Lokaal Kabaal 4, mei 1995
Auteur: Petra Schultz
Cellen in opvangcentrum voor asielzoekers
Vrijdag 12 mei werd het Leidse opvangcentrum voor asielzoekers officieel geopend. Het draaide al enige tijd, maar dat mocht de pret niet drukken. Staatssecretaris Schmitz hield een praatje. Het centrum zou een voorbeeld zijn voor heel Nederland. Het kreeg dan ook aandacht van de landelijke media. Niet alles is er echter rozengeur en maneschijn. Dat onthulden enkele medewerkers en ingewijden op dit openingsfeestje.
Het bejubelde model-opvangcentrum (OC) staat volgens hen ook symbool voor de toenemende repressieve houding jegens vluchtelingen. Vluchtelingen worden in Leiden strenger aangepakt dan op andere OC's. De asielprocedure moet zo snel mogelijk verlopen. Veel mensen krijgen slechts 24 uur om beroep aan te tekenen tegen een negatieve beschikking.
Het OC heeft het allemaal niet cadeau gekregen. Na de informele opening op 13 maart kwamen er nauwelijks asielzoekers naar het OC. Er zijn namelijk teveel OC's voor het beperkte aantal asielzoekers. Van hogerhand werd er druk uitgeoefend, waardoor er nu enkele honderden vluchtelingen in de barakken van het Leidse OC verblijven.
Nu de mensen er zijn is het volgende probleem de doorstroming naar een asielzoekerscentrum (AZC). Daar kunnen asielzoekers blijven terwijl hun asielaanvraag verder onderzocht wordt. De doorstroming laat te lang op zich wachten. En er zijn te weinig AZC's. Nog voor de officiële opening van het OC werd er gediscussieerd over de mogelijkheid dit centrum in een AZC om te toveren.
Asielzoekers buitengesloten
Een buurtbewoner die iets te vroeg kwam voor de receptie mocht het terrein niet op. Hij kreeg geen kans om kennis te maken met de asielzoekers. Zo bleef iedereen strikt gescheiden. De vluchtelingen mochten ook niet bij de receptie zijn. Dan zou er teveel geld in de catering gaan zitten. De asielzoekers zouden zich te buiten kunnen gaan aan al het eten en drinken. Ze krijgen immers maar ƒ 30,- zakgeld per week. Dat moeten ze alles van bekostigen, behalve hun eten. Dat krijgen ze via voedselbonnen. Het is gênant om dan op een receptie ongelimiteerd te kunnen eten van hapjes uit 'hun' landen. Is deze receptie een voorbeeld van de interculturele vermenging die zo vaak wordt gepromoot? Tijdens het feestje zongen kindertjes op het podium dat de wereld van iedereen is. Voor de vluchtelingen geldt dit niet, zij hebben speciale toestemming nodig om buiten Leiden te komen.
Alles draait om geld, daarom wordt veel werk op het centrum door zo'n honderd vrijwilligers gedaan. Zij worden op hun beurt weer grotendeels door vrijwilligers gecoördineerd. Het is de vraag of er geen geld is. Het gaat er eerder om wáár het geld is. Zo gaat er bijvoorbeeld heel veel geld naar de controle op vluchtelingen. De computers die moeten controleren of er niet eerder in een ander land asiel is aangevraagd, kosten klauwen vol geld. Dat is wel eens wrang, vond een vrijwilliger. Om de medewerkers een conflict met de directeur te besparen noem ik hun namen niet.
Achter gesloten deuren
In de gang waar de vreemdelingendienst werkt zitten de deuren altijd op slot. De vrijwilligers weten niet wat zich daar afspeelt. Soms merken ze wel dat iemand verdwenen is, maar onduidelijk is waarheen. Een ingewijde onthulde dat er ook cellen in het centrum zijn. "De cellen moeten de druk opvangen die ontstaat doordat honderden vluchtelingen in enkele barakken zijn gehuisvest." Ook betaalde medewerkers van het OC gaven het bestaan van de cellen na enig aarzelen toe. De cellen zijn al gebruikt bij een opstootje dat onlangs op het centrum plaatsvond. Cor Smit, woordvoerder van de campagne "Leiden, stad van vluchtelingen" en rechterhand van wethouder Jan Laurier, kon geen opheldering geven over het waarom van deze cellen. Hij wist niets van de cellen en hoopte dat het niet waar was dat ze er zijn. Hoop is een mooi iets, maar de asielzoekers hebben er niet veel aan.
De eisen die aan asielzoekers worden gesteld voor ze asiel krijgen worden steeds strenger. Het wordt steeds moeilijker voldoende aan te tonen dat je echt gevaar loopt in je geboorteland. De afgelopen twee maanden zijn 25 vluchtelingen niet teruggegaan naar hun land van herkomst na afwijzing van hun asielverzoek. De mensen van de vreemdelingendienst weten vaak niet waar iemand is gebleven. Misschien verkozen zij leven in de illegaliteit boven oorlogsgeweld, armoede, hongersnood en foltering.