken. Dit boek voorziet dan ook in een leemte, temeer omdat de brochure "Speculatie-onderzoek", die het SPOK 12 jaar geleden uitgaf, alweer enige tijd is uitverkocht.
Wat is het SPOK? Het SPOK wordt gevormd door een groep mensen in Amsterdam die onderzoek doen, onderzoek begeleiden en voorlichting geven over huiseigenaren, huizenhandel en economische zwendelaars. Ze helpen mensen die problemen hebben met hun huisbaas of anderszins. Het SPOK bestaat ongeveer 15 jaar en is opgericht door krakers en huurders die zich verzetten tegen speculatie. In de loop der tijd heeft het SPOK een gigantisch archief opgebouwd over huiseigenaren, makelaars, notarissen, banken, projectontwikkelaars, malafide ondernemers en multinationals. De onderzoeks-handleiding is de weerslag van 15 jaar onderzoekswerk. In 7 hoofdstukken geeft het SPOK veel informatie en tips over achtereenvolgens het kadaster (de registratie van alle grond en huizen in Nederland), de Kamer van Koophandel, bouwzaken, wetgeving, openbare en niet-openbare bronnen, en publiciteit. Uit de handleiding blijkt dat er een schat aan informatie ligt opgeslagen in akten, databestanden, registers, archieven, naslagwerken en nog veel meer. Wie het doorzettingsvermogen heeft en het geduld kan opbrengen, komt een hoop te weten over bijvoorbeeld huiseigenaren, directeuren van bedrijven, rechtspersonen als NV's en BV's, en ambtenaren. Wel is het daarbij een eerste vereiste dat je beschikt over een flinke portie kennis. Die word je geboden door de grondige en gedetailleerde aanpak van het SPOK. Het SPOK beschrijft haarfijn hoe allerlei gegevensbestanden en informatiebronnen uitgeplozen dienen te worden. Dat is zeker geen overbodige luxe, want het onderzoekswerk is een nogal technische aangelegenheid. Zonder voldoende deskundigheid zit de beginnende kraker, huurder en actievoerder al snel met de handen in het haar. In plaats van je stukje bij beetje te scholen in het onderzoekswerk, kun je met het boek in de hand in één keer de fijne kneepjes van het vak in de vingers krijgen. Dat voorkomt mislukkingen en teleurstellingen, bijvoorbeeld bij kraakacties en bezettingen.
Het boek bevat geinige praktijkvoorbeelden van manieren om aan informatie te komen en om deze informatie te gebruiken bij acties. Een uit het (actie)leven gegrepen citaat dat nauw aansluit bij de 'feest'maand december: "Het was bijna Sinterklaas, ook op het kantoor van de speculant en ex-nazi V. te Leidschendam. Directeur Hendrik zat juist te bedenken wat hij met de stapels onvoldoende gefrankeerde briefkaarten uit Amsterdam aan moest. De bewoners van zijn gekraakte bankgebouw wilden niet wijken voor processen die hij liet aanspannen; ze wilden dat hij zijn pand aan de gemeente zou verkopen. Gelukkig werd hij van zijn gepeins afgeleid door het plotselinge bezoek van Sinterklaas en enige zwarte pieten. Goh, wat een leuke verrassing van zijn personeel! Met een brede lach en uitgestoken hand noodde hij ze zijn kantoor binnen. Ze hadden hun handen vol met speculaas. Maar toen begon Sinterklaas hem ineens vermanend toe te spreken over zijn handel en wandel, vooral in Amsterdam. Even was hij onder de indruk maar toen ontplofte hij en wilde bijna op de vuist gaan. "Hou die speculaas maar bij je". Met nogal harde hand werden Sint en zijn Pieterbazen van het terrein verwijderd onder het oog van verbaasde buurtbewoners. Enige tijd later werd het bankgebouw inderdaad aan de gemeente verkocht..."
Het SPOK legt er de nadruk op dat vindingrijkheid en creativiteit bij acties en tijdens contacten met de media erg belangrijk zijn. De pers halen is niet altijd even makkelijk; er moet iets bijzonders plaatsvinden. Men raakt snel uitgekeken op de zoveelste picket-line of demonstratie. Verkleedpartijen, klad- en vernielpraktijken en irriterende storingen in het privé-leven van speculanten en andere slechterikken doen het veel beter. Maar echt bijzonder is pas een actie die nog nooit in die vorm is uitgevoerd. De beste actie verzin je nog steeds zelf, op basis van zoveel mogelijk verzamelde informatie. "De heren zijn toch geen inbrekers?" biedt je daartoe volop mogelijkheden. Aan de slag dus!
De heren zijn toch geen inbrekers?, SPOK (Speculatie Onderzoeks Kollektief) Uitgeverij: Ravijn, Prijs: ƒ 14,90.