De Peueraar 52, december 1994
Auteur: Ellen de Waard
In fotogalerie "De Kleine Klup" is tot 16 december een mooie tentoonstelling te zien. Fotografe Rebekka Engelhard heeft zich gespecialiseerd in documentaire fotografie. Ze heeft een serie foto's gemaakt over vrouwengevangenissen in de Verenigde Staten, Nederland en Tjechië.
Uit de foto's komt goed naar voren hoe het dagelijks leven van de vrouwen er uitziet. Het leven gaat ook binnen de gevangenismuren door. Beperkingen, repressie, vrijheden, privé-leven zijn per gevangenis heel verschillend vormgegeven. Algemeen gezien heerst er in Amerikaanse gevangenissen een veel repressiever klimaat op alle fronten. In Amerikaanse gevangenissen worden vrouwen altijd geboeid van de ene ruimte naar de andere ruimte gebracht. In Tjechië lopen de vrouwen daarentegen binnen de gevangenismuren min of meer 'vrij' rond. Opvallend is dat het in vrouwengevangenissen gebruikelijk is om met meerdere vrouwen samen in een cel te zitten, ook in Nederland. Met deze fototentoonstelling word mij in een keer duidelijk dat de discussie over meer dan een persoon per cel altijd alleen over mannen gaat! Voor vrouwen gelden blijkbaar andere normen en waarden.
Er zijn ook grote verschillen in hoe er omgegaan wordt met het moederschap. In Amerikaanse gevangenissen worden vrouwen hun kinderen ontnomen. Afschuwelijk gewoon! In Europa zijn er wel verschillende gradaties van contact mogelijk, van dagelijks contact tot wekelijks. De manier waarop met vriendschappen en relaties tussen de vrouwen onderling omgegaan wordt door de gevangenisdirectie is ook heel verschillend. In de Tjechische gevangenis is het een geheel geaccepteerd verschijnsel om relaties met elkaar aan te gaan, waar het elders weer verboden is.
Wat me opvalt is dat vrouwen, veel meer dan mannen, de behoefte hebben om zichzelf en hun omgeving op te fleuren. Op de foto's zie je planten in de gangen, een kat die aangehaald wordt en vrouwen die elkaar opmaken. Het wekt de schijn dat er niks bijzonders aan de hand is, dat het leven van buiten binnen wordt voortgezet. Maar de realiteit is anders zoals eerder geschetst is.
De meeste vrouwen die gevangen zitten zijn afkomstig uit de armste bevolkingslagen en veelal van nietwitte afkomst. In de Verenigde Staten zijn dat gekleurde vrouwen, in Tjechië zijn dat Roma en Sinti. De vrouwen zitten veelal vast vanwege diefstal en drugsdelicten.
De foto's wekken mijn nieuwsgierigheid op naar meer feiten over het leven in een gevangenis en naar de achtergronden van de vrouwen. Het is dan ook gemis dat er bij de foto's niet meer informatie gegeven wordt. In dit geval is alleen een presentatie van foto's maar het begin. In de Nieuwe Revu van 6 juli stond er een uitgebreider verhaal over de gefotografeerde vrouwengevangenissen om deze leemte op te vullen.
Al met al is deze fototentoonstelling een waardevolle manier om kennis te maken met vrouwenlevens in extreme omstandigheden.