Lokaal Kabaal 0, februari 1995

Auteur: Eric Krebbers

Bij staking Leidse chauffeurs staat de eenheid voorop

Leidse chauffeurs geven de toon aan bij de landelijke staking in het streekvervoer. Nergens wordt zo massaal gestaakt tegen de flexibilisering als hier.

Maandagochtend half elf in de kantine van de ZWN aan de Rijnsburgerweg. De meeste chauffeurs zijn net binnen. Er mag van de rechter pas vanaf 10 uur gestaakt worden, na de spits. Er wordt druk gekaart. Chauffeur Jaap Koome is samen met zijn collega Guus van der Tol gekozen tot stakingsleider. Hij is nu al 18 dagen lang 18 uur per dag met de staking bezig. Onbezoldigd, zoals dat heet. Koome maakt een frisse indruk.

Dikke Deur

Er zijn in Leiden maar weinig werkwillige chauffeurs. Ook vandaag rijden slechts 5 van 74 bussen. Voornamelijk bestuurd door CNV-leden. De christelijke vakvereniging ging al vrij snel akkoord met de wensen van de werkgevers. De leden dachten er anders over en liepen massaal over naar de FNV, die wel door staakte. De CNV verloor in Leiden 13 van de 17 leden. Koome over het succes van de Leidse vervoersbond FNV: "We zijn hier altijd open en eerlijk met de mensen. Iedere dag om twaalf uur, tijdens de soep en de broodjes, praten we alles door. We vertellen alles gelijk en bepalen dan met z'n allen wat we doen."

De eenheid staat voorop. Er wordt alleen gestaakt als iedereen erachter staat. Koome wil ook met de werkwilligen op goede voet blijven. "We moeten straks weer samen verder. En willen ons niet laten uitspelen tegen elkaar." Gezamenlijkheid is hard nodig. De bazen proberen soms individuele chauffeurs te intimideren. "Ze bellen iemand thuis op om te vragen een avondrit over te nemen. Dan kan een werkwillige chauffeur in de middaguren worden ingezet, wanneer de anderen staken. Sommigen vinden het moeilijk om dan te weigeren. Het gebeurt ook dat de Dikke Deur, de directeur, de kantine binnenloopt en zegt: waarom staken jullie nog, alles is toch geregeld? Om onzekerheid te zaaien. Dan pak ik direct de telefoon en laat het landelijk stakingcomité vertellen dat de Dikke Deur onzin uitkraamt. Zo maakt hij de mensen wel steeds geïrriteerder."

Waterhoofd

De staking richt zich voornamelijk tegen de flexibiliseringsplannen van de werkgevers, de VSN-groep. Koome: "Dat is belangrijker dan het inkomen en de arbeidstijdverkorting. We staken voor het behoud van de onregelmatigheidstoeslag. Tegen het behandelen van de zaterdag en de zondag als gewone werkdagen. Tegen het in stukjes knippen van de werkdag en tegen de beperking van de vergoeding voor een oproepbaarheidsdienst. We zijn al ontzettend flexibel. Iedere chauffeur draait nu al maximaal twee gebroken diensten per week. Iedereen staat altijd klaar voor de baas. Dat loopt goed, maar nu willen ze maximaal 5 gebroken diensten! Bij zo'n gebroken dienst moet je twee keer rijden, bijvoorbeeld van half zes tot half tien en van half drie tot half zeven. En dan moet je nog eens warm gaan eten."

Het draait uiteindelijk om een ordinaire bezuinigingsmaatregel. De chauffeurs moeten opdraaien voor slechte investeringen uit het verleden, zoals de al snel weer afgeschafte stempelautomaat. Koome: "Bovendien moeten wij het geld verdienen voor al die mee-eters aan de top van de VSN-groep. Het is een waterhoofd."

Hardere acties

De werkgevers overal in het land kijken vol spanning naar het verloop van de strijd. Krijgt de VSN-groep de chauffeurs eronder dan zullen andere bazen dezelfde weg volgen. De chauffeurs strijden in feite voor iedereen. Steeds meer mensen worden geflexibiliseerd en moeten bijvoorbeeld thuis wachten op de grillen van de markt en de baas. Zekerheden verdwijnen. Koome praat er liever niet op deze manier over tegen de stakers. De druk op de stakers zou dan nog verder groeien. "We willen dat het uit de chauffeurs zelf komt. We gaan uit van hun belangen. Niemand moet onder druk komen om mee te doen. Bij een vrije keuze is iedereen gemotiveerder."

Nu en dan is er sprake van hardere acties, maar tot op heden is het er niet van gekomen. Koome: "We mogen van de rechter niet oproepen tot een blokkade van het hoofdkantoor. Een spontane actie kan natuurlijk altijd. Zoals vorige week, toen in Zaandam vrouwen en vriendinnen van de stakers daar de poort blokkeerden. Ook gratis passagiers vervoeren kan niet. Individuele chauffeurs kunnen ervoor worden ontslagen. We doen wel stiptheidsacties, en zullen komende weken nog voor verrassingen zorgen."

Het is erg druk. Koome is al weer ergens anders nodig. Voor we ons gesprek beëindigen wijst hij mij nog de wand met steunbetuigingen. Ook van passagiers die begrip tonen voor de acties. Wil je ook je solidariteit betuigen? Schrijf dan naar de Rijnsburgerweg 1, 2334 BA Leiden.

Terug