Lokaal Kabaal 4, mei 1995
Auteur: Gerrit de Wit
Werklozen uitgemelkert door banenplannen
Leiden wordt overspoeld met plannen om langdurig werklozen aan het werk te krijgen. Banenpoolbanen, Melkert-banen, snipperpoolbanen, en ga zo maar door. Zelfs de afschaffing van het minimumloon zit eraan te komen. Het houdt niet op! Een werkloze schiet er echter weinig mee op.
Vorig jaar waren in Leiden 173 arbeidsplaatsen voor 'banenpoolers' beschikbaar. Banenpoolers verrichten 'sprokkelwerk', klusjes die toegevoegd zijn aan de bestaande arbeidsplaatsen. Ze werken voor een schijntje, het minimumloon. Anita van Zeijl van Stichting Weerwerk, de werkgever van de banenpoolers: "Het idee erachter is dat als je een hoger loon biedt, de prikkel verloren gaat om uit te stromen naar de arbeidsmarkt. Eigenlijk is dat heel dubbel: want de banenpool is er voor mensen voor wie juist geen werk is."
Melkert-banen
In de zorgsector, ziekenhuizen, verpleeghuizen, kinderopvang en toezicht kunnen de komende jaren met subsidie en uitkeringsgelden landelijk 40.000 zogenaamde Melkert-banen geschapen worden voor langdurig werklozen. De werkgever krijgt 40.000 piek. De werknemer het minimum-uurloon, met een doorgroeimogelijkheid naar 120% daarvan. Leiden wil in het kader van de Melkert-banen vijftig tot zestig langdurig werklozen aan een baan "in het milieu" helpen. Daarbij moet gedacht worden aan banen als onkruid tussen tegels vandaan borstelen, gescheiden afval inzamelen en meer van dergelijke weinig boeiende en niet hoopvolle banen. De landelijke overheid verstrekt de eerste jaren subsidie. Hierna garandeert de gemeente de werklozen een 'echte' baan. Het gaat om kunstmatige, zwaar gesubsidieerde banen die onvolwaardig en uitermate laag betaald werk bieden.
Experimentele banen
Verder wil de gemeente met inzet van uitkeringsgelden aan nóg vier andere experimenten beginnen. Eén daarvan betreft de snipperpool. Veel werk dat door versnippering niet wordt omgezet in reguliere banen zou verricht kunnen worden door snipperpoolers. Bij het werk moet gedacht worden aan magazijnwerk, administratief werk en huishoudelijk werk bij particulieren. Bij al de experimenten verwacht de gemeente dat er geen verdringing plaatsvindt van regulier werk. Maar daar waar één persoon aan een baan komt, zal een ander een schop onder z'n kont krijgen.
Minimumloon
Als het aan de regering ligt zal het minimumloon sneuvelen. En dat in een tijd waarin bedrijfswinsten de pan uitvliegen. De bedrijfswinsten worden opgevoerd door drastische kostenreducties: loonkosten omlaag en mensen de laan uitgooien. Onder het motto "werk, werk en nog eens werk" wil de paarse plunderploeg de zakken van de ondernemers nog verder vullen.
De Centrale Economische Commissie (CEC), waarin een aantal hoge ambtenaren samenwerken, adviseert om het minimumloon af te schaffen. Het minimumloon is er om werkenden te beschermen tegen armoede en uitbuiting. Van de CEC mogen ondernemers voortaan mensen aannemen voor vier tot zes jaar voor zeventig procent van het minimumloon. D'66, CDA, VVD en minister Melkert zijn erg voor de uitwerking van deze plannen.
Het excuus voor dit alles is dat ondernemers alleen laagopgeleiden in dienst nemen als dat goedkoper kan. In de CEC-plannen krijgt degene die zes jaar onder het minimumloon heeft gewerkt geen recht op een vast contract. Niets houdt de baas dan tegen om zo'n spotgoedkope arbeider na zes jaar te vervangen. De plannen zullen nauwelijks nieuwe banen opleveren. Eerder zullen 'dure' werknemers ingeruild worden voor spotgoedkope.
Als de minimumlonen omlaag gaan zal de verleiding groot worden om ook het bijstandsniveau te verlagen. Volgens politici van rechtse snit ontbreekt immers "de prikkel tot werk" als loon en bijstand te dicht bij elkaar liggen.
Belazerd
We worden belazerd waar we bij staan. Over echte oplossingen voor de werkeloosheid - een grote en algemene arbeidstijdverkorting met behoud van loon, strijd tegen overwerk en tegen overmatige werkdruk en het scheppen van sociaal nuttige en volwaardige banen - wordt niet gesproken. Liever wordt een zeer ingewikkeld, ondoorzichtig en onzeker geheel van werkgelegenheidsprojecten op touw gezet waarbij de rechten van de werknemer in het gedrang komen. Dat wekt de indruk dat er iets wordt gedaan en het geeft goedkope arbeidskrachten. En hier lijkt het allemaal om te gaan!