Lokaal Kabaal 1, maart 1995
Auteur: Eric Krebbers
Poolse lagen lonen trekken
Bedrijfsleven ontdekt stedenband
In mei vertrekt een vliegtuig met vijftig Leidse managers naar het Poolse Torun, zusterstad van Leiden. De bedrijfsleiders willen er contacten leggen en geld verdienen aan de Polen. Terloops brengen ze wat geld bijeen voor de restauratie van een oud pand in Torun. De stedenband lijkt zelf ook aan renovatie toe.
De contacten tussen Leiden en Torun dateren van begin jaren tachtig. "Er was een oorlogssituatie in Polen en er heerste op grote schaal armoede", aldus secretaris R. Paling van de stichting Regio Leiden helpt Polen. De stichting verzond onder andere medicijnen. In 1988 werd het contact omgevormd tot een officiële stedenband. Sindsdien vonden er over en weer ruim 60 bezoeken plaats. Polen liepen mee in de marathon hier en Leidse leraren neusden eens rond in het Poolse onderwijs. Er gebeurden leuke dingen. Ton Uyl van het Leidse Vredesplatform organiseerde jarenlang fietsvakanties in de omgeving van Torun. Uyl: "Natuurlijk was dat ook voor mijn eigen plezier, maar wij vonden het voor de vrede belangrijk dat de mensen elkaar leerden kennen."
De muur
De val van de muur heeft in Polen veel veranderd. Het westerse bedrijfsleven kocht voor een schijntje alle levensvatbare bedrijven op. De rest mocht verkommeren. De lonen gingen omlaag en het land werd een bananen-republiek. De armoede bleef en werd zelfs schrijnender.
Toch zetten Paling en zijn stichting vorig jaar een punt achter hun werk. "Er wordt in Polen wel geklaagd over armoede en werkloosheid, maar die heb je hier ook. Werkloosheid hoort bij de democratie", zo meent Paling. En ook bij de gemeente loopt de interesse voor de stedenband terug, aldus de verantwoordelijke ambtenaar Carel van Ingen: "Het hoogtepunt hebben we nu wel gehad."
Lage lonen
Het bedrijfsleven houdt wél interesse in het lage lonenparadijs. Paling: "De garnalen uit Katwijk worden er gepeld, dat is goedkoper. Het hoeft niet negatief te zijn als ons bedrijfsleven naar Polen gaat. Ze betrekken ook Polen in de joint ventures. Beide partijen worden er wijzer van. Okee, de een wellicht wat meer dan de ander."
Wilbert Hettinga, voorzitter van de stichting "Het Poortgebouw aan de Podmurna" organiseert voor Leidse managers een driedaagse vliegreis naar Torun. Om 50.000 gulden te brengen voor de restauratie van het oude Poortgebouw maar vooral ook om contacten te leggen. De wethouders Tjeerd van Rij en Pex Langenberg vliegen ook mee. De gemeente heeft toegezegd het bedrag nog eens te verdubbelen. Hettinga: "En zo kunnen er flink wat informele contacten plaatsvinden met de Polen, met het gemeentebestuur en tussen de Leidse managers onderling. Het gaat om bedrijven in de handel, de bouw en de architectuur. Niemand verwacht direct terug te komen met een orderportefeuille, maar er kan wel iets moois uit groeien. Een betonfabriek wil bijvoorbeeld een joint venture opzetten en een houtconserveringsbedrijf wil producten gaan leveren. En, onder ons gesproken, de belasting betaalt alles. De hele reis is aftrekbaar. Je boekt gewoon een technische excursie."
Taalcursus
De grote multinationale bedrijven hebben de Poolse markt al aardig kaal gegraasd. Toch hoopt het Leidse midden- en kleinbedrijf ook nog een graantje mee te kunnen pikken van de armoede. Hettinga: "Door de taalbarrière zijn contacten voor kleinere bedrijven altijd moeilijk geweest." Hij wil dat er na de renovatie in het Poortgebouw cursussen Engels voor het Poolse bedrijfsleven gegeven worden. En zo bouwt Leiden mee aan het oude Poortgebouw en aan de omvorming van Oost-Europa tot nieuw wingewest.