Lokaal Kabaal 3, mei 1995

Auteur: Harry Westerink

Gezin nog steeds hoeksteen van de samenleving

Alleenstaanden, staan die alleen in het leven? Zijn dat onvolwaardige wezens die maar beter zo snel mogelijk kunnen gaan trouwen of samenwonen? Of is het onrechtvaardig dat allerlei wettelijke regelingen financiële en morele belemmeringen voor hen opwerpen? Een gesprek met een zelfbewuste Leidse alleenstaande.

"Alleenstaanden zijn geen zielepoten en slachtoffers. Voor mij werkt het juist bevrijdend om uit te komen voor mijn keuze om als alleenstaande door het leven te gaan", aldus Truus Hulshof. Hulshof is secretaris regio Leiden van het landelijk actiecomité DEMIVO (De Maat Is Vol). Het doel van DEMIVO is om de gemeentetarieven voor alleenstaanden omlaag te krijgen. Het comité werd in 1991 opgericht door onder andere de Stichting Centrum Individu en Samenleving (CISA). CISA strijdt voor erkenning en gelijke rechten voor alleenstaanden. Dit jaar is door het CISA uitgeroepen tot Europees Jaar van de alleenstaande, als reactie op het Jaar van het gezin van de Verenigde Naties. Hulshof is CISA-contactpersoon voor de regio Leiden.

Gezinsideologie

Hulshof wil mensen bewust maken van de positie van alleenstaanden. "Je betaalt altijd teveel, of het nu gaat om verzekeringen, belastingen, pensioenopbouw of boodschappen doen. Alleenstaanden met een lage opleiding leven vaak op de rand van de armoedegrens. Voor oudere alleenstaanden is de combinatie van betaald werk en zorg vaak erg zwaar. Er wordt van alleenstaanden verwacht dat ze eerder dan mensen met een gezin bereid zijn om zorgtaken op zich te nemen. Ze zouden toch geen betekenisvolle relaties hebben. Maar natuurlijk investeren alleenstaanden tijd en energie in familie en vriendschappen".

Ze vindt dat alleenstaanden monddood zijn gemaakt. "Ze hebben er moeite mee om zich als zodanig te profileren. Er heerst een dominant gezinsdenken. De ene leefvorm, het gezin, wordt enorm gepusht, terwijl het andere leefvormen moeilijk wordt gemaakt. Wij als georganiseerde alleenstaanden zeggen niet dat het gezin een slechte leefvorm is. We vinden dat de overheid zich neutraal moet opstellen en iedereen vrij moet laten om de leefvorm te kiezen die bij hem of haar past. Maar het overheidsbeleid bevordert juist het traditionele denken. Het gezin of het paar wordt als norm beschouwd. Het individu komt in de knel." Volgens Hulshof is de gezinsideologie de laatste jaren weer sterk in opmars. Voor haar geen reden om bij de pakken neer te zitten. "Ook al zou ik morgen trouwen, dan nog zou ik blijven strijden voor een verbetering van de positie van alleenstaanden."

Lozingsrecht en afvalstoffenheffing

Discriminatie van alleenstaanden komt vaak voor. Een voorbeeld. Op het gebied van het lozingsrecht en de afvalstoffenheffing maken momenteel slechts 200 van de 630 gemeenten onderscheid tussen alleenstaanden en meerpersoonshuishoudens. In de andere gemeenten betalen eenpersoonshuishoudens evenveel als meerpersoonshuishoudens. Dat is eigenaardig, want alleenstaanden vervuilen minder. Binnenkort moet het gerechtshof in Arnhem beslissen of hier sprake is van discriminatie.

Hulshof heeft actie gevoerd tegen de afvalstoffenheffing, die een volgens haar te gering verschil kende tussen eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens. Honderden alleenstaanden dienden bezwaarschriften in bij de gemeente Leiden. Momenteel ageert ze tegen de lozingsrechttarieven. "Deze bezwaarschriftenactie loopt minder hard dan de vorige, omdat alleen huiseigenaren een lozingsrechttarief moeten betalen. De afvalstoffenheffing geldt ook voor huurders. Toen tekenden meer alleenstaanden bezwaar aan". Toch hebben al meer dan honderd alleenstaanden tegen de hoogte van het lozingsrechttarief geprotesteerd. Belangstellenden kunnen een kant-en-klaar bezwaarschrift opvragen door een aan henzelf gerichte gefrankeerde envelop naar het adres van Hulshof te sturen.

Terug