Lokaal Kabaal 5, juni 1995
Auteur: Marieke Walenkamp
Over enkele weken is het zover. Op 12 juli geeft circus Carré haar eerste voorstelling in Leiden. Onder haar werknemers telt het circus een groot aantal dwangarbeiders: olifanten, paarden, leeuwen, tijgers, panters en honden. Ze moeten gedwongen kunstjes vertonen om het publiek te vermaken en dus de circuskassa te laten rinkelen.
Weinigen beseffen dat geen enkel dier vrijwillig kiest voor een carrière bij een circus. De Dierenbescherming wel. Deze organisatie werkt hard aan een nota voor een beter dierenwelzijnsbeleid. Die wordt binnenkort aan alle gemeenten aangeboden. "De Dierenbescherming verzoekt gemeenten onder meer om geen vergunningen meer te verlenen aan evenementen waarbij dieren worden gebruikt," aldus de heer Van Kessel, medewerker van de Dierenbescherming afdeling Leiden, en overtuigd tegenstander van "het gebruik van dieren voor sport en spel, dus ook circussen."
Scharrel-olifanten
De heer De Jong is direkteur van de Groenoordhallen. Daar zal Carré haar tenten opslaan. Van de nota heeft hij nog nooit gehoord en hij lijkt ook niet van plan om zich er iets van aan te trekken. Hij vindt Carré een zeer diervriendelijk circus: "De mensen gaan goed met hun dieren om. Je kan zien dat ze er lol in hebben." Wie er echt lol hebben, blijft onduidelijk. De Jong baseert zijn mening op wat hij in eerdere voorstellingen van het circus heeft gezien. Hoe de dieren getraind en gehuisvest worden, heeft hij niet gezien.
Wie dat wèl gezien heeft, is Marianne Huiberts van de dierenrechtenorganisatie PeTA. Zij is niet blij met de komst van (alweer) een nieuw circus. Over de diervriendelijkheid van Carré heeft zij zo haar twijfels. "De olifanten lijken nog het minst slecht af. Ze mogen bij elkaar in een tent loslopen. Scharrel-olifanten dus." De grootte van een circustent staat echter in geen verhouding tot het aantal kilometers dat een olifantenkudde in vrijheid in een dag aflegt.
Roofdieren moeten het met kleine hokjes doen. De hokken hebben een binnen- en een buitenverblijf. Als het dier zich uitstrekt, kan het van beiden tegelijk gebruikmaken. Ook de paarden hebben het, letterlijk, niet breed. Volgens Huiberts staan ze zeer kort vastgebonden in kleine stallen. Verontwaardigd: "Op transport staan ze nog meer op elkaar gepropt. Je ziet de arme dieren snakken naar adem!"
Vrijkaarten
Hoe de dieren precies getraind worden, is niet echt bekend. Wel bekend is dat het doen van onnatuurlijke kunstjes de dieren behalve geestelijk ook lichamelijk opbreekt. Naar wat het circus doet met zieke, 'arbeidsongeschikte' dieren kunnen we slechts raden. Circus Carré is een gewoon bedrijf dat zoveel mogelijk winst moet zien te maken. Een 'verliespost' als een onbruikbaar dier is niet welkom.
Om reclame te maken en de tent bij de première flink vol te krijgen met enthousiaste circusliefhebbers strooit men van tevoren met vrijkaarten. Zo ook circus Carré. Huiberts: "Winkeliers en lokale media maken in ruil voor vrijkaarten reclame voor het circus, bijvoorbeeld door posters op te hangen. Journalisten die een vrijkaartje hebben gekregen zullen eerder geneigd zijn een goede recensie te schrijven. Van een kritische benadering van zo'n circus en vooral de levensomstandigheden van de dieren is dan geen sprake meer".
Dierenactivisten kunnen winkeliers voorlichten over het lot van circusdieren en hen vragen de posters weg te halen. Ingezonden brieven naar plaatselijke kranten kunnen ook helpen.
Verbod
Creatieve mensen met een video- of fotocamera kunnen de tragedie achter de schermen vastleggen. De ervaring van PeTA is dat niet-kritische pottenkijkers geen strobreed in de weg wordt gelegd. Dierenorganisaties hebben altijd belangstelling voor circusfoto's. Wie weet leiden die ooit nog tot een verbod op dierenacts. Engeland, Zwitserland en de Scandinavische landen zijn inmiddels zover.
PeTA zal op 12 juli bij de ingang van het circus met een folderaktie het publiek proberen over te halen om niet naar het circus te gaan. Mensen die hieraan mee willen doen zijn van harte welkom. Een waarschuwing vooraf: de circusmensen zijn alleen in de piste vrolijk en aardig. Huiberts: "Tijdens de première in Den Haag werd ons verteld dat er, als de pers weg was, een knokploeg op ons afgestuurd zou worden." In dat geval: Hooggeëerd publiek! Het ware gezicht van circus Carré! Komt dat zien!