Lokaal Kabaal 0, februari 1995
Auteur: Marieke Walenkamp
De CD-kring Leiden lastte in december 1994 haar jaarvergadering in restaurant De Haagse Schouw af. CD-leider Hans Janmaat had de eigenaar van De Haagse Schouw laten weten dat de Leidse afdeling van zijn partij in het restaurant een zaal had gereserveerd. Omdat de eigenaar ongeregeldheden vreesde, annuleerde hij de reservering van de CD-kring.
Janmaat was tot zijn 'verraad' gekomen na meningsverschillen tussen hem en kringleider Mart Giessen. Ze heten dan wel (centrum)democraten, opperhoofd Janmaat wil toch liever niet tegengesproken worden. Zelfs of misschien wel juist niet door zijn kameraden. Voor Giessen vormde het ondemocratische gedrag van Janmaat aanleiding om uit de CD te stappen. In de Leidse gemeenteraad blijft de CD actief. Raadslid Meijer stelde in januari voor om een referendum te houden over de komst van een asielzoe kerscentrum in Roomburg. Volgens hem hadden de bewoners van die wijk nog geen kans gehad om zich vóór of, als het aan hem zou liggen, tegen het centrum uit te spreken. Burgemeester Goekoop won de sympathie van velen door de man eenvoudig de mond te snoeren. Inmiddels zijn velen zich gaan afvragen hoe het nu zit met de Leidse CD.
Giessen
Giessen heeft zich na het vertrek bij de CD gewend tot het Nederlands Blok. Een aantal leden van de CD-kring Leiden heeft dezelfde stap gezet. Het Nederlands Blok is opgericht door een andere teleurgestelde ex-CD-er, Wim Vreeswijk. Er zijn geen wezenlijke verschillen tussen deze extreem rechtse partij in opkomst en de CD. Wel is de taktiek van het Nederlands Blok anders. Ze komen wat gematigder en vooral democratischer over en vormen zo een goed alternatief voor CD-ers die teleurgesteld konstateren dat de CD zelfs voor hén niet echt democratisch is. Het grote voorbeeld van het Nederlands Blok is het Vlaams Blok. Die partij heeft het afgelopen jaar tijdens de gemeenteraadsverkiezingen onder andere in Antwerpen een overweldigend aantal stemmen behaald. Ook het Vlaams Blok presenteert zich als een alternatief voor de bestaande partijen: "vastberaden doch humaan". Hoewel bekend is dat de partijstandpunten duidelijk racistisch zijn, lijken zij hét alternatief voor Vlamingen die genoeg hebben van de gevestigde partijen.
Het Leidse CD-raadslid Hoogeveen weet het allemaal nog niet zo precies. Hij heeft zichzelf onafhankelijk verklaard en zit nu voorlopig op persoonlijke titel in de raad. Geruchten gaan dat ook hij zich wil aanslui ten bij het Nederlands Blok. Doet-ie 't of doet-ie 't niet, of zou hij moeite hebben met de toelatingseisen? Raadslid Meijer heeft vooralsnog niet de minste twijfel. Voor hem is Janmaat de enige echte.
Extreem-rechtse dwaaltochten
Misschien is het Nederlands Blok hét alternatief voor fascisten die genoeg hebben van een partij als de CD, die regelmatig op een negatieve manier in de media verschenen is. Diverse CD-ers zijn de laatste tijd in verband gebracht met drugshandel en vecht- en scheldpartijen. Regelmatig worden CD-ers opgepakt en bestraft met een boete of voorwaardelijke gevangenisstraf. Dit soort criminele aktiviteiten, waartegen concurrent CP'86 onlangs nog een demonstratie wilde organiseren, is voor de CD geen reden om de daders uit de partij te zetten. Dat doet het imago van de partij bepaald geen goed.
Na alle verschuivingen, vrijwillig of niet, blijkt nu dat de CD niet meer in staat is alle gemeenteraadszetels te bezetten. In totaal zijn er landelijk dertig stoeltjes onbezet. In Almelo, Bergen op Zoom, Maastricht en Breda hebben de gekozen raadsleden hun zetels nooit durven bezetten. In Leiden diende raadslid Ter Haar na bedreigingen zijn ontslag in. Hij werd opgevolgd door de inmiddels twijfelende Hoogeveen. Het is voorbarig om nu al over de val van de CD te juichen, temeer daar de voormalige leden actief blijven in extreemrechtse kringen. Sommigen komen na vele omzwervingen uiteindelijk weer bij Janmaats partij terug. Anderen stuiteren als pingpongballetjes heen en weer van CD naar CP'86, Neder lands Blok en Burgerpartij. Ook de Burgerpartij, opgericht door ex-CD-er Toon Poppe, wil een alternatief zijn voor de CD.
Dit alles doet het imago van extreem-rechts als een vastberaden, zelfverzekerd en doortastend alternatief voor de andere 'besluiteloze' partijen weinig goed. Met de Provinciale Statenverkiezingen in het vooruitzicht is dat een goede ontwikkeling. Het resultaat van die verkiezingen wachten we dan ook met spanning af.