Lokaal Kabaal 6, juli 1995

Auteur: Harry Westerink

Zelfs de hardste schelp kan gebroken worden

Oude tijden leken te herleven. Hoe vaak hadden we niet in de jaren tachtig gejeld, gekalkt en zelfs gekakt en gepist: "Shell uit Zuid-Afrika", "Breek Shell" of "Shell to hell". Hoe vaak waren we niet te hoop gelopen tegen een van de kwaadaardigste etterbuilen ter wereld. "Opa, vertel je nog 'ns van toen?", vroegen jonge, overmoedige en enigszins vermoeiende actievoerders aan mij. "Opa, was jij er ook bij toen ze slangen sneden en benzinestations in de hens staken?" Ik ging er als oud-strijder eens lekker voor zitten en vertelde urenlang Indianenverhalen. "Ja, joh, daar deed ik ook aan mee", blufte ik. "Toen gebeurde er veel meer dan nu." Weemoedig werd ik van dit "vroeger was alles beter"-gelul. Ik begon sprekend op mijn ouders te lijken.

Maar nu scheen Jan en alleman ineens massaal Shell te willen boycotten. De Engels-Nederlandse multinational had aangekondigd dat men een olieplatform in zee ging laten zinken. Het TV-vee was opgezweept door regeringsleiders die het bedrijfsleven eerder nog in de watten hadden gelegd met belastingvoordelen. Wat goed was voor de economie, bleek plotseling slecht voor het milieu te zijn. Wegens een lullig olieplatformpje werd de wereld heel eventjes op z'n kop gezet. Of misschien ook niet. Want men deed alsof het om de eerste en enige wandaad van een verder brandschone weldoener ging. "Kinderen", murmelde opa met z'n kunstgebit, "vroeger zeiden we in zo'n geval: het systeem maakt geen fout, het systeem is de fout."

M'n klomp brak van de schijnheiligheid. Natuurlijk, deze smerigheid mocht niet onopgemerkt blijven. Te vaak was het hoofd afgewend van de beerput. De Shell-directie kon jarenlang ongehinderd zijn gang gaan en hele continenten kaalvreten. En de overgrote meerderheid van ons volk van dominees en koopmannen maar rustig slapen. Was men nu wakker geschud?

Milieu-organisaties riepen op om voorlopig geen Shell meer te tanken. Helaas bleef de mogelijkheid onbenoemd dat je überhaupt niet hoeft te tanken. De auto is het dogma. Het milieu bevindt zich niet onder het asfalt, maar ligt ergens ver weg. In de Noordzee of liever nog in een woeste uithoek van de wereld.

Omdat de boycot-lobby werd gestuurd door de hogere regionen van de bourgeoisie, bezweek de Shell-directie onder de druk. Als het linkse gepeupel moord en brand schreeuwt, krijgt het er met de lange lat van langs. Als fatsoenlijke burgers gehoorzamen aan zo'n boycot-oproep, dan krijgen ze een aai over de bol en kunnen ze het eigen geweten schoonpoetsen. "Ik verkanker het milieu, maar wat Shell wil doen met dat olieplatform is vele malen erger", zeggen ze dan. Dat is waar. Maar het is ook waar dat het collectieve schuldgevoel eventjes tot ontlading kon komen en opnieuw werd verdrongen. Velen beseffen donders goed dat ze fout zitten. Ze zijn te gemakzuchtig om te veranderen. En te laf. En te machteloos. Of is dat hetzelfde? "Ja, jongens en meisjes, opa moraliseert nogal graag", zei opa.

Terug